Του Γιώργου Τσιάρα
Στο φώτο φίνις θα κριθεί, όπως όλα δείχνουν, ο πολύμηνος προεκλογικός μαραθώνιος ανάμεσα στους δύο Αμερικανούς υποψηφίους, γεγονός που από μόνο του αποτελεί μια μεγάλη ήττα για τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος ξεκίνησε την κούρσα με τον αέρα του αδιαφιλονίκητου φαβορί κόντρα στον Μιτ Ρόμνεϊ, τον ζάμπλουτο Μορμόνο αντίπαλό του, και κατάφερε να κάνει το «ματσάκι»… ντέρμπι.
Ο Ομπάμα διατηρεί βέβαια ένα οριακό προβάδισμα στην πραγματική μονομαχία, αυτή των εκλεκτόρων: όμως ακόμη κι αν κερδίσει στα σημεία –κάτι που για ευνόητους λόγους εύχεται το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου πλανήτη– κινδυνεύει να μετατραπεί από «πολιτικός μεσσίας» και σύμβολο της αλλαγής σε… «κουτσό παπί» (lame duck), ένας πρόεδρος λίγο-πολύ διακοσμητικός, ανίκανος να κυβερνήσει.
Μια ευρεία εκλογική νίκη θα του έδινε ίσως αρκετό πολιτικό κεφάλαιο για να αντιμετωπίσει τη δεδομένα εχθρική ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στη Βουλή – αλλά με μια οριακή νίκη, οι πραγματικές εξουσίες του θα είναι ευθύς εξαρχής δραματικά ψαλιδισμένες.
Τις πταίει; Οσο ισχυρά κι αν είναι τα συμφέροντα που αντιπαρατίθενται στον πρώτο Αφρο-αμερικανό πρόεδρο της υπερδύναμης, όσο κι αν το οικονομικό «κραχ» του 2008 υπέσκαψε τα μεταρρυθμιστικά οράματά του, η αλήθεια είναι πως ο βασικός υπεύθυνος της εκλογικής παρακμής του Ομπάμα είναι ο ίδιος ο εαυτός του.
Εξαιρετικός ρήτορας, «άφθαρτος» πολιτικά, ο Ομπάμα έπαιξε το χαρτί της αλλαγής και της κάθαρσης για να αποδειχτεί τελικά ένας ακόμη συντηρητικός, «συστημικός» τεχνοκράτης. Εβαλε τον πήχη πολύ ψηλά – και πέρασε από κάτω.
Τα παραδείγματα είναι δυστυχώς πάρα πολλά. Αντί να τιμωρήσει το άπληστο τραπεζικό σύστημα της Wall Street, που δημιούργησε τη φούσκα των subprime στεγαστικών δανείων και την παγκόσμια ύφεση που ακολούθησε, και να ελαφρύνει το βουνό του χρέους που πνίγει τα αμερικανικά νοικοκυριά, όπως υποσχέθηκε προεκλογικά το 2008, ο Ομπάμα ξόδεψε τρισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων σε πακέτα διάσωσης (bail-out) των αμαρτωλών τραπεζών και σε αμφιλεγόμενα πακέτα τόνωσης (stimulus), που όπως αποδείχτηκε διόλου δεν ανακούφισαν τη χειμαζόμενη αμερικανική μεσαία τάξη.
Η ανεργία αυξήθηκε, όπως και οι αναγκαστικές κατασχέσεις και εξώσεις, και το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών άνοιξε κι άλλο, αντί να κλείσει, δημιουργώντας έντονη δυσαρέσκεια σε όσους πίστεψαν στον «σωτήρα» Ομπάμα, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι κατάφεραν πολύ γρήγορα να κεφαλαιοποιήσουν την οργή του μέσου Αμερικανού ψηφοφόρου και να στρέψουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού ενάντια στους Δημοκρατικούς, όπως φάνηκε καθαρά στις –καταστροφικές για το κυβερνών κόμμα- ενδιάμεσες εκλογές του 2010.
Μάταια προσπαθεί τώρα ο Ομπάμα να επανενεργοποιήσει την εκλογική δεξαμενή που τον στήριξε με τόσο ενθουσιασμό το 2008.
Με το 15% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με τις μισές Πολιτείες να έχουν ουσιαστικά χρεοκοπήσει, με δεκάδες εκατομμύρια να παραμένουν ανασφάλιστοι, παρά την πολυδιαφημισμένη αλλά «ξεδοντιασμένη» εκ γενετής ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το γνωστό Obamacare, και έναν στους επτά Αμερικανούς πολίτες να επιζούν χάρη στα κουπόνια διατροφής, που και αυτά πρόκειται να περικοπούν, είναι πλέον σαφές πως το όραμα της ρηξικέλευθης εγχώριας αλλαγής που εξέφρασε πριν από τέσσερα χρόνια ο Ομπάμα δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Το ίδιο δυστυχώς ισχύει και για την εξωτερική πολιτική, αφού η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στον Αμερικανό πρόεδρο γρήγορα αποδείχτηκε κομματάκι πρόωρη: το περίφημο «άνοιγμα» συμφιλίωσης του Ομπάμα προς τον μουσουλμανικό κόσμο αποδείχτηκε κίβδηλο, καθώς δεκάδες χιλιάδες πεζοναύτες απλώς μετακόμισαν από το Ιράκ στο Αφγανιστάν, ενώ το κολαστήριο του Γκουαντάναμο παραμένει σε πλήρη λειτουργία και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη σπέρνουν τον θάνατο με απευθείας προεδρικές εντολές. Και στο βάθος, Ιράν…
Ακόμη κι έτσι βέβαια, η σημερινή σκιά του πρώην «μεσσία» διαθέτει ένα μεγάλο προεκλογικό ατού: μπροστά στον πλουτοκράτη, νεοφιλελεύθερο, βαθιά συντηρητικό στα κοινωνικά ζητήματα αντίπαλό του, τον Μιτ Ρόμνεϊ, ο Ομπάμα μοιάζει ακόμη με όαση δημοκρατίας και προοδευτικότητας… Θα αρκέσει άραγε αυτό για να του ξαναδώσει τα κλειδιά του Λευκού Οίκου;
