Τρίτη ματιά
Της Πέπης Ρηγοπούλου
Ενα γράμμα και μία δίκη είναι η αφορμή για να σκεφτούμε και πάλι ότι η ιστορία δεν τελειώνει, όσο και αν οι δοκιμαστικοί σωλήνες των εργαστηρίων παραγωγής cyborgs έχουν πειραματιστεί στα πλέον περίεργα κοκτέιλ με στόχο την ανθρώπινη μνήμη: την ουτοπία της μηχανιστικής λήθης, την οποία προωθούν οι μηχανισμοί κατίσχυσης στο όνομα δήθεν της εξάλειψης των τραυμάτων και ουσιαστικά με στόχο την απόλυτη χειραγώγηση ανθρώπων και λαών, που δεν θα μπορούν να ψελλίσουν καν το αίτημα της ελευθερίας.
Το γράμμα στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt» είναι του Μανώλη Γλέζου (δημοσιεύεται στο σάιτ Ενεργοί Πολίτες). Μιλά για το ζήτημα των γερμανικών οφειλών που η αναγνώριση και η πληρωμή τους μπορεί να σημάνει μια νέα αρχή για την Ευρώπη. Δεν είμαι βέβαιη για το αν μπορεί ένας λαός, στην περίπτωσή μας ο γερμανικός, να υπερβεί τα στερεότυπα που του εξασφαλίζουν μία συγκεκριμένη ταυτότητα εις βάρος του άλλου. Του άλλου που πρέπει να υπάρχει πάντα όχι δίπλα, αλλά απέναντι, συμπυκνώνοντας τον φόβο και την επιθετικότητα που ο φόβος γεννά.
Ωστόσο, ακόμα και αν πολλοί Γερμανοί οι οποίοι θα διαβάσουν αυτό το γράμμα που τους απευθύνει ένας «άλλος», αδιαφορήσουν, ακόμα κι αν θυμώσουν με την ευθύτητα, την απλότητα, την πραότητα, τα επιχειρήματα, το θάρρος του Γλέζου, η πράξη του παραμένει πολύτιμη. Γιατί βγάζει τον πολιτικό διάλογο έξω από τον εφιαλτικό κύκλο του εγωισμού και της μισαλλοδοξίας. Γιατί μας λέει ότι υπάρχει πάντα μια συνέχεια στις πράξεις ανθρώπων και λαών, οι οποίοι πρέπει να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους αν η ανθρωπότητα δεν είναι καταδικασμένη να επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια σφάλματα με συνέπεια μια σισύφεια υποτροπή από το κακό στο χειρότερο.
Το δεύτερο γεγονός στο οποίο αναφέρθηκα είναι η δίκη που ξεκινά στη Γερμανία κατά της νεοναζιστικής οργάνωσης, η οποία κατηγορείται για δολοφονίες μεταναστών και όχι μόνο, τα τελευταία 13 χρόνια.
Οσο όμως και αν η Γερμανία αναγκάζεται σήμερα να μιλά πιο ανοιχτά για το εύρος της ναζιστικής φρίκης, η χώρα αυτή συνεχίζει να επαναλαμβάνει, με άλλους έστω θεσμούς και ρητορικές, ή ενδεχομένως και προθέσεις, ηγεμονικές στρατηγικές που οδήγησαν ξανά και ξανά την ίδια και ολόκληρη την Ευρώπη στον όλεθρο. Σε μια χώρα που βρήκε όλη την εξοντωτική της αυστηρότητα μόνον όταν η Φράξια Κόκκινος Στρατός προσπάθησε, με τους δικούς της αδιέξοδους τρόπους, να βγάλει από πάνω της το στίγμα των πατέρων της, σε μια χώρα όπου η συντεταγμένη άνευ όρων υπακοή στην υλική και την άυλη εξουσία θεωρείται μείζον καθήκον και αγαθό, η επανεμφάνιση του ναζισμού δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως σκάνδαλο, ή ως το έργο αποκομμένων μειοψηφιών, αλλά ως μία εκδοχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, όταν ο άνθρωπος, στο όνομα των όποιων παράλογων οικονομικών λογικών, δεν έχει ως βασικό του αίτημα τη δικαιοσύνη και την ελευθερία.
Το να αναγνωρισθεί η υλική και πολιτική οφειλή προς την Ελλάδα θα ήταν πρώτιστα για καλό ολόκληρης της Ευρώπης και ειδικά της Γερμανίας, που σήμερα ανακαλύπτει το φάντασμα του ναζισμού, ενώ συνεχίζει να θέλγεται από ηγεμονικά οράματα.
