Της Ελλης Πάνου
Ψηφίζοντας σχεδόν ανά δύο λεπτά κι ένα άρθρο, σε σύνολο 234, το αρμόδιο 100μελές Συμβούλιο, ασθμαίνοντας, βάλθηκε να εγκρίνει μέσα σε μία ημέρα το τελικό σχέδιο του Συντάγματος της Αιγύπτου, με την ελπίδα ότι η επιτάχυνση της διαδικασίας θα εκτονώσει την επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης των τελευταίων ημερών, ανοίγοντας τον δρόμο για την κήρυξη εκλογών. Ο στόχος, όμως, είναι αμφίβολο εάν θα επιτευχθεί.
Χιλιάδες διαδηλωτές παραμένουν στις πλατείες για 7η ημέρα, συγκρούσεις ξέσπασαν πάλι χθες βράδυ γύρω από την Ταχρίρ, οι εφημερίδες γράφουν ότι ακόμα και η αμερικανική πρεσβεία έκλεισε τις πόρτες της στο Κάιρο για τον φόβο επέκτασης των επεισοδίων, οι δικαστές σε όλη τη χώρα εξακολουθούν να απέχουν από τις εργασίες τους και ο πρόεδρος Μόρσι, μετατρέποντας ένα προγραμματισμένο διάγγελμα προς τον λαό σε συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση, επέμενε ότι πρέπει να διατηρήσει τις εξουσίες που «χάρισε» στον εαυτό του μέχρι ο λαός να εγκρίνει το νέο Σύνταγμα με την ψήφο του.
Η επιτάχυνση της διαδικασίας μπορεί να επιτρέψει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος μέσα σε δυο εβδομάδες και να ανοίξει έτσι ο δρόμος για τη διεξαγωγή και των βουλευτικών εκλογών. Ωστόσο κι αυτή η τακτική εγκυμονεί κινδύνους.
Ο Μόρσι φαίνεται να αναζητεί τρόπους να περιορίσει την κρίση χωρίς να δείχνει ότι υπαναχωρεί, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η ψήφιση του σχεδίου Συντάγματος θα έχει τα επιθυμητά γι' αυτόν αποτελέσματα.
Με την επίσπευση της ψηφοφορίας, θυσιάζει τη συναίνεση που έχει επανειλημμένα υποσχεθεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα στη σύνταξη του βασικού νόμου της χώρας, αφού στο αρμόδιο Συμβούλιο κυριαρχούν πλέον οι ισλαμιστές.
Τα φιλελεύθερα μέλη του και οι εκπρόσωποι των τριών βασικών θρησκευτικών δογμάτων έχουν ήδη αποχωρήσει τις προηγούμενες ημέρες, υποστηρίζοντας ότι έχουν «καπελωθεί» από την Αδελφότητα, ενώ και το Συνταγματικό Δικαστήριο ήδη εξετάζει ενστάσεις που έχουν κατατεθεί κατά του Συμβουλίου.
«Οι εξελίξεις αυτές κλιμακώνουν την ένταση», λέει ο Αχμάντ Μαχέρ, εκ των ηγετικών στελεχών της ομάδας ακτιβιστών της 6ης Απριλίου. «Το Σύνταγμα είναι η βασική αιτία αυτής της κρίσης κι εάν η Μουσουλμανική Αδελφότητα συνεχίσει αυτή την τακτική θα επιδεινώσει την κατάσταση, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει πρόθεση να επιτευχθεί συναίνεση».
Από τα βασικά σημεία διαφωνίας είναι η θέση που θα έχει η θρησκεία στο νέο Σύνταγμα.
Για παράδειγμα, παρότι το άρθρο 2 παραμένει ίδιο με το Σύνταγμα της εποχής Μουμπάρακ, το σχέδιο του νέου κειμένου περιλαμβάνει προβλέψεις που επεξηγούν τις «αρχές» του ισλαμικού νόμου, δηλαδή της σαρία.
Επιπλέον, φαίνεται ότι έχει διαγραφεί η αναφορά στην υποχρέωση να μη γίνονται διακρίσεις κατά των γυναικών, ενώ, σύμφωνα με ορισμένους ακτιβιστές, τα άρθρα 44 και 31 παραβιάζουν την αρχή της ελευθερίας της έκφρασης, απαγορεύοντας την κριτική στους «προφήτες».
«Σε γενικές γραμμές, το νέο Σύνταγμα δεν φαίνεται να βάζει τις βάσεις για μια «νομική επανάσταση» στην Αίγυπτο», γράφει ο ακτιβιστής Ζαΐντ αλ Αλι στο «Open Europe», «το σχέδιο χρησιμοποιεί την ίδια ορολογία και τους ίδιους τόνους όπως αυτό του 1971, έχει περίπου την ίδια δομή, αλλά περιέχει και ορισμένες βασικές αλλαγές».
Οπως στο σύστημα διακυβέρνησης, θέτοντας περιορισμό στις θητείες του προέδρου σε δυο 4ετίες, ενώ προβλέπει έναν βαθμό επίβλεψης της πολιτικής εξουσίας στον Στρατό, αν και όχι όσο θα επιθυμούσε η αντιπολίτευση.
Προς το παρόν οι δύο πλευρές παραμένουν στα χαρακώματά τους: οι διαδηλωτές και η αντιπολίτευση στις πλατείες δηλώνουν επίμονα ότι θα μείνουν εκεί μέχρι ο Μόρσι να υπαναχωρήσει, ενώ η Μουσουλμανική Αδελφότητα, υποστηρίζοντας ότι θέλει να αποφύγει την αντιπαράθεση, ετοιμάζεται να κάνει επίδειξη δύναμης το Σάββατο, όχι στην πλατεία Ταχρίρ όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί, αλλά απέναντι, στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου του Καΐρου.
Για τον Μοχάμεντ Μόρσι, από την άλλη πλευρά, οι μαζικές διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι οι Αιγύπτιοι τώρα είναι ελεύθεροι να υψώνουν τη φωνή τους και οι συγκρούσεις που σημειώθηκαν με νεκρούς και τραυματίες οφείλονται απλώς σε μια «παρεξήγηση εκ μέρους των λίγων».
Μιλώντας στο περιοδικό «Τime» υποστήριξε ότι «το 80%, αν όχι το 90% των Αιγυπτίων» επικροτούν τις αποφάσεις του κι ότι οι διαδηλώσεις είναι «θετικό σημάδι», απορρίπτοντας με γέλια τον χαρακτηρισμό που του αποδίδουν οι αντίπαλοί του, ότι είναι ένας «σύγχρονος φαραώ».
