ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Μια έκθεση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο για τα 200 χρόνια από τη γέννηση τού Κίρκεγκορ
Η Καλλιόπη Λεμού παρουσιάζει την εγκατάσταση «Περάσματα Υπόστασης», μια βάρκα μήκους 3,47 μ. από ξύλο καστανιάς. Οι δώδεκα κεφαλές από αλάτι που κουβαλά, πρόσωπα παραμορφωμένα από αγωνία, αντανακλούν τις ανθρώπινες εμπειρίες
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Αρχετυπικό σύμβολο κι αντικείμενο άμεσα συνδεδεμένο με τη ζωή στην Ελλάδα και τις έννοιες της μετάβασης, του μόχθου, του ταξιδιού, η βάρκα είναι ένα μοτίβο που απασχολεί την Καλλιόπη Λεμού σε όλες τις εικαστικές δουλειές της. Το γλυπτό «Περάσματα Υπόστασης», μια βάρκα μήκους 3,47 μ. από ξύλο καστανιάς, που πάνω της φέρει δώδεκα απόκοσμες κεφαλές από αλάτι, παρουσιάζεται από σήμερα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Η λιτή εγκατάσταση εντάσσεται στο πλαίσιο του επετειακού προγράμματος της πρεσβείας της Δανίας στην Ελλάδα για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Δανού φιλοσόφου και θρησκευτικού στοχαστή Σέρεν Κίρκεγκορ (5 Μαΐου 1813 – 11 Νοεμβρίου 1855).
Απόλυτα ταιριαστός τρόπος για τη μνήμη και το έργο του πρώτου υπαρξιστή μεταφυσικού φιλοσόφου. Ο Σέρεν Κίρκεγκορ, Δανός φιλόσοφος και θεολόγος του 19ου αιώνα, κριτικός λογοτεχνίας, θεωρητικός κοινωνιολόγος, ψυχολόγος, ποιητής, άσκησε με το έργο του έντονη κριτική τόσο στην Εγελιανή φιλοσοφία της εποχής του όσο και σε πρακτικές της επίσημης Εκκλησίας, τις οποίες θεωρούσε ανούσιες και τυπολατρικές. Πρέσβευε, μεταξύ άλλων, ότι η πίστη είναι ένα ατομικό υποκειμενικό πάθος που δεν διαμεσολαβείται από το εκκλησιαστικό τυπικό.
Η εγκατάσταση της Καλλιόπης Λεμού «Περάσματα Υπόστασης», εκτέθηκε για πρώτη φορά το 2011 στο Ρέθυμνο, στο τζαμί του Ibrahim Khan, σαν μέρος της έκθεσης «Navigating in the Dark». Τώρα καταλαμβάνει κεντρική θέση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και συνδιαλέγεται με τη σκέψη του υπαρξιακού φιλοσόφου γύρω από το θέμα της χριστιανικής πίστης
«Η βάρκα έχει κεντρική θέση στη δουλειά μου, καθώς η αρχετυπική μορφή της συγκεντρώνει τις έννοιες του περάσματος, της μήτρας που φέρει τη ζωή, αλλά συγχρόνως και την έξοδο από αυτή – η βάρκα σαν σώμα ανθρώπινο, αλλά και σαν φέρετρο», μας λέει η γλύπτρια που έχει εκθέσει έργα της από τη Σύρο, την Ελευσίνα, το Μουσείο Μπενάκη μέχρι την Κωνσταντινούπολη, την Πύλη του Βραδεμβούργου, το Λονδίνο κ.α.
«Στο έργο αυτό το γλυπτό ξύλο από καστανιά με τα νερά του συμβολίζει το ταξίδι, το πλοίο και το νερό μαζί. Τα κεφάλια από αλάτι έχουν το νόημα της ουσίας, που απομένει μετά από το ταξίδι, τις εμπειρίες, τόσο τις ευχάριστες όσο και τις δύσκολες που εμπλουτίζουν μια ζωή, τη γνώση που αποκομίζουμε. Η έκφραση στα πρόσωπα είναι η αγωνία της υπαρξιακής αναζήτησης, του νοήματος της ζωής».
Η Καλλιόπη Λεμού έχει ζήσει κυρίως στο Λονδίνο κι ο νόστος της πατρίδας εμπεριέχεται στις εικαστικές της αναζητήσεις. Ασχολείται με τη γλυπτική από το 1996, παρουσιάζοντας κυρίως εντυπωσιακές εγκαταστάσεις, έργα μεγάλων διαστάσεων. «Στη δουλειά μου διαπραγματεύομαι έννοιες υπαρξιακές, καθώς με απασχολούν τα περάσματα από τη ζωή στο θάνατο, από μια χώρα σε άλλη, από το σκοτάδι στο φως, αλλά και όλη η εμπειρία αυτού του ταξιδιού. Το συγκεκριμένο γλυπτό ταιριάζει εννοιολογικά με τις αναζητήσεις του Δανού φιλοσόφου και γι’ αυτό επελέγη για την έκθεση στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ημερομηνία γεννήσεώς του».
Οσο για τον δεύτερο σταθμό της έκθεσή του, η Καλλιόπη Λεμού αναφέρει: «Είμαι ενθουσιασμένη που εκθέτω στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Η συνεργασία μας υπήρξε άψογη. Το μουσείο αυτό με μαγεύει και με συγκινεί με τις μόνιμες συλλογές των καταπληκτικών βυζαντινών εικόνων και με όλα τα άλλα αντικείμενα που έχουν σχέση με τη θρησκευτική λατρεία των ανθρώπων, γιατί εκφράζουν άμεσα την πνευματικότητα και την ανάγκη της ψυχής για την αναζήτηση, για το τι υπάρχει πέρα από την ύλη».
«Οι κεφαλές, με πρόσωπα παραμορφωμένα από πόνο και αγωνία, απλώνονται σε όλο το μήκος της βάρκας περικλείοντας το νόημα της ζωής και ό,τι απομένει από το ταξίδι», γράφει η Αρτεμις Μανωλοπούλου, στο θεωρητικό κείμενο της έκθεσης. «Αντανακλούν τον μόχθο του ταξιδιού, την άφιξη στον προορισμό και τις εμπειρίες της ζωής που διαμορφώνουν τη μοναδικότητα του καθενός. Το αλάτι με τις μυστηριώδεις, ισχυρές και φευγαλέες του ιδιότητες αγγίζει την ουσία της ψυχής, ο,τι μόνιμο κι ότι εφήμερο. Σε συμφωνία με τα κείμενα του Κίργκεγκορ για την πραγμάτωση του εαυτού και «τι σημαίνει να υπάρχεις» το έργο της Λεμού επικεντρώνεται στην κατάσταση του ανθρώπου… Η Λεμού δημιουργεί γλυπτά που εξερευνούν την ανθρώπινη ουσία και αφηγήσεις πνευματικών και υλικών ταξιδιών».
ΙNFO: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Βασ. Σοφίας 22 Τηλ: 213 2139572. «Περάσματα υπόστασης» της Καλλιόπης Λεμού, σε συνεργασία με την πρεσβεία της Δανίας στην Ελλάδα. Εγκαίνια σήμερα. Διάρκεια έως 8 Σεπτεμβρίου
