Του Σωτήρη Μανιάτη
«Τον Οκτώβριο του 2012, το νησί της Ικαρίας έγινε διάσημο σε όλο τον κόσμο. H εφημερίδα “New York Times”, δημοσίευσε ένα εκτενές άρθρο με τίτλο “The Enchanted Island of Centenarians”, αναφέροντας την Ικαρία σαν ένα από τα τέσσερα μέρη στον πλανήτη με το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. “Ακόμα και αν δεν είστε βοσκός” ισχυρίζεται ο συγγραφέας του άρθρου, “το παράδειγμα αυτού του μακρινού νησιού μπορεί να σας φανεί χρήσιμο”. Συνιστά σε όλους να ακολουθήσουμε τα μαθήματα ζωής που προσφέρει η Ικαρία, και κατ’ αυτόν τον τρόπο να γίνουμε “40% πιο ευτυχισμένοι και να ζήσουμε δέκα επιπλέον χρόνια”».
Τα λόγια ανήκουν στον σκηνοθέτη Νίκο Νταγιαντά, που σε ένα προσωπικό του σημείωμα σπεύδει να προσθέσει: «Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση της πρόσφατης ιστορίας της, το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων θα μειωθεί έως και κατά δέκα χρόνια. Από αυτά τα δύο απροσδόκητα δεδομένα προέκυψε η ιδέα για την ταινία «Little Land». Κι αυτό το βραβευμένο ντοκιμαντέρ πρόκειται να μεταδώσει στις 30 Μαΐου (22.00) η ΕΤ1. Πρόκειται για παραγωγή της εταιρείας Anemon (παραγωγός: Ρέα Αποστολίδη) για την ΕΡΤ και το γαλλογερμανικό κανάλι ARTE, το οποίο και θα το μεταδώσει σε Γερμανία και Γαλλία, στο πλαίσιο θεματικής ημέρας για την Ελλάδα στις 15 Αυγούστου 2013. Απέσπασε το βραβείο WWF για το περιβάλλον και το Habitat της ΕΡΤ3 στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2013. Η ταινία θα διαγωνιστεί στην τελική δεκάδα του 32ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της URTI (Union Radiophonique et Televisuelle Internationale) που θα διεξαχθεί στο Μόντε Κάρλο τον Ιούνιο 2013.
H σκηνοθεσία ανήκει στον Νίκο Νταγιαντά, ο οποίος το 2012 βραβεύτηκε με το URTI Grand Prix for Author’s Documentary στο Φεστιβάλ του Μόντε Κάρλο και το Βραβείο Κριτικών Fipresci στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, για την ταινία του «Σαγιόμι». Το ντοκιμαντέρ αυτή τη φορά ακολουθεί τον 35χρονο Θοδωρή, ο οποίος εγκαθίσταται μόνιμα στο απομακρυσμένο νησί της Ικαρίας. Ανακαλύπτει μια κοινωνία που στηρίζεται στην αυτονομία και τη συνεργασία. Διατηρώντας ζωντανή την ικαριώτικη παράδοση της «αλλαξάς» -η οποία αναβιώνει τώρα λόγω της κρίσης- πολλοί κάτοικοι της Ικαρίας δεν χρησιμοποιούν χρήματα για όλα όσα χρειάζονται: μελισσοκόμοι, οινοποιοί, αγρότες και ξυλουργοί είναι πολυτάλαντοι και μαθημένοι στην ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ τους.
Ομως οι Ικαριώτες δεν ζουν μόνο καλύτερα από εμάς, αλλά και περισσότερο. Το νησί είναι μία από τις ελάχιστες «μπλε ζώνες» του πλανήτη, όπου οι κάτοικοι απολαμβάνουν ιδιαίτερη μακροζωία: το ένα τρίτο του πληθυσμού ξεπερνά τα ενενήντα, και οι Ικαριώτες έχουν δέκα φορές περισσότερες πιθανότητες από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους να περάσουν τα 100. Μέσα από ένα μωσαϊκό μοναδικών χαρακτήρων, o Νίκος Νταγιαντάς ανακαλύπτει τα μυστικά της Ικαρίας και πως οι ριζικά διαφορετικές ζωές των κατοίκων του νησιού μάς αφορούν άμεσα, ιδιαίτερα σε αυτήν την περίοδο οικονομικής και κοινωνικής αναταραχής.
Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικά όσα επισημαίνει στο δικό του σημείωμα: «Στην Ικαρία υπάρχει μια διαφορετική στρατηγική επιβίωσης. Οι Ικαριώτες καταναλώνουν ό,τι παράγουν, επενδύουν τον χρόνο τους στο να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες, στηρίζουν ο ένας τον άλλον για να καλύψουν τις βασικές, καθημερινές τους ανάγκες. Ισως η Ικαρία να έχει διατηρήσει κάτι που οι πιο πολλοί από εμάς έχουμε ξεχάσει….»
s.maniatis@efsyn.
