Σημαντικά και σπάνια εκθέματα από τη γειτονική μας χώρα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Εικόνες, αντίγραφα τοιχογραφιών, κοσμήματα, σκεύη και αντικείμενα μικροτεχνίας, πολλά από τα οποία βγαίνουν για πρώτη φορά από το Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου και χρονολογούνται από τον 11ο ώς τον 15ο αιώνα, αποδεικνύουν τη βαθιά σχέση των πολιτισμών μας. Ανάμεσά τους και το δαχτυλίδι αρραβώνων της Αννας Κομνηνής με τον πρίγκιπα Ραδοσλάβο
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Η αμφιπρόσωπη εικόνα με τη Θεοτόκο Οδηγήτρια και τον Ευαγγελισμό (14ος αιώνας), το αντίγραφο τοιχογραφίας με τη βασίλισσα Σιμωνίδα από τη Μονή της Γκρατσάνιτσα (1318-21), η αργυρή κούπα (1345-55) του Σέρβου αυτοκράτορα Στεφάνου Ούρος Δ΄, το Χρυσό δαχτυλίδι (πριν από το 1332) που ανήκε στη βασίλισσα Θεοδώρα της Σερβίας από τη Μονή της Μπάνσκα είναι ορισμένα από τα εκθέματα της λιτής, περιεκτικής και σημαντικής έκθεσης «Μεσαιωνική Τέχνη της Σερβίας», που εγκαινιάστηκε χθες στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Πρόκειται για πολιτιστική συνεργασία ανάμεσα στο ελληνικό Μουσείο και το Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου –το οποίο ετοιμάζει την επανέκθεσή του- απ' όπου έρχονται τα εκθέματα. Ορισμένα βγαίνουν για πρώτη φορά από τη χώρα.
Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν 55 εκθέματα από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα. Ανάμεσά τους αντικείμενα μικροτεχνίας, κοσμήματα και σκεύη που χρησιμοποιούσαν μέλη των ανώτατων κοινωνικών στρωμάτων, τρεις εξαιρετικές εικόνες, χαρακτηριστικά δείγματα της Παλαιολόγιας τέχνης -ανάμεσά τους και η εξαιρετική αμφιπρόσωπη εικόνα με τον Ευαγγελισμό και τη συνάντηση Ιωακείμ και Αννας σε μια εκφραστικότατη απόδοση- αντίγραφα τοιχογραφιών και βημόθυρα, τα οποία αντανακλούν τις καλλιτεχνικές αξίες της βυζαντινής παράδοσης και προέρχονται από σημαντικά σερβικά μνημεία όπως οι Μονές Μιλέσεβα, Στουντένιτσα, Στούποβι, κ.ά.
Η πρώτη ενότητα είναι εισαγωγή στη Δυναστεία των Νεμανιδών (1166-1371) που σηματοδοτεί την πολιτιστική άνθηση, με ιδρυτή το Στέφανο Νεμάνια, ο οποίος κατάφερε να ενώσει το ανεξάρτητο Σερβικό κράτος. Η δεύτερη, παρουσιάζει τους ηγεμόνες και τα σύμβολα εξουσίας κι ανάμεσά τους το δαχτυλίδι αρραβώνων του πρίγκιπα Ραδοσλάβου με τη βυζαντινή πριγκίπισσα Αννα Κομνηνή. Η τρίτη ενότητα αφορά την τέχνη τον 13ο αιώνα με σημαντικά αντίγραφα από τις Μονές Μιλέσαβα και Σοπότσανη. Η τέταρτη την άνθηση της τέχνης κατά τον 14ο αιώνα, όπως ένα βημόθυρο, έργο τοπικού εργαστηρίου της Σερβίας, που προέρχεται από τον Αγιο Νικόλαο στο Σίσεβο.
Η Μεσαιωνική Σερβία επηρεάστηκε βαθιά από το Βυζάντιο και την Ευρώπη. Παράλληλα, όπως αναφέρουν στο εισαγωγικό κείμενο της έκθεσης οι επιμελήτριες βυζαντινολόγοι Σοφία Γερογιώργη και Ειρήνη Θεοχαροπούλου, «Σέρβοι ηγεμόνες, ευγενείς και αξιωματούχοι της Εκκλησίας υπήρξαν δωρητές και κτήτορες ναών και μονών στο Αγιον Ορος, στη Θεσσαλονίκη, στην Κωνσταντινούπολη και στους Αγίους Τόπους, αλλά και στη Δύση».
«Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση να παρουσιάζω μια τόσο σημαντική έκθεση, που συνδέει την τέχνη και τον πολιτισμό των δύο χωρών μας», είπε ο υπουργός Πολιτισμού και Πληροφόρησης της Σερβικής Δημοκρατίας Μπράτισλαβ Πέτκοβιτς. Ανέφερε ότι πολλά μνημεία τους είναι «πληγωμένα» από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς. «Τέσσερα βρίσκονται υπό την προστασία της UNESCO και προσπαθούμε ο αριθμός να μεγαλώσει. Υπάρχουν μοναστήρια ενεργά κι άλλα εγκαταλελειμμένα. Οι πληγές από τους βομβαρδισμούς είναι μεγάλες. Προσπαθούμε κι ελπίζουμε να κλείσουν με τη βοήθεια της UNESCO και της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Μαζί του στην Αθήνα βρίσκεται και η διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου στο Βελιγράδι, Μπογιάνα Μπόρις Μπρέσκοβιτς.
«Με την παρουσία τους δείχνουν τη σημασία που δίνουν στην έκθεση», ανέφερε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. «Οι δεσμοί ανάμεσα στις δύο χώρες είναι γνωστοί και μακραίωνοι, με πολλά κοινά σημεία στη διάρκεια της ιστορίας τους. Με αυτήν την έκθεση εγκαινιάζεται μια νέα, σημαντική συνεργασία». Αναφερόμενη στον πρέσβη της Σερβικής Δημοκρατίας στην Αθήνα, Dragan Zupanjevac, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διοργάνωση της έκθεσης, τον χαρακτήρισε «φίλο. Αγαπάει την πόλη, είναι ένας από εμάς».
Η έκθεση παρουσιάζεται στον πρώτο όροφο του Μεγάρου της Δούκισσας της Πλακεντίας. Την εγκαινίασαν ο υπουργός Πολιτισμού της Σερβίας και ο δικός μας Κώστας Τζαβάρας.
Info: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Βασ. Σοφίας 22. Διάρκεια 27 Μαϊου έως 28 Αυγούστου.
