Του Νικόλα Ζηργάνου
Εννέα χρόνια μετά την ίδρυση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τα εγκλήματα πολέμου που διεξήχθησαν στο έδαφος της Πρώην Γιουγκοσλαβίας, δυο πρόσφατες αποφάσεις του προκαλούν το περί δικαίου αίσθημα και υποδεικνύουν ότι οι ετυμηγορίες του είναι πολιτικά υποκινούμενες και ηθικά διαβλητές.
Η αθώωση σε δεύτερο βαθμό του Κροάτη στρατηγού Αντε Γκοτόβινα για την εθνοκάθαρση των 200.000 Σέρβων της Κράινα και η επίσης σκανδαλώδης αθώωση του πρώην οπλαρχηγού του UCK και πρώην πρωθυπουργού του Κοσόβου, Ραμνούς Χαραντινάι, για εκτελέσεις Σέρβων αμάχων στο Κόσοβο, έθεσαν σε πλήρη αμφισβήτηση την ευθυκρισία και την αμεροληψία του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Η απόφαση για τον Γκοτόβινα εξόργισε ακόμη και τον Ιταλό πρόεδρο του Δικαστηρίου, Φαούστο Ποκάρ, ο οποίος μειοψήφησε μαζί με τον Μαλτέζο πάρεδρο Καρμέλ Αντζιους. Ποκάρ και Αντζιους δήλωσαν ότι διαφωνούν πλήρως και κατηγορηματικά με όλα τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η πλειοψηφία των μελών της έδρας (ο Αμερικανός, ο Τζαμαϊκανός και ο Τούρκος δικαστής), ενώ ο Ιταλός πρόσθεσε ότι παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο.
Διπλωματικοί κύκλοι στο Βελιγράδι αναφέρουν οργισμένα ότι η έδρα ήταν στημένη και η απόφαση καθαρά πολιτική και αποσκοπούσε στο να ενταχθεί η Κροατία τον Ιούλιο ως πλήρες μέλος της Ε.Ε., απαλλαγμένη βαρών και χωρίς το όνειδος της καταδίκης Γκοτόβινα για εγκλήματα πολέμου.
«Είναι απαράδεκτο να επιβραβεύεται η βίαιη εκδίωξη των Σέρβων της Κροατίας από τις πατρογονικές τους εστίες και την ίδια ώρα να εξαντλείται η αυστηρότητα του Δικαστηρίου μονομερώς στους Σέρβους κατηγορούμενους. Δεν είναι ισορροπημένη στάση, δεν προωθεί τη συμφιλίωση και το ξεπέρασμα των πληγών του εμφυλίου. Βάζουν τα εγκλήματα των άλλων κάτω από το χαλί. Δεν μπορεί να πάμε έτσι μπροστά…». Πιο διπλωματικός, αλλά εξίσου οργισμένος, ο Σέρβος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ρασίμ Λάγιτς, τόνισε ότι «το Διεθνές Δικαστήριο έχασε κάθε του αξιοπιστία».
Ο προεδρεύων της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Σέρβος υπουργός Εξωτερικών, Βουκ Γιέρεμιτς, ανακοίνωσε ότι θα θέσει το θέμα σε δημόσιο διάλογο στην έδρα του διεθνούς οργανισμού και η συζήτηση προσδιορίστηκε για την 10η Απριλίου, στην επέτειο της απόσχισης της φασιστικής Κροατίας από το βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, το 1943.
Η εφημερίδα «Blic» αποκάλυψε ότι η Κροατία δαπάνησε 30 εκατομμύρια ευρώ για την υπεράσπιση των στρατηγών της, αφήνοντας υπονοούμενα για επηρεασμό των δικαστών με αθέμιτα μέσα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γκοτόβινα ξεφεύγει από την τσιμπίδα του νόμου. Μόλις 18 ετών, το 1973, κατατάχθηκε στη Λεγεώνα των Ξένων, όπου υπηρέτησε στους αλεξιπτωτιστές και αργότερα σε μονάδα κομάντο με δράση στο Τζιμπουτί, το Ζαΐρ και την Ακτή Ελεφαντοστού.
Μετά από 5 χρόνια εγκατέλειψε τη Λεγεώνα, πήρε τη γαλλική υπηκοότητα και εργάστηκε σε ιδιωτικές εταιρείες παροχής προστασίας και ασφάλειας, μεταξύ των οποίων και η ΚΟ International Company, θυγατρική της VIP security, εταιρείας-βιτρίνας των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών.
Την ίδια εποχή έγινε υπεύθυνος ασφαλείας του ακροδεξιού πολιτικού Ζαν Μαρί Λεπέν. Το 1981 ηγήθηκε ομάδας τραμπούκων που επιτέθηκαν σε κατάληψη του κομμουνιστικού εργατικού συνδικάτου CGT. Τα αρχεία της γαλλικής αστυνομίας καταγράφουν ότι κατηγορήθηκε για πολλές εγκληματικές δραστηριότητες, όπως εκβιασμό και ένοπλες ληστείες, καταδικάστηκε, αλλά απελευθερώθηκε σχεδόν αμέσως, μετά από πιέσεις που άσκησαν ισχυροί πολιτικοί προστάτες του.
Το ίδιο επαναλήφθηκε μετά από πενταετή κάθειρξη που του επιβλήθηκε από γαλλικό δικαστήριο. Σε ένα χρόνο ήταν πάλι έξω.
Στις αρχές του ’90 μετακόμισε στη Λατινική Αμερική, όπου εκπαίδευσε αντιτρομοκρατικά και αντικομμουνιστικά αποσπάσματα παραστρατιωτικών στην Αργεντινή και τη Γουατεμάλα.
Το 1991 επέστρεψε στην ανεξάρτητη Κροατία και πολέμησε στον τακτικό στρατό. Εγινε γνωστός μετά την επιχείρηση «Καταιγίδα» κατά των Σέρβων της Κράινα, το 1995, όταν έδωσε διαταγή να βομβαρδιστεί φάλαγγα Σέρβων προσφύγων που εγκατέλειπαν την πόλη Γκλίνια. Μέσα σε κλίμα πανικού των αμάχων και τρομοκρατίας που κράτησαν πέντε ημέρες, ο Γκοτόβινα κατόρθωσε να εξοντώσει τη σερβική μειονότητα και να αποδώσει εθνικά καθαρή την Κράινα στην Κροατία.
Αν και πρωτοδίκως, το 2001, είχε κριθεί ένοχος από το Διεθνές Δικαστήριο για οκτώ από τις εννέα κατηγορίες και καταδικάστηκε σε 24 χρόνια κάθειρξη, το εφετείο τον απάλλαξε στις 6 Νοεμβρίου από κάθε κατηγορία. Ιδια τύχη είχε και ο Χαραντινάι, στη δίκη του οποίου έλειψαν παντελώς οι μάρτυρες κατηγορίας που εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει όλοι!
Μέσα σε αυτό το κλίμα, διεξάγεται σήμερα η συνάντηση του Σέρβου πρωθυπουργού, Ιβιτσα Ντάτσιτς, με την υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε., Κάθριν Αστον, και τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό, Χασίμ Θάτσι. Από την πρόοδο των συνομιλιών αναμένεται να κριθεί και η έκθεση προόδου της Σερβίας για να αρχίσουν οι ενταξιακές της συνομιλίες με την Ε.Ε.
Σε περίπτωση που η Σερβία δεν πάρει το πράσινο φως για την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση πριν από τον Ιούλιο, ημερομηνία πλήρους ένταξης της Κροατίας, το πρόβλημα των Δυτικών Βαλκανίων θα ξανατεθεί και πάλι στο τραπέζι.
