ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ Ο βίος και η πολιτεία του Αφγανού προέδρου -που διαχειρίστηκε δισ. δολάρια απ τις ΗΠΑ- και των αδελφών του, εκ των οποίων ο ένας είναι ναρκοβαρόνος, ο άλλος μπίζνεσμαν και ένας τρίτος λαμόγιο

 

Του Νικόλα Ζηργάνου

 

«Ο άντρας που δεν φροντίζει τη φαμίλια του, δεν είναι πραγματικός άντρας»

Ντον Κορλεόνε, από την ταινία «Ο Νονός»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο ένας είναι πρόεδρος, ο άλλος ναρκοβαρόνος, ο τρίτος είναι μπίζνεσμαν κι ο τέταρτος λαμόγιο. Θα μπορούσε να είναι στίχοι τραγουδιού, αλλά η πραγματικότητα υπερβαίνει την τέχνη. Οι αδελφοί Καρζάι είναι όχι τέσσερις αλλά οκτώ και τουλάχιστον οι πέντε έχουν θέματα. Μεγάλα θέματα, όπως λέμε, μεγάλη «φαμίλια».

 

Ο 53χρονος Χαμίντ υποδείχθηκε από τους Αμερικανούς ως προσωρινός πρόεδρος μετά την κατάρρευση των Ταλιμπάν το 2001, εκλέχθηκε το 2004 και επανεκλέχθηκε -παρά τις κατηγορίες για νοθεία- το 2009, και αυτά τα 13 χρόνια πέρασαν από τα χέρια του εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διεθνούς βοήθειας, εκτός από τις βαλίτσες που του έδινε η CIA.

 

Aδελφική… διαδοχή

 

Το 2014 αποχωρούν οι πεζοναύτες προστάτες του και ταυτόχρονα λήγει η τελευταία του προεδρική θητεία. Ο άνθρωπος που έχει επιβιώσει από τέσσερις απόπειρες δολοφονίας φοβάται πως χωρίς ασυλία μπορεί να βρεθεί πίσω από τα κάγκελα όταν απομακρυνθεί από την εξουσία. Μέχρι χθες, αναζητούσε έναν βολικό διάδοχο που θα του δώσει προστασία.

 

Τη λύση, σαν από μηχανής Θεός, την έδωσε χθες ο αδελφός του, ο 54χρονος Καγιούμ, ο οποίος έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία. Ο πρώην μετανάστης, εστιάτορας στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε υποδειχθεί από τον πρόεδρο αδελφό του για μέλος της Εθνοσυνέλευσης, όμως αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν αποκαλύφθηκε ότι μέσα σε δύο χρόνια δεν είχε πατήσει το πόδι του στον ναό της Δημοκρατίας. Αντιθέτως, είχε επισκεφθεί πολλές φορές τον ναό του χρήματος, την τράπεζα «Καμπούλ», στην οποία «βασικός μέτοχος» (με την κατά Πέτρο Μάρκαρη έννοια) ήταν ο άλλος αδελφός, πολυπράγμων επιχειρηματίας, Μαχμούντ.

 

Ο 56χρονος πρεσβύτερος των Καρζάι, Μαχμούντ, απέκτησε το 7% της «Kabul Bank», της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας του Αφγανιστάν, με δάνειο από την τράπεζα που δεν αποπληρώθηκε ποτέ, και πέρυσι βρέθηκε κατηγορούμενος για πλιάτσικο στα ταμεία. Το 2010, εποχή που ο Χαμίντ έκανε πολιτικά νερά στην Ουάσινγκτον, «ανεξάρτητοι» ερευνητές αποκάλυψαν ότι οι βασικοί μέτοχοι της τράπεζας Καμπούλ είχαν δώσει 900 εκατομμύρια δολάρια θαλασσοδάνεια σε 19 συγγενείς και πολιτικούς τους φίλους, ενώ άλλα 800 εκατομμύρια ρευστό έλειπαν από το χρηματοκιβώτιο. Το ρευστό έφευγε με ειδικές πτήσεις της αεροπορικής εταιρείας Pamir μέσα σε κιβώτια, με τελικό προορισμό το Ντουμπάι.

 

Τώρα η κυβέρνηση (του Χαμίντ Καρζάι) ανακεφαλαιοποιεί (σας θυμίζει τίποτα;) την τράπεζα με χρήματα του Δημοσίου, με κόστος όσο το 6% του ΑΕΠ της χώρας. Ο Μαχμούντ, που είναι επίσης ιδιοκτήτης της μοναδικής τσιμεντοβιομηχανίας του Αφγανιστάν και αποκλειστικός εθνικός αντιπρόσωπος της Toyota, έκανε συμφωνία με τον ανακριτή, επέστρεψε μόλις 22 εκατομμύρια και πήρε αμνηστία με προεδρικό διάταγμα (που υπέγραψε ο αδελφός του). Αλλοι 21 κατηγορούμενοι για το σκάνδαλο καταδικάστηκαν σε ποινές-χάδι. Ο βασικός κατηγορούμενος, διευθύνων σύμβουλος, Σερκχάν Φαρνούντ, κατέθεσε στους ανακριτές ότι τα περισσότερα θαλασσοδάνεια τα πήραν οι οικογένειες του προέδρου Χαμίντ Καρζάι και του αντιπροέδρου του Αφγανιστάν, Μουχάμαντ Κασίμ Φαχίμ. Ο αδελφός του Φαχίμ ήταν επίσης μέτοχος της Kabul Bank με 7%.

 

Ολιγάρχες

 

Ερευνα έδειξε ότι έλαβε τουλάχιστον 92 εκατ. δολάρια δάνεια από την τράπεζά του, χωρίς καμία εξασφάλιση. Τα δάνεια δεν ξεπληρώθηκαν ποτέ. Στην πράξη, δυο οικογένειες είχαν στα χέρια τους την εκτελεστική εξουσία και τη μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της χώρας, τα ταμεία της οποίας τα αντιμετώπιζαν σαν να ήταν η τσέπη τους. Οι οικογένειες Φαχίμ και Καρζάι ήταν αρχικά σε αντίθετα στρατόπεδα. Από την εποχή των μουτζαχεντίν και τον αγώνα κατά των Ρώσων, έως την αμερικανική εισβολή, ο Παστούν Καρζάι και ο Τατζίκος Φαχίμ ήταν εξ ορισμού αντίπαλοι. Μάλιστα ο Φαχίμ είχε πιάσει τότε αιχμάλωτο τον Καρζάι και τον είχε φυλακίσει, για να «αποδράσει» στη συνέχεια, έχοντας πληρώσει λύτρα. Ομως, όταν πολλά χρόνια αργότερα προέκυψε η ευκαιρία να αποκτήσουν οι δύο φαμίλιες από κοινού πρόσβαση στην ιδιοκτησία της τράπεζας και να γίνουν «ολιγάρχες», τότε ενώθηκαν όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, ο Μαχμούντ Καρζάι έκανε την περασμένη εβδομάδα μια δήλωση βγαλμένη από το χρυσό βιβλίο του υπουργείου Αλήθειας: «Αν ο Καγιούμ εκλεγεί πρόεδρος του Αφγανιστάν, θα θέσει προτεραιότητα την πάταξη της διαφθοράς».

 

Κορωνίδα της επιχειρηματικής δραστηριότητας της οικογένειας ήταν και παραμένει το «Project Aino Mena». Πρόκειται για ένα φαραωνικών διαστάσεων σχέδιο «ανάπτυξης» ενός οικοπέδου 40.000 στρεμμάτων, που καταπατήθηκε από την επενδυτική εταιρεία AFCO, στην οποία η «φαμίλια» είχε μέσω του Μαχμούντ ποσοστό ιδιοκτησίας 20%. Με αρχικό κεφάλαιο μόλις 50.000 δολάρια, οι «επενδυτές» πήραν δάνειο από την Κabul Bank, κατέλαβαν γη που ανήκε στο υπουργείο Αμυνας και άρχισαν να αναπτύσσουν εργοτάξιο για κατασκευή 14.700 υπερπολυτελών κατοικιών με πισίνες και υπόγειους χώρους στάθμευσης. Εργολάβος στο έργο είναι ο νεαρός Σαχ Καρζάι, το λιγότερο προβεβλημένο μέλος της οικογένειας.

 

Η περίκλειστη ιδιωτική πόλη-δορυφόρος της Κανταχάρ, Aino Mena, έχει περιμετρικά τείχος και διαφημίζεται ως «ασφαλής περιοχή». Η ιστοσελίδα του project στο διαδίκτυο αποτυπώνει μια φουτουριστική πόλη, με οικολογική συνείδηση, χτισμένη σε ειδυλλιακό περιβάλλον. Οι επενδυτές κάτοικοι «ψήνονται» πως η αξία της γης θα γίνει σύντομα πύραυλος και θα δουν τα χρήματά τους να πολλαπλασιάζονται. Οι εκλεκτοί που θα προλάβουν να γίνουν ιδιοκτήτες θα αποτελούν μέρος μιας ελίτ και θα απολαμβάνουν αυξημένο κοινωνικό στάτους.

 

Στην πραγματικότητα, η Aino Mena περικλείεται από μια θάλασσα άμμο, έναν ωκεανό παπαρούνες και μερικές χιλιάδες Ταλιμπάν που περιμένουν… να πέσουν οι τιμές για να επενδύσουν στην τοπική κτηματαγορά.

 

Ο Αφγανός Εσκομοπάρ

 

Το σχέδιο για τα «παλάτια στην άμμο» το βοηθούσε πολιτικά και ο μακαρίτης, μικρότερος αδελφός των Καρζάι, Αχμέντ Ουαλί, που ήταν κυβερνήτης της επαρχίας Κανταχάρ, πατρογονικής εστίας των Καρζάι και της υποφυλής τους, Ποπολζάι. Ο Αχμέντ Ουαλί, επιτομή της διαπλοκής του οργανωμένου εγκλήματος με την πολιτική ελίτ, είχε χαρακτηριστεί από τον διεθνή Τύπο «ο Αφγανός Πάμπλο Εσκομπάρ».

 

Οταν πληροφορήθηκε ότι αμερικανικές υπηρεσίες ερευνούν -μεταξύ άλλων- την ανάμειξή του σε μεγάλης κλίμακας λαθρεμπόριο ναρκωτικών, δήλωσε στον επικεφαλής ερευνητή-ρεπόρτερ τού «Daily Beast», Τζέραλντ Πόσνερ: «Εχω κάνει τόσα πολλά για τους Αμερικανούς. Τα περισσότερα, μυστικά. Είναι απίστευτο πόσο πολύ τους έχω βοηθήσει. Και τώρα με ξεπληρώνουν με αυτόν τον τρόπο;»

 

Σύμφωνα με μικρό μέρος των εις βάρος του στοιχείων που διέρρευσαν, το 2004, ειδικές δυνάμεις του στρατού ανακάλυψαν δεκάδες κιλά ηρωίνη σε φορτηγό έξω από την Κανταχάρ. Ο τοπικός αρχηγός της αστυνομίας, Χαμπιτουλά Χαν, κατέθεσε ότι τον πήρε ο ίδιος ο Ουαλίντ τηλέφωνο και τον διέταξε να αφήσει τα ναρκωτικά στη θέση τους και να φύγουν οι στρατιώτες από την περιοχή. Το 2007, ο Χαν έπεσε νεκρός σε ενέδρα την οποία η κυβέρνηση απέδωσε στους Ταλιμπάν.

 

Το 2006 έλεγχος σε άλλο φορτηγό αποκάλυψε 50 κιλά καθαρής ηρωίνης. Το φορτηγό το οδηγούσε σωματοφύλακας του Ουαλίντ. Η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Το γερμανικό περιοδικό «Stern» σε αποκλειστικό δημοσίευμά του αποκάλυψε ότι Βρετανοί κομάντος ανακάλυψαν «πολλές δεκάδες τόνους όπιου» σε αγρόκτημα ιδιοκτησίας του Ουαλίντ.

 

Ομως, ο ναρκοβαρόνος που επέζησε από δεκάδες απόπειρες δολοφονίας, έπεσε νεκρός τον Ιούλιο του 2011 από τα πυρά του σωματοφύλακά του, ο οποίος διέφυγε. Για την «τρομοκρατική ενέργεια» κατηγορήθηκαν οι Ταλιμπάν, που ήθελαν να πλήξουν την οικογένεια Καρζάι και τη σταθερότητα, με όργανο έναν προδότη.

 

Ερχεται ανάπτυξη

 

Οταν τελείωσαν οι τελετές ταφής και στέρεψαν τα δάκρυα, αναζητήθηκαν τα τραπεζικά βιβλιάρια του εκλιπόντος, αλλά είχαν κάνει φτερά. Τα αδέλφια άρχισαν ιδιωτικές έρευνες στο εσωτερικό και το εξωτερικό και ο σωματοφύλακας βρέθηκε σώος και αβλαβής να κάνει μεγάλη ζωή στο Ντουμπάι. Ο εκτελεστής απήχθη, επέστρεψε πακέτο στην Κανταχάρ και κλείστηκε σε ιδιωτική φυλακή. Δεσμώτης του έγινε ο Σαχ Καρζάι. Λέγεται ότι τον βασάνισε για να πάρει στα χέρια του τους χρυσούς τραπεζικούς κωδικούς που έδιναν πρόσβαση στα (αμύθητα) λεφτά του μακαρίτη. Με τόσες εισροές κεφαλαίου, το Αφγανιστάν, μέσα σε κλίμα πολιτικής σταθερότητας και οικογενειακής γαλήνης, βαδίζει στον δρόμο της ανάπτυξης.