→Την ώρα που πέφτει το χρηματιστήριο, ο Τούρκος πρωθυπουργός σχεδιάζει τη μετάβασή του στην προεδρία, αλλά λογαριάζει χωρίς τους διαδηλωτές
Της Ελλης Πάνου
Με φόντο την εξέγερση στις πλατείες και τους δρόμους, το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης βρέθηκε χθες σε ελεύθερη πτώση με τον δείκτη να χάνει 10,47% – οι χειρότερες απώλειες της τελευταίας δεκαετίας. Τα επιτόκια των διετών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 71 μονάδες, η τουρκική λίρα έπεσε στο χαμηλότερο σημείο έναντι του δολαρίου από το 2011 και η φυγή των επενδυτών επιταχύνθηκε όταν ο Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε τους διαδηλωτές ότι «πορεύονται χέρι χέρι με την τρομοκρατία».
Ο Τούρκος πρωθυπουργός έδειξε να μην προβληματίζεται. «Χρηματιστήριο είναι αυτό. Ανεβαίνει και κατεβαίνει. Δεν μπορεί πάντα να μένει σταθερό».
Ωστόσο, αν και η οικονομική ιστορία της Τουρκίας επί της πρωθυπουργίας του είναι γεμάτη επιτυχίες -υπερδιπλασιασμός του κατά κεφαλήν εισοδήματος, άνοδος του χρηματιστηρίου 9 φορές πάνω μέσα στη δεκαετία, ραγδαία οικιστική ανάπτυξη- οι χρηματιστές συμβουλεύουν τώρα τους επενδυτές να είναι πολύ προσεκτικοί πού βάζουν τα λεφτά τους, επισημαίνοντας ότι, παρά την ανάπτυξη, τα κεφάλαια σπανίζουν, το τρέχον έλλειμμα έχει φτάσει στο 7% του ΑΕΠ και η οικονομία κυριαρχείται από μεγαλοεπιχειρηματίες-ολιγάρχες με διασυνδέσεις με την εξουσία.
Οι εξελίξεις βρίσκουν τον Ερντογάν να προωθεί μεθοδικά τα σχέδια του για την «κατάληψη» και της προεδρίας της χώρας, «όντας όμηρος της ίδιας της αλαζονείας του», όπως έγραψε ακόμα και η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Ζαμάν», που επισημαίνει ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός «έχει εγκαταλείψει τις προσπάθειες εκδημοκρατισμού, ασχολούμενος με τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης, την ανάμειξη στην προσωπική ζωή των πολιτών και την ενίσχυση της αστικής ανάπτυξης», που ευνοεί τον ίδιο και το κόμμα του.
Παρότι η ανάδειξή του στην προεδρία το 2014 θεωρείται σίγουρη -με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις να του δίνουν λίγο πάνω από το 40%- το ζητούμενο για τον Ερντογάν είναι να πετύχει τη μεταρρύθμιση του Συντάγματος, που θα τον «οπλίσει» με διευρυμένες εξουσίες όταν αναλάβει το ανώτατο αξίωμα της χώρας, το οποίο μέχρι σήμερα είναι κυρίως τιμητικό. Ολες οι πρόσφατες κινήσεις και αποφάσεις του εκεί στοχεύουν: τα μεγαλειώδη έργα των δισεκατομμυρίων, οι ακραίες συντηρητικές θέσεις, οι διώξεις των επικριτών του, οι πολλές υποθέσεις συνωμοσίας, η «εξουδετέρωση» των στρατηγών, το φίμωμα του Τύπου, ακόμα και η επίλυση του Κουρδικού.
Ο Ταγίπ Ερντογάν χρειάζεται ψήφους από τους αντιπάλους του στο Κοινοβούλιο για να αλλάξει το Σύνταγμα εγκαίρως και για να το πετύχει ακολουθεί μια τακτική αντιπερισπασμού και σύγχυσης της κοινής γνώμης. Ολοι χαιρέτισαν, για παράδειγμα, την ειρηνευτική συμφωνία με τους Κούρδους και τον Οτσαλάν πριν από περίπου ένα μήνα. Πίσω όμως από αυτό το ριψοκίνδυνο για τον Ερντογάν βήμα, κρύβεται ένα παζάρι με τους βουλευτές του φιλοκουρδικού κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP), που θέτουν όρους προκειμένου να του «χαρίσουν» τις ψήφους που χρειάζεται για να προωθήσει τα σχέδιά του. Και οι διαπραγματεύσεις μάλλον δεν πάνε όπως θα ήθελε η Αγκυρα, ενώ ο χρόνος μετρά αντίστροφα.
Οπως είπε ο βουλευτής του BDP, Σιρί Σουρεγιά Οντέρ, θυμίζοντας πρόσφατη δήλωση του Οτσαλάν: «Μπορούμε να συζητήσουμε ένα νέο προεδρικό σύστημα, εφόσον δεν πρόκειται για ηγεμονικό σύστημα, αλλά για ένα θεσμό που θα οδηγήσει στον εκδημοκρατισμό. Αρκετό βάρος είχαμε με τους κεμαλιστές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Δεν θέλουμε να προσθέσουμε άλλο στην καμπούρα μας».
