ΤΟΥΡΚΙΑ Ο πρωθυπουργός όχι μόνο δεν επέλεξε εκτόνωση μέσω πρόωρων εκλογών, αλλά με τους εμπρηστικούς λόγους του προς τους οπαδούς του οδήγησε σε ένταση της καταστολής και σε συγκρούσεις διαδηλωτών με ισλαμιστές
Της Μαργαρίτας Βεργολιά
Κατά χιλιάδες, διαδηλωτές συνέρρεαν από νωρίς χθες στη μεγαλύτερη έως τώρα αντικυβερνητική διαδήλωση στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, υπό το πάγιο πλέον αίτημα «Ταγίπ, παραιτήσου», καθώς οι αρχές στην Αγκυρα έστηναν τη δική τους πολιτική φιέστα για την επιστροφή του Τούρκου πρωθυπουργού στην έδρα της -δοκιμαζόμενης σε νομιμοποίηση- κυβέρνησής του…
«Εχουμε και θα συνεχίσουμε να έχουμε υπομονή, αλλά έχει κι αυτή τα όριά της», διακήρυξε ο Ταγίπ Ερντογάν με το που πάτησε το πόδι του στο αεροδρόμιο της τουρκικής πρωτεύουσας, μπροστά σε ένα πλήθος υποστηρικτών του, που παραληρώντας διατράνωνε: «Είμαστε έτοιμοι να θυσιαστούμε για σένα»!
Θεωρητικά, αυτή η στιγμή -εκτιμούν ορισμένοι αναλυτές- πιθανόν να μην αργήσει, καθώς μέρα με τη μέρα παγιώνεται ένα επικίνδυνο κλίμα πόλωσης στη γείτονα. Τόσο που η ατμόσφαιρα μυρίζει πια… μπαρούτι! Οι χθεσινές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Αγκυρα πνίγηκαν και πάλι στα δακρυγόνα. Οι καταγγελίες πληθαίνουν για συντονισμένες επιθέσεις της αστυνομίας και οπαδών της κυβέρνησης κατά διαδηλωτών στη Σμύρνη, στην Αττάλεια και στα Αδανα. Οι φήμες φουντώνουν για επικείμενη παρέμβαση των αρχών ώστε να αδειάσει η Ταξίμ από τους… «ταραξίες». Προσωπικά ο πρωθυπουργός κάλεσε δημόσια τους οπαδούς του σε μεγάλες αντι-συγκεντρώσεις στην Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, στις 15 και 16 Ιουνίου!
«Μήπως περίμεναν να παραδώσουμε την Ταξίμ στους αναρχικούς και τους τρομοκράτες;» κάγχασε χθες ο Ερντογάν, μιλώντας σε μία μίνι περιοδεία στα Αδανα και στη Μερσίνα, πριν μεταβεί στην Αγκυρα. «Απευθύνομαι στους συνετούς νέους μας, χαλάστε αυτό το σχέδιο» είπε! Για την ακρίβεια, ο Τούρκος πρωθυπουργός αφιέρωσε ολόκληρο το Σαββατοκύριακο στην έκδοση πολιτικών τελεσιγράφων, κάνοντας ακόμη πιο βαθιές τις διαχωριστικές γραμμές σε μια ήδη διχασμένη κοινωνία.
Χωρίς πολλά πολλά, το κυβερνών ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ) έκοψε τον «βήχα» σε όσους πίστευαν ότι η λύση θα μπορούσε να δοθεί μέσα από πρόωρες εκλογές, πιθανόν παράλληλα με τις δημοτικές εκλογές του επόμενου Μαρτίου. «Το κοινοβούλιο δουλεύει ρολόι. Σήμερα, στην Τουρκία, υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έχουν οριστεί για το 2015», ξεκαθάρισε ο αντιπρόεδρος του ΑΚΡ, Χουσεΐν Τσελίκ, έπειτα από την έκτακτη, τετράωρη συνεδρίαση το Σάββατο των κομματικών οργάνων. «Δεν προκηρύσσονται έτσι απλά εκλογές επειδή άνθρωποι συγκεντρώνονται στους δρόμους»!
Σε… σύγχυση
«Εχω ένα αίτημα για εσάς», επανέλαβε ξανά και ξανά χθες ο ίδιος ο Ερντογάν προς τους οπαδούς του. «Μας απομένουν επτά μήνες μέχρι τις δημοτικές εκλογές και τότε θέλω να τους δώσετε ένα πρώτο μάθημα με δημοκρατικό τρόπο, μέσα από την κάλπη», τόνισε -προδίδοντας την προσωπική του σύγχυση, δεδομένου ότι μέχρι τον Μάρτιο μεσολαβούν εννέα μήνες. Οπως και να έχει, ο Τούρκος πρωθυπουργός εμφανίστηκε για ένα πράγμα βέβαιος: «Ο Μάρτιος του 2014 θα αλλάξει πολλά» είπε, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά μια δύσκολη και μακρά (εν όψει και των προεδρικών εκλογών τον Αύγουστο του 2014) προεκλογική περίοδο στη χώρα…
«Με ανησυχεί η κατάσταση στην πατρίδα μου και παρακολουθώ με λύπη τις εξελίξεις», υπογράμμισε σε μια νέα παρέμβασή του ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ. «Δεν υπάρχει κανένα σημάδι για ειρηνική λύση στο μέλλον μεταξύ κυβέρνησης και διαδηλωτών». «Ποιες όμως θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των διαδηλώσεων;» διερωτάται σε άρθρο του στον Independent ο αναλυτής Πάτρικ Κόκμερν, από τους πλέον έμπειρους και διαπρεπείς ανταποκριτές στη Μέση Ανατολή.
«Μπορεί να τινάξουν στο αέρα τα σχέδια του Ερντογάν να ξαναγράψει το Σύνταγμα ώστε να παραχωρηθούν μεγαλύτερες εξουσίες στην προεδρία και στη συνέχεια να την διεκδικήσει ο ίδιος». Επιπλέον, επισημαίνει, «οι διαδηλώσεις μπορεί μακροπρόθεσμα να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εισροή ξένων κεφαλαίων και συνεπώς να πλήξουν την οικονομική ανάπτυξη πάνω στην οποία βασίζεται η δημοφιλία του ΑΚΡ».
Για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε την εξουσία, πριν από 11 χρόνια, «ο Ερντογάν δείχνει τρωτός», συμπληρώνει ο Economist. «Αυτό μπορεί να ενθαρρύνει τον απερχόμενο πρόεδρο Γκιουλ να θέσει υποψηφιότητα για την πρωθυπουργία – σημειωτέον ότι υπό τους υφιστάμενους κανόνες, στο ΑΚΡ ο Ερντογάν δεν μπορεί να ξαναδιεκδικήσει το αξίωμα. Και είναι κοινό μυστικό ότι ο σημερινός πρωθυπουργός θα προτιμούσε έναν πιο μαλθακό σύμμαχο σε αυτό το πόστο, για να διατηρήσει τον έλεγχο στο ΑΚΡ και στη χώρα».
Ομως, «τι θα συμβεί εάν ο Αμπντουλάχ Γκιουλ αποφασίσει να θέσει δεύτερη φορά υποψηφιότητα για την προεδρία;» διερωτάται το έγκριτο βρετανικό περιοδικό. «Τόσο το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα όσο και οι εθνικιστές του MHΡ θα στήριζαν την υποψηφιότητά του, όπως θα έκανε και ο ισλαμιστής με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Τουρκία, ο Φετουλάχ Γκιουλέν [σήμερα ζει αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια, απ' όπου ηγείται του πανίσχυρου θρησκευτικού κινήματός του]. Εάν ο Γκιουλ κάνει αυτήν την κίνηση, ο Ερντογάν θα έμενε χωρίς αξίωμα». Προφανώς, όλα είναι στον αέρα…
