Η έκθεση «Από μελάνι και φως: μια ματιά στην ψυχή της ισπανόφωνης γραμματείας» στο Θερβάντες
Μπόρχες, Μάρκες, Κορτάσαρ, Σεπούλβεδα, Φουέντες, Μπολάνιο, Μονταλμπάν, Λιόσα, Παδούρα. Ο παγκοσμίου φήμης Αργεντινός φωτογράφος Ντανιέλ Μορντζίνσκι φυλάκισε τη μύχια αλήθεια τους, αναδεικνύοντας και το δικό του ταλέντο
Της Παρής Σπίνου
Είναι ευρέως γνωστός ως «ο φωτογράφος των συγγραφέων», καθώς δουλεύει περισσότερα από τριάντα χρόνια έναν φιλόδοξο «ανθρώπινο άτλαντα» της ισπανικής και λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Πρόκειται για τον Ντανιέλ Μορντζίνσκι, τον διάσημο φωτογράφο από το Μπουένος Αϊρες, που από το 1980 ζει στο Παρίσι.
Την έκθεσή του «Από μελάνι και φως: μια ματιά στην ψυχή της ισπανόφωνης γραμματείας» μπορούμε να δούμε τώρα στο Ινστιτούτο Θερβάντες. Περιλαμβάνει σχεδόν εκατό φωτογραφίες μέσου μεγέθους με πασίγνωστες προσωπικότητες, όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Λουίς Σεπούλβεδα, ο Κάρλος Φουέντες, η Λάουρα Ρεστρέπο, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο, ο Μανουέλ Βάσκες Μονταλμπάν, ο Λεονάρντο Παδούρα, η Αλίθια Χιμένεθ-Μπάρτλετ, ο Μάριο Βάργκας Λιόσα, η Ρόσα Μοντέρο, ο Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα κ.ά.
Ο Ενρίκε ντε Εριθ βάφτισε «φωτίνσκι» τα μοναδικά πορτρέτα με τα οποία ο Μορντζίνσκι έκανε γνωστούς στο ευρύ κοινό τους συγγραφείς και από τις δύο ακτές του Ατλαντικού. Ενώ ο Λουίς Σεπούλβεδα μας διαβεβαιώνει ότι έχει την ικανότητα να συλλαμβάνει με τον φακό του «ακτινογραφίες» της ψυχής των συγγραφέων. Είναι προικισμένος με μια ιδιαίτερη ευαισθησία, που τον βοηθά να αποτυπώνει την πραγματική ουσία της λογοτεχνικής δημιουργίας, γεγονός που τον κατέστησε τον καλύτερο «συνένοχο» τριών γενεών δημιουργών.
Οπως έγραψε ο νομπελίστας Μάριο Βάργκας Λιόσα, «ελάχιστοι παρακολούθησαν από τόσο κοντά την εξέλιξη της ισπανόφωνης λογοτεχνίας κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, όπως ο Ντανιέλ Μορντζίνσκι. Διότι έχει διαβάσει με πάθος τα βιβλία που γράφτηκαν και διότι έχει φωτογραφήσει τους συγγραφείς τους, πότε στις χώρες τους και πότε, συχνότερα, στην πρωτεύουσα της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, το Παρίσι, όπως επισημαίνει ο Οκτάβιο Πας σ’ ένα φημισμένο του δοκίμιο».
Και συνεχίζει ο Λιόσα: «Τώρα, το να λέμε ότι ο Ντανιέλ Μορντζίνσκι “έχει φωτογραφήσει τους συγγραφείς” δεν αρκεί. Διότι, στην πραγματικότητα, οι εικόνες που απαθανάτισε ο φακός του στη ροή του χρόνου και στερέωσε πάνω σ’ αυτά τα χαρτόνια, που ξέρουν όλοι οι εκδότες, οι δημιουργοί και οι αναγνώστες, είναι μια διεξοδική ερμηνεία γεμάτη σεβασμό προς την προσωπικότητά τους, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στα χαρακτηριστικά τους, στο ύφος τους και στις εκφράσεις τους. Ο Ντανιέλ Μορντζίνσκι δεν χρησιμοποιεί αυτούς που του ποζάρουν για να αναδείξει το δικό του ταλέντο και να επωφεληθεί ο ίδιος επιδεικνύοντας μια κραυγαλέα αλαζονεία, όπως τόσοι και τόσοι φωτογράφοι της μόδας. Υπηρετεί αυτούς που φωτογραφίζει προσπαθώντας να φυλακίσει τη μύχια αλήθεια τους και πασχίζοντας να εξαφανίσει τον εαυτό του πίσω από τη φωτογραφική του μηχανή».
Ο Αργεντινός καλλιτέχνης έχει εκδώσει πολλά βιβλία, έχει δουλέψει ως πολεμικός ανταποκριτής και φωτογράφος μέσων ενημέρωσης, όπως η εφημερίδα «El País» και κάνει συνεχώς εκθέσεις σε μουσεία της Λατινικής Αμερικής, των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Τα έργα του συμπεριλαμβάνονται στις καλύτερες συλλογές σύγχρονης φωτογραφίας.
Στα ελληνικά κυκλοφόρησε πέρυσι το βιβλίο «Τελευταία νέα από το Νότο» (εκδ. Οπερα), όπου ο Χιλιανός Λουίς Σεπούλβεδα και ο Μορντζίνσκι πραγματοποιούν ένα οδοιπορικό στον κοινό Νότο των χωρών τους, τη μυθική, αραιοκατοικημένη και ακόμη παρθένα γη της Παταγονίας. Τη γη για την οποία η κυβέρνηση της Αργεντινής διαπραγματεύτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να αποπληρώσει το εξωτερικό της χρέος. Από καπηλειό σε νεκροταφείο, από υποστατικό σε αγρόκτημα κι από ερημιά σε κατσάβραχο, απ' το σκονισμένο Renault τους στις ράγες του παμπάλαιου «Patagonia Express» κι από κει σ' ένα αβέβαιο αεροπλανάκι, οι δύο άντρες ξαναγνωρίζουν τον τόπο που εγκατέλειψαν στα νιάτα τους κυνηγημένοι από αμείλικτες δικτατορίες, γράφουν και απαθανατίζουν έναν κόσμο που αγωνίζεται να επιβιώσει.
Info: Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας (Μητροπόλεως 23, Σύνταγμα, τηλ. 210 3634117). Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-14.00. και 16.00-20.00. Σάββατο: 10.00-14.00. Μέχρι 9 Σεπτεμβρίου.
