ΒΑΤΙΚΑΝΟ Για απάτη, ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και συκοφαντία κατηγορούνται ένας καθολικός κληρικός, ένας χρηματιστής και ένας αστυνομικός, που εμπλέκονται στο σκάνδαλο του τραπεζικού ιδρύματος της Αγίας Εδρας
Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
Δύο μόλις 24ωρα μετά τη σύσταση της ειδικής επιτροπής στην οποία προχώρησε ο Πάπας για τη διερεύνηση σκανδάλων στα οποία φέρεται να εμπλέκεται η Τράπεζα του Βατικανού (IOR,) έρευνα της Εισαγγελίας της Ρώμης με θέμα τη συνολική δραστηριότητα της τράπεζας κατέληξε σε τρεις συλλήψεις, με την κατηγορία απάτης, ξεπλύματος βρόμικου χρήματος και συκοφαντίας. Οι συλληφθέντες είναι ο υψηλόβαθμος κληρικός της πόλης Σαλέρνο της Νότιας Ιταλίας Μονσινιόρ Νούντσιο Σκαράνο, ο χρηματιστής Τζοβάνι Καρίντσο και ο μυστικός αστυνομικός Τζοβάνι Μαρία Τζίτο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του πρακτορείου Reuters, ιερέας και αστυνομικός αποπειράθηκαν με ιδιωτικό αεροσκάφος να μεταφέρουν από ελβετικές τράπεζες στην Ιταλία είκοσι εκατομμύρια ευρώ που ανήκαν σε φίλους του κληρικού.
Κληρικός με ποινικό μητρώο
Ο Σκαράνο έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με τη Δικαιοσύνη καθώς πριν από δύο εβδομάδες είχε λάβει κλήση σε απολογία από την Εισαγγελία του Παλέρμο για ξέπλυμα πεντακοσίων εξήντα χιλιάδων ευρώ, και για τον λόγο αυτόν την Τετάρτη -ημέρα σύστασης της ειδικής επιτροπής για τη διερεύνηση σκανδάλων στα οποία φέρεται να εμπλέκεται η Τράπεζα του Βατικανού (IOR)- παύθηκε από τα καθήκοντα του οικονομικού διαχειριστή του Apsa, του οργανισμού ακίνητης περιουσίας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που έχει στην ιδιοκτησία του χιλιάδες ακίνητα και καταθέσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Mε στόχο να ξεπλύνει, έστω και μερικώς, την αμαρτωλή φήμη της IOR, ο Πάπας Φραγκίσκος ο Α’ προχώρησε στη σύσταση ειδικής επιτροπής για τη διερεύνηση σκανδάλων, στα οποία φέρεται να εμπλέκεται η τράπεζα, ώστε να εξακριβώσει κατά πόσο λειτουργούσε σε «αρμονία» με την αποστολή της Καθολικής Εκκλησίας.
Ο ορισμός πενταμελούς ομάδας, στην οποία συμμετέχουν τέσσερις κληρικοί και μία καθηγήτρια του αμερικανικού Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, θεωρείται από τις πλέον τολμηρές κινήσεις του Πάπα έναντι μιας τράπεζας η οποία επί δεκαετίες αποτελεί πηγή προβλημάτων και ηθικής απαξίωσης για την Καθολική Εκκλησία.
Το Βατικανό εκτιμά ότι το έργο της επιτροπής θα επιτρέψει στον Φραγκίσκο τον Α’ να γνωρίσει βαθύτερα τη νομική θέση και τις δραστηριότητες του Ινστιτούτου ώστε να μπορέσει να επιβάλει την εναρμόνισή τους με την εκκλησιαστική αποστολή.
Η επιτροπή θα έχει πλήρεις αρμοδιότητες και πρόσβαση σε στοιχεία και πληροφορίες οι οποίες θα της είναι απαραίτητες, χωρίς ωστόσο να θιγούν οι αρμοδιότητες των διαχειριστών της. Ιταλοί δικαστές ερευνούν τη δραστηριότητα της τράπεζας λόγω ενδείξεων για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, κατηγορία την οποία η IOR έχει αρνηθεί.
Οι πέντε θα αναφέρονται απευθείας στον Ποντίφικα ξεπερνώντας τη γραφειοκρατία του Βατικανού.
Οπως τόνισε ο εκπρόσωπος της Αγίας Εδρας πατέρας Φεντερίκο Λομπάρντι, η σύσταση της επιτροπής δεν σημαίνει ότι η τράπεζα τίθεται υπό «ειδικού τύπου» διοίκηση, διευκρίνισε ωστόσο ότι η επιτροπή θα διαθέτει πλήρη εξουσία στην άσκηση του ρόλου της.
Αγιος προβληματισμός
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, στο παρελθόν ο προκάτοχος του σημερινού Ποντίφικα είχε σκεφτεί να αναδομήσει ριζικά ή ακόμη και να κλείσει την τράπεζα και στις συναντήσεις που έγιναν όταν το κονκλάβιο είχε συνέλθει για την εκλογή του Φραγκίσκου δεν ήταν λίγοι οι καρδινάλιοι οι οποίοι είχαν διερωτηθεί ανοιχτά εάν το Βατικανό έπρεπε να έχει τράπεζα ή όχι.
Το «Ινστιτούτο για Εργα της Θρησκείας» (IOR), όπως είναι επισήμως γνωστή η τράπεζα, δέχεται επί σειρά ετών βροχή καταγγελιών ότι αποτυγχάνει να εναρμονιστεί με τα κριτήρια της διεθνούς διαφάνειας σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος και τη φοροδιαφυγή. Η τράπεζα, η οποία διαθέτει περιουσιακά στοιχεία ύψους 7,1 δισεκατομμυρίων ευρώ και κέρδη 86,6 εκατομμύρια ευρώ, τα δίνει για την υποστήριξη των φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων της Καθολικής Εκκλησίας. Ωστόσο όπως δήλωσε ο πρόεδρος της τράπεζας Γερμανός δικηγόρος Φον Φράιμπεργκ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters, έχει ήδη αρχίσει η ενδελεχής εξέταση των 19.000 λογαριασμών της IOR οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα ανήκουν σε υπαλλήλους και παραρτήματα της Αγίας Εδρας, μοναστήρια και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, όπως υπογραμμίζει ο ανταποκριτής του BBC στη Ρώμη, Ντέιβιντ Γουίλεϊ, τηρώντας μια παράδοση δεκαετιών η τράπεζα έχει στο παρελθόν αρνηθεί να συνεργαστεί με τις ιταλικές αρχές σε ό,τι αφορά τη διερεύνηση οικονομικών εγκλημάτων επικαλούμενη την ανεξαρτησία του Βατικανού.
«Ομως -προσθέτει ο Βρετανός δημοσιογράφος- ο Φραγκίσκος ο Α’ φαίνεται αποφασισμένος να βάλει βαθιά το μαχαίρι στο κόκαλο προκειμένου να αποκαταστήσει τη φήμη όχι μόνο της τράπεζας αλλά και της ίδιας της Αγίας Εδρας».
Το ερώτημα που παραμένει προς το παρόν αναπάντητο είναι κατά πόσο θα καταφέρει να πετύχει τον ομολογουμένως δύσκολο αυτόν στόχο κι αν πράγματι εννοεί αυτά που λέει.
