ΑΙΓΥΠΤΟΣ Μετά την παρουσία εκατομμυρίων στους δρόμους, το τελεσίγραφο του στρατού στον Μόρσι που απαιτεί να γίνουν σεβαστά τα αιτήματα των διαδηλωτών υψώνει απότομα τον πήχη της αντιπαράθεσης

Της Ελλης Πάνου

Μετά την κάθοδο των μυρίων το Σαββατοκύριακο και χθες στους δρόμους και τις πλατείες της Αιγύπτου, τους 17 νεκρούς και 780 τραυματίες των δυο τελευταίων 24ώρων, την ανυποχώρητη στάση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι και την επιμονή των διαδηλωτών για την παραίτησή του, άνοιξε ο δρόμος για νέα παρέμβαση του στρατού, που ανέλαβε πάλι να παίξει ρυθμιστικό ρόλο, σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά την πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ.

Την ώρα που πέντε στρατιωτικά ελικόπτερα, ανεμίζοντας τεράστιες αιγυπτιακές σημαίες, πετούσαν πάνω από το Κάιρο, οι Ενοπλες Δυνάμεις με ανακοίνωσή τους, που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση, έστελναν στην ουσία ένα τελεσίγραφο στον Μόρσι, ζητώντας να ακουστεί η φωνή του λαού και -μέσα σε 48 ώρες- οι πολιτικοί να συμφωνήσουν σε ένα ουσιαστικό οδικό χάρτη για το μέλλον της χώρας.

«Εάν τα αιτήματα του λαού δεν υλοποιηθούν μέσα στο καθορισμένο χρονικό διάστημα», αναφέρει η ανακοίνωση, «θα είναι υποχρέωση (των Ενόπλων Δυνάμεων) να ανακοινώσουν ένα πλαίσιο με χρονοδιάγραμμα και τα βήματα για την επίβλεψη της εφαρμογής του, με τη συμμετοχή όλων των πλευρών, των εθνικών κομμάτων και των κινημάτων… Ο λαός έχει εκφράσει τη θέλησή του με μια σαφήνεια χωρίς προηγούμενο στις μαζικές διαδηλώσεις και κάθε απώλεια χρόνου αυξάνει τον κίνδυνο του διχασμού και της βίας».

Η ανακοίνωση του στρατού

Στην ανακοίνωση, που υπογράφει ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, χαρακτηρίζονται οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας «μεγαλειώδεις», υπογραμμίζεται ο «ειρηνικός και πολιτισμένος τρόπος» που διαδήλωσε ο κόσμος και αναφέρεται ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις, ικανοποιημένες με τον ρόλο τους όπως προβλέπεται στο Σύνταγμα, δεν πρόκειται να αναμειχθούν ούτε στην πολιτική, ούτε στη διακυβέρνηση της χώρας.

Η προεδρία, μέσω δηλώσεων συμβούλου του Μόρσι, άφησε να εννοηθεί ότι θεωρεί την ανακοίνωση του στρατού «πραξικοπηματική» και υπαινίχθηκε ότι ο ηγέτης της χώρας είναι ασφαλής καθώς «ο στρατός δεν πρόκειται να υλοποιήσει τις απειλές του, χωρίς την υποστήριξη του βασικού του χρηματοδότη που είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες», υποστήριξη στην οποία ποντάρουν και η κυβέρνηση και ο πρόεδρος.

Η Ουάσινγκτον προς το παρόν αποφεύγει να τοποθετηθεί ευθέως. Μιλώντας, χθες, από την Τανζανία ο Μπαράκ Ομπάμα παρακίνησε τον Μόρσι να συνεργαστεί με την αντιπολίτευση, δήλωσε ανήσυχος για το νέο κύμα βίας και υποστήριξε ότι η οικονομική ενίσχυση δίνεται υπό τον όρο «η κυβέρνηση να ακούει τις φωνές των άλλων κομμάτων, να προστατεύει την ελευθερία του Τύπου, το δικαίωμα στη διαδήλωση, την μη χρήση βίας ή εκφοβισμού και την διεξαγωγή δίκαιων και ελεύθερων εκλογών».

Η αντίδραση της Ταχρίρ

Για τον κόσμο που παραμένει στην πλατεία Ταχρίρ κι έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, πάντως το μήνυμα του στρατού ήταν κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενο. Οι διαδηλωτές άρχισαν να χειροκροτούν, ενώ ο αντιπολιτευόμενος, πρώην υπουργός Εξωτερικών Αμρ Μούσα, έκανε λόγο για «μια ιστορική ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη».

Τα στελέχη του κινήματος Ταμαρόντ- της οργάνωσης ομπρέλας των διαδηλωτών- έδωσαν την δική τους διορία στον Μόρσι να παραιτηθεί μέχρι τις 5 σήμερα το απόγευμα και να προκηρύξει πρόωρες προεδρικές εκλογές, απειλώντας σε διαφορετική περίπτωση πάλι με μαζικές κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις έξω από κυβερνητικά κτίρια και «ολοκληρωτική πολιτική ανυπακοή».

Σε κάθε περίπτωση τα περιθώρια στενεύουν για τον Μόρσι. Ηδη, πέντε υπουργοί της κυβέρνησης, που δεν προέρχονταν από το ισλαμικό κόμμα, υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους, σε ένδειξη συμπαράστασης προς τους διαδηλωτές, όπως ανέφερε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων. Ενώ προειδοποιητική κίνηση προς την ηγεσία της χώρας θεωρήθηκε και η σύλληψη από τις δυνάμεις ασφαλείας 15 ένοπλων σωματοφυλάκων της πιο ισχυρής προσωπικότητας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, του Χαϊράτ Ελ Σατέ, μετά από ανταλλαγή πυρών, με την κατηγορία της παράνομης κατοχής όπλων.

Χαρακτηριστικό ήταν και το ξέσπασμα οργής κατά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, όταν η ολονύκτια πολιορκία του αρχηγείου του ισλαμικού κόμματος, στις ανατολικές συνοικίες της πρωτεύουσας από περίπου 50 αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, κατέληξε σε αιματοχυσία. Σε ένα επεισόδιο που θύμιζε πολύ την έφοδο και την καταστροφή του πολιτικού αρχηγείου του Χόσνι Μουμπάρακ στη διάρκεια της εξέγερσης του 2011, το πλήθος επιτέθηκε μεταξύ άλλων με βόμβες μολότοφ, προκαλώντας φωτιές και μικρές εκρήξεις στο κτίριο. Με την αστυνομία άφαντη, στελέχη της Αδελφότητας απάντησαν με πυρά εναντίον των διαδηλωτών προκαλώντας τον θάνατο οκτώ ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 80.

Επειτα από περίπου 12 ώρες, τα ξημερώματα, κατέφθασαν ενισχύσεις: μέλη της Αδελφότητας, που κάλυψαν με πυροβολισμούς την έξοδο των συντρόφων τους από το φλεγόμενο κτίριο. Οταν όλοι έφυγαν, οι διαδηλωτές μπήκαν στα γραφεία και επιτάχυναν την καταστροφή τους. Κι όταν η φωτιά έσβησε τελείως, εκατοντάδες ξαναμπήκαν, λεηλατώντας και καταστρέφοντας ό,τι είχε μείνει όρθιο, κουβαλώντας ως λάφυρα και τρόπαια από κλιματιστικά, χρηματοκιβώτια και φωριαμούς, μέχρι και τις χάλκινες πινακίδες πάνω από τα γραφεία και τις πόρτες με τα ονόματα της ηγεσίας της Αδελφότητας.

Μουσουλμανικός πανικός

Οπως αναφέρει η εφημερίδα «Αλ Αχράμ», επικαλούμενη διπλωμάτες στο Κάιρο, η ηγεσία του κόμματος έχει χάσει τον έλεγχο και έχει αρχίσει να πανικοβάλλεται, ευελπιστώντας ότι ο κόσμος θα κουραστεί, τα πλήθη στους δρόμους θα μειωθούν και η κατάσταση θα εκτονωθεί από μόνη της.

Μέλη της Αδελφότητας είπαν στην εφημερίδα ότι τις επόμενες ημέρες θα οργανωθούν κι άλλες διαδηλώσεις υπέρ του Μόρσι, αν και υποστήριξαν ότι σε καμία περίπτωση το κόμμα δεν αναμειγνύεται στις δουλειές της προεδρίας.