Ολο και περισσότεροι συγγραφείς, φιλόσοφοι και οικονομολόγοι διαβλέπουν ότι η τυραννία που ασκεί στην Ε.Ε. το Βερολίνο ανοίγει τον δρόμο σε απόψεις «ακατανόητες» από αυτό που ίσως οδηγήσουν στην αμφισβήτηση της ηγεμονίας του

 

→«Η Ευρώπη στενάζει υπό τη γερμανική ηγεμονία, αλλά οι Γερμανοί ούτε που θέλουν να το ακούσουν» ομολογεί το γερμανικό περιοδικό «Spiegel»

 

Tου Μιχάλη Ψύλου

 

«Η Ευρώπη στενάζει υπό τη γερμανική ηγεμονία, αλλά οι Γερμανοί ούτε που θέλουν να το ακούσουν» ομολογεί το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο Βερολίνο: Αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία, διάφορες «ακατανόητες» για τους Γερμανούς απόψεις θα βρίσκουν όλο και περισσότερο πρόσφορο έδαφος στην υπόλοιπη Ευρώπη, προειδοποιεί το γερμανικό περιοδικό.

 

Μια τέτοια «ακατανόητη» για τους Γερμανούς άποψη είναι αυτή που διατυπώνει ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν, που ούτε λίγο ούτε πολύ τάσσεται υπέρ της συγκρότησης μιας «αυτοκρατορίας των Λατίνων –που θα αποτελείται από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία- ως προπύργιο των λαών της Ευρώπης ενάντια στο γερμανικό ιμπέριουμ».

 

Μαθητής του Χάιντεγκερ και φίλος του Παζολίνι, ο Αγκάμπεν -τον οποίο οι «Times» τον κατατάσσουν στους «δέκα μεγαλύτερους διανοητές στον κόσμο εν ζωή»- δημοσίευσε τον περασμένο Μάρτιο ένα δοκίμιο με τίτλο «Η Λατινική Αυτοκρατορία πρέπει να περάσει στην αντεπίθεση», το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και συζητείται με πάθος τουλάχιστον στη μισή ήπειρο.

 

Κυριαρχία μέσω κρίσης

 

«Σήμερα, η κρίση έχει καταστεί ένα εργαλείο κυριαρχίας» λέει ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν. «Η κρίση χρησιμεύει για να νομιμοποιήσει μια οικονομική πολιτική που ληστεύει τους πολίτες και τους κάνει να στερούνται κάθε δυνατότητα λήψης αποφάσεων. Στην Ιταλία αυτό είναι πολύ ξεκάθαρο. Σχηματίστηκε μια κυβέρνηση στο όνομα της κρίσης και ο Μπερλουσκόνι επέστρεψε στην εξουσία, αν και αυτό ήταν ριζικά αντίθετο με τη βούληση του εκλογικού σώματος. Αυτή η κυβέρνηση είναι τόσο νόμιμη όσο και το λεγόμενο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Οι Ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να καταλάβουν ότι αυτή η κρίση χωρίς τέλος είναι ασυμβίβαστη με τη δημοκρατία. Οταν μιλάμε για την Ευρώπη του σήμερα, είμαστε αντιμέτωποι με μια οδυνηρή αλήθεια: Ναι, το λεγόμενο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα είναι παράνομο. Το κείμενο που φέρει αυτό το όνομα δεν έχει ψηφιστεί από τον λαό. Ή, όταν τέθηκε σε ψηφοφορία, όπως στη Γαλλία και την Ολλανδία το 2005, απορρίφθηκε μαζικά. Από νομική άποψη, ως εκ τούτου, αυτό που έχουμε εδώ δεν είναι ένα Σύνταγμα, αλλά μάλλον μια Συνθήκη μεταξύ των κυβερνήσεων: Εχουμε διεθνές δίκαιο και όχι συνταγματικό δίκαιο». Πιο πρόσφατα, ο διάσημος Γερμανός νομικός Ντίτερ Γκριμ τόνισε ότι το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν διαθέτει το θεμελιώδες δημοκρατικό στοιχείο, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν είχαν τη δυνατότητα να αποφασίσουν.

 

Και τώρα το έργο της επικύρωσής του από τους λαούς έχει σιωπηρά παγώσει.

 

«Λέτε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι παράνομη;» ρωτήθηκε ο Ιταλός φιλόσοφος από το γαλλικό περιοδικό «RdR». «Δεν είναι παράνομη, αλλά μη νομιμοποιημένη», απάντησε. «Νομιμότητα είναι το ζήτημα των κανόνων άσκησης της εξουσίας, ενώ νομιμοποίηση είναι η αρχή που είναι η βάση αυτών των κανόνων. Οι νομικές συνθήκες δεν είναι μόνο ο τύπος, αλλά αντικατοπτρίζουν μια κοινωνική πραγματικότητα.

 

Θεσμικό πρόβλημα

 

»Συνεπώς, είναι κατανοητό ότι ένα θεσμικό όργανο χωρίς ένα Σύνταγμα δεν μπορεί να συνεχίσει την αρχική πολιτική, αλλά κάθε ευρωπαϊκό κράτος μπορεί να συνεχίζει να ενεργεί σύμφωνα με τα εγωιστικά του συμφέροντα – και σήμερα προφανώς σημαίνει ότι πάνω απ’ όλα βρίσκονται τα οικονομικά συμφέροντα.

 

»Η κρίση χρέους στην ευρωζώνη καταλήγει σε μια πολιτισμική μάχη».

 

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Γερμανός οικονομολόγος Μαξ Χέφερ λέει ότι η κρίση χρέους στην ευρωζώνη καταλήγει σε μια πολιτισμική μάχη, στην οποία η τρόικα, έχοντας την υποστήριξη ενός Γερμανού ηγεμόνα, πιστεύει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Ωστόσο, αυτή η απόλυτη αλήθεια στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από μια προτεσταντική ηθική της εργασίας, όπως την περιέγραψε ο Μαξ Βέμπερ. Στο βιβλίο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού», ο Βέμπερ γράφει: «Σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, η σπατάλη χρόνου είναι η πρώτη και πιο σοβαρή από όλες τις αμαρτίες».

 

Συγγραφέας του βιβλίου «Ισως ο καπιταλισμός δεν μας θέλει ευτυχισμένους», ο Μαξ Χέφερ λέει ότι «ρεαλιστικά μιλώντας, πολύ λίγες ευρωπαϊκές χώρες, και λιγότερο απ’ όλες η Ιταλία ή η Ελλάδα, θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε πραγματικούς ετήσιους δείκτες ανάπτυξης πάνω από 3% για πολλά χρόνια.

 

Οι Γερμανοί πρέπει να αναρωτηθούν αν πραγματικά έχει νόημα να αυξήσουν την ταχύτητα του οικονομικού τροχού, να βγάλουν το μαστίγιο και να συνεχίσουν με ένα πρόγραμμα λιτότητας στη ζώνη του ευρώ, που είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Ιδιαίτερα καθώς αυτά τα προγράμματα μεταρρυθμίσεων εκλαμβάνονται ως προσταγές προς τη Νότια Ευρώπη και βυθίζουν την ευρωπαϊκή κοινότητα των εθνών σε μια κρίσιμη δοκιμασία».

 

Εκκληση με νόημα

 

Ισως η έκκληση του Ιταλού φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν για υπεράσπιση της λατινικής κουλτούρας έχει πραγματικό υπόβαθρο που θα ήταν ανόητο να το αγνοήσει κανείς. «Ισως πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την ιδέα ότι και οι Ισπανοί βασιλιάδες τον 17ο αιώνα, την εποχή της μεγάλης οικογένειας τραπεζιτών Φούγκερς, επέλεξαν μια λύση που δεν ήταν και τόσο κακή: δεν αποπλήρωσαν τα χρέη τους».

 

Οπως τονίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, Χάρολντ Τζέιμς, «ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ παίζει συνεχώς με την ιδέα της οικοδόμησης ενός νέου ευρωπαϊκού λατινικού μπλοκ που θα πει “όχι” στη λιτότητα». Αυτή η ιδέα δεν είναι κάτι καινούργιο. Οπως λέει ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, εμφανίστηκε στις αρχές της μεταπολεμικής περιόδου: Τον Αύγουστο του 1945, ο Γάλλος διανοούμενος, Αλεξάντρ Κοζέβ πρότεινε στον στρατηγό Ντε Γκολ να ασκήσει μια εξωτερική πολιτική που θα βασίζεται στον λατινικό «τρίτο δρόμο» μεταξύ του αγγλοσαξονικού καπιταλισμού και του σοβιετικού μαρξισμού.