Της Χριστίνας Πάντζου
Ηταν μόνο τέσσερις. Ντυμένες στα άσπρα σαν νύφες διέσχισαν το κατάμεστο από κόσμο σουκ Μεντχάτ Μπάσα, στην καρδιά της Δαμασκού, κρατώντας με θάρρος κόκκινα πανό που έγραφαν «Η Συρία για όλους», «Η κοινωνία των πολιτών απαιτεί το τέλος όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων» και «Είμαστε όλοι απηυδισμένοι, θέλουμε μια άλλη λύση».
Μέσα σε δευτερόλεπτα, η Ρίμα Ντάλι, η Ρούα Τζααφάρ, η Κίντα Ζαούρ και η Λούμπνα Ζαούρ είχαν συλληφθεί από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας. Το «έγκλημά» τους είναι πως τόλμησαν με την ειρηνική τους διαμαρτυρία να απαιτήσουν να δοθεί τέλος στο αιματοκύλισμα στη Συρία.
Το βίντεο με τη δράση τους ανάρτησε στο Διαδίκτυο το «Ημέρες Ελευθερίας της Συρίας» ένα δίκτυο συριακών οργανώσεων για τη μη βία, και σ' αυτό καταγράφεται πώς ένας στρατιωτικός πλησιάζει τις τέσσερις γυναίκες, αρπάζει τα πανό τους και τις απομακρύνει από τη διάσημη αγορά προς άγνωστη κατεύθυνση.
Ηταν τέλη Νοέμβρη και έκτοτε η τύχη τους αγνοείται. Η 32χρονη Ρίμα Ντάλι, αλεβίτισσα από τη Λατάκια, είχε ήδη γίνει διάσημη όταν τον περασμένο Απρίλιο συνελήφθη επειδή ύψωσε μπροστά στο Κοινοβούλιο ένα πανό που έγραφε «Σταματήστε τους σκοτωμούς. Θέλουμε να οικοδομήσουμε μια Συρία για όλους τους Σύρους», ενώ οι περαστικοί, ιδίως οι γυναίκες, χαιρετούσαν τη γενναιότητά τους και την ενθάρρυναν.
Η Ντάλι, με τα σχόλιά της στη σελίδα της στο facebook έχει εξοργίσει συντηρητικούς κύκλους της Συρίας, που την κατηγορούν ως «άθεη που προσβάλλει το Ισλάμ», ενώ κάποιες ομάδες φανατικών την έχουν απειλήσει με θάνατο. Η 23χρονη Ρούα Τζαφάρ από τη Σαλαμίγια είναι απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών της Δαμασκού και δουλεύει ως δασκάλα σε σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Και οι αδελφές Ζαούρ, Δρούζες από τη Σουεϊντά, είναι «ακτιβίστριες της συριακής κοινωνίας των πολιτών για την ειρήνη», όπως γράφει η εφημερίδα «L’Orient-Le Jour». Στο facebook δεκάδες ομάδες έχουν ήδη ξεκινήσει καμπάνια για να απελευθερωθούν και να επιστρέψουν σώες στα σπίτια τους οι «νύφες της Δαμασκού», όπως είναι πλέον γνωστές οι τέσσερις γυναίκες που με τη δράση τους εγκαινιάζουν ένα νέο κίνημα ειρηνικής αντίστασης στον εμφύλιο σπαραγμό.
Η ακτιβίστρια Νάντα Αλκούς περιγράφει τις τέσσερις γυναίκες ως τη «φωνή ενός νέου κινήματος που κυοφορείται εδώ και πολλούς μήνες και δεν θα σταματήσει έως ότου κάνουμε πραγματικότητα την ελευθερία και ώσπου να οικοδομήσουμε μια ισχυρή κοινωνία των πολιτών». Και ήδη έχει εμφανιστεί ένα δυναμικό κίνημα αλληλεγγύης από οργανώσεις και γυναίκες από ολόκληρο τον κόσμο που φωτογραφίζονται ντυμένες νύφες και φέρουν κόκκινα πλακάτ που γράφουν «Νύφες της Ειρήνης».
Θύματα στον πόλεμο, απούσες στην ειρήνη
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ολοκλήρωσε την ανοιχτή συζήτηση σχετικά με την αποτίμησης της εφαρμογής της απόφασης 1325 του 2000, η οποία στοχεύει στην ένταξη της διάστασης φύλου στα ζητήματα επίτευξης και διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Σε αντίθεση ωστόσο με το Σ.Α., το οποίο διαπίστωσε σημαντική πρόοδο στα ζητήματα που αφορούν τον ρόλο των γυναικών στην ειρήνη και στην ασφάλεια, ένας συνασπισμός 63 γυναικείων και μη κυβερνητικών οργανώσεων κατήγγειλε την απουσία -σε βαθμό αποκλεισμού- των γυναικών από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις των χωρών τους.
Σε γράμμα τους προς την ηγεσία του Σ.Α. και τη διευθύντρια της Οργάνωσης Γυναικών του διεθνούς οργανισμού, Μισέλ Μπασελέτ, ο συνασπισμός θύμισε ότι από τις εννέα ειρηνικές συμφωνίες που υπογράφηκαν πέρσι, μόνο δύο περιλαμβάνουν προβλέψεις για τα ζητήματα που αφορούν το ρόλο των γυναικών στην ειρήνη και την ασφάλεια.
Επιπλέον, στις δεκατέσσερις ειρηνευτικές διαδικασίες που διεξάγονταν το 2011, μόνο τέσσερις από τις αντιπροσωπείες των εμπλεκόμενων μερών περιλάμβαναν μία γυναίκα εκπρόσωπο. Απουσιάζουν επίσης και από τις σημερινές διαπραγματεύσεις στην Κολομβία και στις διαδικασίες της πολικής μεταπολίτευσης στο Μάλι.
Η αξία της ιστορικής απόφασης 1325, που συνέβαλε στην προσέλκυση του διεθνούς ενδιαφέροντος γύρω από τη μη αναγνωρισμένη, μη αξιοποιημένη και υποτιμημένη συνεισφορά των γυναικών στην πρόληψη των πολεμικών συρράξεων και στην οικοδόμηση της ειρήνης σε κοινωνίες που ζουν σε αρμονία, έχει υπονομευτεί από την απογοητευτική εφαρμογή της.
Είναι ενδεικτικό ότι αυτά τα 12 χρόνια έχουν υπάρξει μόνο 38 εθνικά σχέδια για την απόφαση 1325, δηλαδή στο μόλις 19% των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών. «Ολοι μιλούν για τις γυναίκες. Αλλά πού είμαστε όταν αποφασίζεται η συμφιλίωση και το μέλλον μας;» λέει η Κόρα Βάις, πρόεδρος της Εκκλησης της Χάγης για την Ειρήνη και εκπρόσωπος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης στα Ηνωμένα Εθνη, απαιτώντας να υπάρξει μια ειδική υπηρεσία η οποία θα ασχολείται με τη συμμετοχή των γυναικών στις ειρηνευτικές συνομιλίες και θα ελέγχει όλες τις σχετικές συμφωνίες ως προς τον αντίκτυπο που έχουν στη ζωή των γυναικών. Και βεβαίως, με επικεφαλής γυναίκα.
Η επιστροφή της παρθενίας
Μια μυστική επιδημία μαστίζει τις γυναίκες της Αλβανίας επηρεάζοντας την υγεία, τη σεξουαλική τους ζωή αλλά και την ίδια την αίσθηση της αυταξίας τους. Σύμφωνα με στοιχεία γυναικολογικών κλινικών των Τιράνων, έως και 3 νέες κοπέλες κάθε ημέρα υποβάλλονται σε επεμβάσεις για την αποκατάσταση του υμένα ώστε να ξαναγίνουν… παρθένες.
Δεν χρειάζονται περισσότερα από 20 λεπτά, μια τοπική αναισθησία και 200 δολάρια για να επιστρέψουν «αναγεννημένες παρθένες» στην αγκαλιά ενός νέου εραστή για να ξαναχάσουν την παρθενιά τους. Συνήθως ηλικίας 18-30 ετών, μαζί το χειρουργείο ναρκώνουν και την παρελθούσα ερωτική τους ζωή για να παραδοθούν «άμωμες», όπως τις θέλει η παράδοση, στον άντρα που θα γίνει σύζυγός τους.
Σύμφωνα με κοινωνιολόγους, το φαινόμενο διογκώνεται την τελευταία εικοσαετία και σ' αυτό έχει συμβάλει η μετανάστευση μεγάλου αριθμού Αλβανών στη Δυτική Ευρώπη. Πολλοί Αλβανοί μετανάστες αναζητούν σύζυγο από την πατρίδα τους και συχνά διατηρούν μακρόχρονες σχέσεις εξ αποστάσεως, με αποτέλεσμα η παρθενία να έχει επιστρέψει στην ημερήσια διάταξη των σχέσεων ως συνώνυμο πίστης και βαρόμετρο της εμπιστοσύνης που οι αρσενικοί μπορεί να έχουν στη μέλλουσα σύζυγό τους.
«Είναι φαινόμενο που δεν οφείλεται μόνο στην ανδρική μετανάστευση, αλλά σχετίζεται με τις βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές δομές της αλβανικής κοινωνίας που με τη βοήθεια της ιατρικής προόδου μάς επιστρέφει στη δεκαετία του 1950 και την υποτιμητική πρακτική της επίδειξης του ματωμένου σεντονιού της πρώτης νύχτας του γάμου» λέει η Ρουμπένα Μοΐσου, επικεφαλής γυναικολογικής κλινικής στα Τίρανα. Η Μοΐσου επισημαίνει ότι η παρθενία έχει μετατραπεί σε προστιθέμενη αξία των γυναικών και ενδεικτικό της έντονης πίεσης που τους ασκείται είναι το γεγονός ότι ένα 38% των γυναικών που πηγαίνουν στις γυναικολογικές κλινικές το κάνουν με τους συζύγους τους που θέλουν να διαπιστώσουν τον λόγο που δεν εμφανίστηκε το πολυπόθητο «αίμα της τιμής» την πρώτη νύχτα του γάμου.
