Ενας ένας, οι μεγάλοι λογοτέχνες της εποχής μας αποχωρούν από την αγορά εργασίας. Μετά τον Φίλιπ Ροθ, η Αλις Μούνρο δήλωσε ορθά κοφτά σε συνέντευξή της: «Δεν πρόκειται να ξαναγράψω τίποτα πια». Πολυβραβευμένη -και με Man Booker το 2009- η Μούνρο («Πάρα πολλή ευτυχία», «Μ’ αγαπάει δεν μ’ αγαπάει», εκδ. Μεταίχμιο) πήρε την απόφασή της έπειτα από μια σειρά ατυχών γεγονότων.
Μία μόνο ελπίδα υπάρχει να μην κάνει πράξη την «απειλή» της. Να το ξανασκεφτεί όπως και το 2006. Βλέπετε, δεν είναι η πρώτη φορά που ανακοινώνει την απόσυρσή της. Τότε είχε δηλώσει πως «δεν έχει πια την ενέργεια να γράφει». Κι όμως, το μετάνιωσε, διότι αμέσως μετά κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων της «Dear Life», υποχρεώνοντας τους κριτικούς να εκθειάσουν τον τρόπο που για ακόμα μια φορά περιέγραφε τη δύναμη του σεξ, τις γυναίκες που υποκύπτουν στους ανδρικούς κανόνες, τη βαρετή ζωή σε μια κλειστή, μικρή κοινωνία.
Τώρα, πάντως, η Καναδή Μούνρο, που μόλις έγινε 82 ετών, επιμένει πως δεν υπάρχει επιστροφή. Το «Dear Life» θα παραμείνει το τελευταίο της βιβλίο. Μάλιστα προκάλεσε τον δημοσιογράφο των «New York Times» στον οποίο ανακοίνωσε την απόφασή της, να βάλουν στοίχημα.
Η «συνταξιοδότηση» για τους συγγραφείς είναι μια πολύ δύσκολα διαχειρίσιμη ιστορία. Υπήρξαν συγγραφείς όπως ο Τόμας Χάρντι και ο Σολ Μπέλοου που δεν σταμάτησαν ώς το τέλος. Υπήρξαν επίσης κάποιοι άλλοι που έφυγαν πρόωρα από τη ζωή κι έτσι ο θάνατός τους πρόλαβε. Στις μέρες μας συνηθίζονται οι ανακοινώσεις. Και μάλλον αυτήν την «τάση» πρώτη λάνσαρε η Βρετανή συγγραφέας Μάργκαρετ Ντραμπλ το 2006 – μόλις στα 69 της χρόνια. Η Μούνρο, πάντως, δήλωσε πως το παράδειγμα που Φίλιπ Ροθ είναι εκείνο που την όπλισε με θάρρος. Ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας δήλωσε πριν από μερικούς μήνες πως δεν πρόκειται να ξαναγράψει. «Του έχω τρομερή εμπιστοσύνη», λέει η Μούνρο. «Μοιάζει τόσο ευτυχισμένος».
Η αλήθεια, πάντως, είναι πως από το 2009 η πορεία της υγεία της δεν της επιτρέπει να κάνει πολλά σχέδια για το μέλλον. Τον Απρίλιο έφυγε από τη ζωή ο δεύτερος σύζυγός της, Τζέραλντ Φρέμλιν. Η ίδια έχει ήδη υποβληθεί σε μπάι πας και έχει διαγνωστεί με καρκίνο. «Στον Καναδά οι γιατροί δεν σου λένε ποτέ “Είσαι χάλια”. Προτιμούν εκφράσεις του τύπου “Δεν φαίνεσαι και τόσο καλά”. Αλλωστε, γιατί να μην κάνω κι εγώ αυτά που συνήθως κάνουν οι άνθρωποι; Είναι ωραίο τελικά να κάνεις αυτό που κάνουν όλοι. Από την άλλη, αισθάνομαι ότι το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής μου το έχω αφήσει πίσω μου. Και δεν μιλάω μόνο για τη δουλειά μου. Μιλάω κυρίως για την απώλεια του άντρα μου. Πλέον τα έχω χάσει και τα δύο…»
Μ.Κ.
