Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Αραβικός χειμώνας έχει ενσκήψει στην Αίγυπτο, με το κλίμα πόλωσης να εντείνεται λίγες μόνο μέρες πριν από το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα για την έγκριση του νέου Συντάγματος το ερχόμενο Σάββατο και τον στρατό να αναλαμβάνει ρόλο μεσολαβητή, διακηρύσσοντας ότι δεν θα επιτρέψει στη χώρα να μπει σε ένα «σκοτεινό τούνελ».
Στην πρώτη του δημόσια παρέμβαση από το ξέσπασμα της νέας πολιτικής κρίσης, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων και υπουργός Αμυνας, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, κάλεσε για σήμερα το απόγευμα κυβέρνηση και αντιπολίτευση σε έναν διάλογο υπέρ της «εθνικής ενότητας», χωρίς όμως ουσιαστική ατζέντα, αφού όπως είπε: «Δεν θα μιλήσουμε για πολιτική, ούτε για το δημοψήφισμα, θα καθίσουμε όλοι μαζί ως Αιγύπτιοι».
Ο πρόεδρος Μόρσι και η Μουσουλμανική Αδελφότητα αποδέχθηκαν την πρόσκληση, η αντιπολίτευση, ωστόσο, επιφυλάχθηκε να απαντήσει, σε εμφανή αδυναμία να συγκροτήσει κοινό μέτωπο και να κρατήσει κοινή στάση για το δημοψήφισμα.
Το κέντρο του Καΐρου χωρίστηκε και πάλι χθες σε δύο «στρατόπεδα»: από τη μία πλευρά χιλιάδες “κοσμικοί” υποστηρικτές της αντιπολίτευσης κι από την άλλη πλήθη ισλαμιστών των Αδελφών Μουσουλμάνων και φανατικών σαλαφιστών.
Εξω από το προεδρικό μέγαρο, που θυμίζει σιδερόφραχτο φρούριο περικυκλωμένο από τανκς και μέλη της επίλεκτης Ρεπουμπλικανικής Φρουράς, δεκάδες διαδηλωτές κατάφεραν να ρίξουν δύο από τους τσιμεντένιους φραγμούς, που είχαν στηθεί στο πλαίσιο των δρακόντειων μέτρων ασφαλείας.
Οπως μετέδωσε το Al Jazeera, οπαδοί της αντιπολίτευσης μετέδιδαν δημόσια, μέσω βιντεοπροβολέα, εικόνες από επιθέσεις -όπως υποστηρίζουν- μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας εναντίον τους την περασμένη εβδομάδα.
«Ο λαός θέλει την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου», κραύγαζαν οι οπαδοί του Μόρσι, «Ο λαός θέλει να ρίξει το καθεστώς», φώναζαν οι αντιπολιτευόμενοι διαδηλωτές. Ο Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, σημαίνον στέλεχος της αντιπολίτευσης, ζήτησε την αναβολή του δημοψηφίσματος για λίγους μήνες, εξαιτίας της έκρυθμης κατάστασης. «Αυτή η επανάσταση δεν έγινε για να αντικατασταθεί ένας δικτάτορας με άλλον», δήλωσε σε συνέντευξή του στο CNN.
Η ιστοσελίδα του Der Spiegel φέρνει, άλλωστε, στο φως ανατριχιαστικές πληροφορίες για τη νύχτα «τρόμου» της περασμένης Τετάρτης, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους επτά άνθρωποι και εκατοντάδες τραυματίστηκαν στις βίαιες συγκρούσεις μεταξύ οπαδών της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης.
Ενοπλα μέλη των Αδελφών Μουσουλμάνων φέρονται να συνέλαβαν και να βασάνισαν επί ώρες περίπου 140 άτομα, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, σε ειδικά διαμορφωμένους θαλάμους δίπλα στο προεδρικό μέγαρο, με την ανοχή μάλιστα της αστυνομίας, όπως καταγγέλλουν ορισμένα από τα ίδια τα θύματα, αλλά και ακτιβιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το γερμανικό περιοδικό συνδέει τις καταγγελίες αυτές με την αναφορά του προέδρου Μόρσι για «ξένο δάκτυλο» στο διάγγελμά του την προηγούμενη Πέμπτη, στο οποίο έκανε λόγο για πληρωμένους διαδηλωτές, που ομολόγησαν τις πράξεις τους μετά τη σύλληψή τους από τις αιγυπτιακές αρχές. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα αρνείται τις κατηγορίες, ενώ υποστηρίζει πως όσοι συνελήφθησαν αφέθηκαν ελεύθεροι, αφού αποδείχθηκε πως ήταν αθώοι.
Ο πρόεδρος Μόρσι εξουσιοδότησε χθες τον στρατό να συλλαμβάνει πολίτες καθ' όλη την περίοδο μέχρι τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, αλλά να τους παραπέμπει σε αστικά και όχι στρατιωτικά δικαστήρια, εάν απαγγελθούν επίσημες κατηγορίες εναντίον τους.
Οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις ανάγκασαν την κυβέρνηση της Αιγύπτου να ζητήσει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την καθυστέρηση χορήγησης δανείου, ύψους 4,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για ένα μήνα.
Ο υπουργός Οικονομικών, Μουμτάζ αλ Σαΐντ, υποστήριξε ότι έτσι η κυβέρνηση θα έχει περισσότερο χρόνο να εξηγήσει στους πολίτες το πακέτο σκληρών μέτρων λιτότητας, που ετοιμάζεται να επιβάλει. «Θα υπάρξουν οικονομικές επιπτώσεις, αλλά θα τις αντιμετωπίσουμε με τα κατάλληλα μέτρα την επόμενη περίοδο», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters.
Σε μια προσπάθεια να ανακόψει τη λαϊκή κατακραυγή ο πρόεδρος Μόρσι υπαναχώρησε και πήρε πίσω ορισμένες από τις σχεδιαζόμενες αυξήσεις στη φορολογία, που αποτελούν αναπόσπαστο όρο για την έγκριση του δανείου από το ΔΝΤ, λίγες ώρες μετά την εξαγγελία τους.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν επικρίνει με σφοδρότητα το πακέτο μέτρων, που προβλέπει -μεταξύ άλλων- αύξηση των φόρων στα τσιγάρα, τα αναψυκτικά, το λάδι μαγειρέματος, τα αλκοολούχα ποτά και μια σειρά άλλων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης και υπηρεσιών.
Ο πρωθυπουργός, Χισάμ Καντίλ, προσπάθησε να πείσει ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν θα πλήξουν τους φτωχούς και οι τιμές στο ψωμί, τη ζάχαρη και το ρύζι θα παραμείνουν σταθερές. Παρότι θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να υπάρξει συναίνεση με την αντιπολίτευση για τα εξοντωτικά οικονομικά μέτρα, ο πρωθυπουργός πρότεινε την έναρξη εθνικού διαλόγου για το θέμα την ερχόμενη εβδομάδα.
Μετά την αιματηρή εξέγερση, που οδήγησε στην πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ τον Φεβρουάριο του 2011, η οικονομία της Αιγύπτου κλυδωνίζεται από την επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, κυρίως λόγω της δραματικής μείωσης του τουρισμού και των ξένων επενδύσεων.
Η οικονομική κρίση έχει ήδη οδηγήσει την κυβέρνηση Μόρσι στη λήψη έκτακτων μέτρων, που πλήττουν τα χαμηλά εισοδήματα, όπως περικοπές στις επιδοτήσεις για ηλεκτρικό ρεύμα και καύσιμα.
