«Ο Κίσινγκερ προειδοποιούσε τον Νίξον ότι θα ξεσπάσει μεγάλος πόλεμος εάν οι Ελληνες αντιδράσουν στην εισβολή»

Του Τάσου Τσακίρογλου

Στιγμιότυπα και πληροφορίες για τις δραματικές ώρες που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, αλλά και για τις προθέσεις της ελληνικής χούντας υπό τον Δ. Ιωαννίδη, δίνει η Τουρκάλα δημοσιογράφος Νουρ Μπατούρ, σε σειρά δημοσιευμάτων στην εφημερίδα «Σαμπάχ», επικαλούμενη «αμερικανικά αρχεία για την Κύπρο».

Σύμφωνα με τα όσα γράφει η δημοσιογράφος, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Χένρι Κίσινγκερ, όταν πληροφορήθηκε για το πραξικόπημα στη μεγαλόνησο, συγκάλεσε συμβούλιο των συνεργατών του, ενώ βασικό του μέλημα ήταν να κρατηθούν οι Ρώσοι μακριά από το νησί. Στην πραγματικότητα γνώριζε ότι δεν θα ήταν εύκολο για τους Ρώσους να φέρουν στρατιώτες στο νησί, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, τούς χρησιμοποιούσε ως φόβητρο. Παράλληλα, επεδίωκε να δοθούν στην Τουρκία και στην Ελλάδα τα απαιτούμενα μηνύματα και να αποτραπεί μια ενδεχόμενη σύγκρουση. Επίσης γίνεται αναφορά σε μυστικό μήνυμα που είχε στείλει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Χένρι Τάσκα, και τα όσα έλεγε για τον πραξικοπηματία Σαμψών, έδειχναν τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στο μήνυμα αναφερόταν ότι «πρόκειται για ένα γορίλα που κάνει έγκλημα με μεγάλη ψυχραιμία και συνέχεια δεν μετανιώνει καθόλου». Οπως έλεγε ο Τάσκα, η Κύπρος ήταν στα χέρια ενός γκάγκστερ που ήταν ανδρείκελο του Ιωαννίδη.

Στη συνέχεια υποστηρίζει ότι ακολούθησε μακρά σειρά μηνυμάτων προς την Ουάσιγκτον από την Αθήνα και την Αγκυρα και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αγκυρα, Σπέιν, σε μυστικό μήνυμα που έστειλε τα μεσάνυχτα, ανέφερε ότι «η τουρκική κυβέρνηση μπορεί να προβεί σε στρατιωτική επέμβαση για να σταματήσει την ένωση και αυτό δεν θα είναι μόνο μια εθνικιστική αντίδραση. Η Κύπρος είναι ένα κομμάτι της στρατηγικής της Τουρκίας». Ο Αμερικανός πρέσβης προειδοποιούσε λέγοντας ότι «η παρεμπόδιση ενός ελληνοτουρκικού πολέμου είναι ζωτικότερης σημασίας από τον εμφύλιο των Ελληνοκυπρίων».

Στο δημοσίευμα επισημαίνεται πως η μεγαλύτερη ανησυχία των ΗΠΑ ήταν οι πιθανές αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς. Γι’ αυτό και ο Κίσινγκερ είπε στον πρόεδρο Νίξον: «Εάν οι Ελληνες απαντήσουν στους Τούρκους τότε θα ξεσπάσει μεγάλος πόλεμος». Η ημερομηνία ήταν 19 Ιουλίου 1974, την ώρα που τα τουρκικά μαχητικά άρχισαν να βομβαρδίζουν τη Λευκωσία. Ο Κίσινγκερ μιλώντας στον πρόεδρο Νίξον, του οποίου η φωνή ήταν ανήσυχη στο τηλέφωνο, είχε πει: «Βομβαρδίζουν τη Λευκωσία και σε ορισμένα σημεία υπάρχουν συγκρούσεις. Ακόμα δεν υπάρχει καμία αντίδραση από του Ελληνες. Ο υφυπουργός Τζ. Σίσκο μετέβη στην Αθήνα και σκέπτεται ότι η κατάσταση μπορεί να γίνει επικίνδυνη».

Αργότερα ο Κίσινγκερ προσπαθούσε να καταλάβει εάν η Τουρκία προτίθεται να καταλάβει όλο το νησί ή όχι. Και η απάντηση που είχε δώσει ο επικεφαλής τής CIA ήταν «όχι» και είχε προσθέσει: «Μόνο ένα μέρος. Βασικός στόχος είναι η μοιρασιά ή η διχοτόμηση του νησιού».

Στο πρώτο μέρος της σειράς των δημοσιευμάτων σημειώνεται πως ο Ιωαννίδης, 24 ώρες μετά την ανατροπή του Μακαρίου, φώναζε στον πρέσβη των ΗΠΑ λέγοντας: «Τα όσα γίνονται είναι εσωτερικό θέμα της Κύπρου. Εγώ έσωσα το νησί από τους κομμουνιστές και οι ΗΠΑ αυτό θα το καταλάβουν».

Η σειρά των δημοσιευμάτων στη «Σαμπάχ» ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου.