Η δίκη Ούγγρων ακροδεξιών που δολοφόνησαν 6 Τσιγγάνους, καθώς και οι άθλιες ναζιστικές δηλώσεις Γάλλου κεντρώου δημάρχου έφεραν στο προσκήνιο τη ρατσιστική αντιμετώπιση που υφίσταται η νομαδική φυλή στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Σε αρκετές γωνιές της «ανεκτικής» και «δημοκρατικής» Ευρώπης θεωρούνται, στην καλύτερη περίπτωση, γραφικοί παρείσακτοι, στη χειρότερη λωποδύτες, αλήτες, ακόμη και «μιάσματα» της κοινωνίας. Τα ξενοφοβικά στερεότυπα περισσεύουν για τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα στη Γηραιά Ηπειρο. Ο συνολικός πληθυσμός τους είναι δύσκολο να καταγραφεί με ακρίβεια, λόγω της νομαδικής τους ζωής και κουλτούρας.
Οι Τσιγγάνοι ή Ρομά αριθμούν 10 ως 12 εκατομμύρια ψυχές στην ευρύτερη ευρωπαϊκή επικράτεια. Αιώνες διακρίσεων και διώξεων, αλλά και συστηματικής εξόντωσης από φασιστικά καθεστώτα έχουν συμβάλει τα μάλα στη μερική ή ολική περιθωριοποίησή τους. Το Τρίτο Ράιχ, ως γνωστόν, επιχείρησε να τους εξολοθρεύσει ολοκληρωτικά, στέλνοντάς τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι υπολογισμοί για τα θύματα Ρομά την περίοδο του Ολοκαυτώματος κυμαίνονται από 220 χιλιάδες έως 1,5 εκατομμύριο…
Κλισέ η ενσωμάτωση
Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα, η ισότητα και η κοινωνική ενσωμάτωση των Τσιγγάνων αποτελούν απλώς «κούφια» κλισέ: όνειρο απατηλό για τους ίδιους -πολλοί δεν ενδιαφέρονται καν να «ενσωματωθούν»-, θέμα ατέρμονων και ατελέσφορων συζητήσεων για τα υψηλά κλιμάκια των Βρυξελλών, όπως άλλωστε και η συνολική «καυτή πατάτα» της μετανάστευσης. Παρά τη θέσπιση κοινοτικής νομοθεσίας και τη διάθεση κονδυλίων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των περίπου 6 εκατομμυρίων Ρομά που ζουν εντός Ε.Ε., λίγοι εξ αυτών καταλήγουν να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την περίθαλψη, συχνά επειδή οι ίδιοι αρνούνται να αλλάξουν τρόπο ζωής -κι αυτό σπεύδουν να τους καταλογίσουν οι πολέμιοί τους. Ορισμένες κυβερνήσεις μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών τούς αντιμετωπίζουν σαν ενοχλητικά «σκουπίδια». Η Γαλλία επί Νικολά Σαρκοζί, όπως και η Ιταλία επί Σίλβιο Μπερλουσκόνι, στοχοποίησαν τους τοπικούς πληθυσμούς Τσιγγάνων εφαρμόζοντας ρατσιστικές και λαϊκίστικες πολιτικές διωγμών και απελάσεων. Η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι στην Ισπανία στέλνει μπουλντόζες για να κατεδαφίσουν παράγκες σε τσιγγάνικους καταυλισμούς.
Στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, οι Ρομά αδιάλειπτα πέφτουν θύματα φυλετικών διακρίσεων, όχι μόνο εξαιτίας του μεγάλου πληθυσμού τους και της ανησυχητικής ανόδου της Ακροδεξιάς, αλλά και στο όνομα της δημοσιονομικής κρίσης, η οποία -πολύ βολικά- δίνει «άφεση αμαρτιών» για κατά συρροήν κοινωνικά και οικονομικά εγκλήματα, που συντελούνται στην εποχή μας.
Ο Φρανσουά Ολάντ προωθεί νομοσχέδιο που διευκολύνει την εκδίωξη περιπλανώμενων ομάδων, όπως οι Τσιγγάνοι, ελπίζοντας ότι το μέτρο, αν ψηφιστεί, θα τονώσει τα ποσοστά των Σοσιαλιστών έναντι του ξενοφοβικού Εθνικού Μετώπου, εν όψει των δημοτικών εκλογών το καλοκαίρι του 2014. Μερίδα Γάλλων φορολογουμένων θεωρεί πως, σε καιρούς λιτότητας, οι μειονότητες καταχρώνται τις παροχές των κοινωνικών υπηρεσιών.
Σάλος με τον Χίτλερ
Οι περισσότεροι Ρομά που ζουν στη Γαλλία είναι πολιτογραφημένοι και απολαμβάνουν ειδικό καθεστώς, το οποίο τους επιτρέπει να σταθμεύουν προσωρινά σε προκαθορισμένες εκτάσεις με ηλεκτροδότηση και τρεχούμενο νερό τα καλοκαίρια.
«Ο Χίτλερ μάλλον δεν σκότωσε αρκετούς από δαύτους», φέρεται να εκστόμισε προ ημερών ο Ζιλ Μπουρντουλέ, κεντρώος βουλευτής και δήμαρχος της κωμόπολης Σολέ, κατά τη διάρκεια φραστικού διαξιφισμού με Τσιγγάνους, που είχαν παρκάρει παράνομα τα τροχόσπιτά τους σε οικόπεδο του δήμου. Μετά τον σάλο που προκλήθηκε, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με τη γαλλική δικαιοσύνη, η οποία ξεκίνησε έρευνα για το κατά πόσον ο Μπουρντουλέ είναι «απολογητής εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας». Αν καταδικαστεί, αντιμετωπίζει χρηματική ποινή έως 45 χιλιάδες ευρώ ή έναν χρόνο φυλακή ή και τα δύο.
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο δεξιός δήμαρχος της Νίκαιας, Κριστιάν Εστροζί, διώχνοντας μια ομάδα Ρομά από τοπικό γήπεδο, ορκίστηκε να «συντρίψει» τους «εγκληματίες» κι έκανε έκκληση και σε άλλους δημάρχους να εξεγερθούν κατά της «επιείκειας» των Σοσιαλιστών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα διγλωσσίας απέναντι στους Τσιγγάνους, αλλά και στις μειονότητες εν γένει, είναι ο δεξιός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν. Στις διεθνείς επαφές του εμφανίζεται ως ένθερμος υπερασπιστής της δημοκρατίας. Στο εσωτερικό, όμως, εφαρμόζει όλο και συχνότερα αμφιλεγόμενες πολιτικές, οι οποίες προσομοιάζουν επικίνδυνα με τα κηρύγματα μίσους του ακροδεξιού κόμματος Γιόμπικ, τρίτης δύναμης στη Βουλή.
Ρατσιστές δολοφόνοι
Η ουγγρική κυβέρνηση έχει εγκαινιάσει οξύμωρο μέτρο -με προφανή στόχο τους Ρομά- καθιστώντας υποχρεωτική την εθελοντική εργασία (!) και την επιθεώρηση για να διαπιστωθεί η καθαριότητα και η ευταξία στους χώρους διαβίωσης, για όλους όσοι λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα από το κράτος. Ικανοποιώντας, παράλληλα, πάγιο αίτημα των εξτρεμιστών, νομιμοποίησε τη χρήση όπλων σε ιδιωτικούς χώρους για λόγους αυτοπροστασίας. «Αυτοί οι Ρομά είναι ζώα. [...] Δεν θα ’πρεπε να επιτρέπουμε σ’ αυτά τα ζώα να υπάρχουν. Με τίποτα.
Αυτό πρέπει να λυθεί εδώ και τώρα, ασχέτως μεθόδου», έγραφε τον Ιανουάριο ο γνωστός αρθρογράφος Ζολτ Μπάγερ, εκ των συνιδρυτών του κόμματος του Ορμπαν και στενός του φίλος. Αφορμή, η υποψία εμπλοκής Τσιγγάνων σε μαχαίρωμα σε μπαρ.
Ο υπεύθυνος Τύπου της παράταξης ισχυρίστηκε μάλιστα πως όποιος ασκήσει κριτική στο δημοσίευμα «παίρνει το μέρος των δολοφόνων», παρότι κανείς δεν δολοφονήθηκε στο περιστατικό. Με τις Βρυξέλλες και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να κάνουν τα στραβά μάτια, τα διαβόητα τάγματα εφόδου του Γιόμπικ αλωνίζουν και τρομοκρατούν ανενόχλητα τσιγγάνικους καταυλισμούς. Σε λίγες μέρες ολοκληρώνεται η δίκη τεσσάρων ακροδεξιών, οι οποίοι κατηγορούνται για τη δολοφονία 6 Ρομά και τον τραυματισμό άλλων 55 πριν από πέντε χρόνια.
Παραμένει αδιευκρίνιστη η πιθανολογούμενη σχέση τους με το Γιόμπικ. Ουδείς απ’ την κυβέρνηση έχει εκφράσει ίχνος συμπάθειας για τις οικογένειες των θυμάτων, ενώ η κοινή γνώμη περιμένει απαθής την ετυμηγορία του δικαστηρίου…
