Με δικαστική απόφαση, ο «μίστερ τιβί» ήταν όντως, κατά την περίοδο 2002-2003, ο «εγκέφαλος» συνολικής φοροδιαφυγής του ομίλου του, ύψους επτά εκατομμυρίων ευρώ

Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελλάκη

Λίγοι το πίστευαν και όμως συνέβη: ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, βαρύνεται με οριστική καταδίκη της ιταλικής Δικαιοσύνης. Τέσσερα χρόνια φυλάκισης για φορολογική απάτη σε αγοραπωλησία τηλεοπτικών δικαιωμάτων, από τα οποία τα τρία παραγράφονται.

Ο Αρειος Πάγος της Ρώμης, έπειτα από επτά ώρες συνεδρίασης, όρισε ότι ο «μίστερ τιβί» ήταν, όντως, κατά την περίοδο 2002-2003 ο «εγκέφαλος» συνολικής φοροδιαφυγής του ομίλου του, ύψους επτά εκατομμυρίων ευρώ. H διάρκεια της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων θα πρέπει να επανακαθοριστεί από το εφετείο του Μιλάνου (από πενταετής είναι πολύ πιθανόν να γίνει τριετής), αλλά αυτό μπορεί να θεωρηθεί σχεδόν μια λεπτομέρεια.

Δικαίωμα εκλογής

Kαι όχι μόνο: βάσει του νόμου που αφορά τα αδικήματα διαφθοράς (η φορολογική απάτη είναι ένα από αυτά), ο επικεφαλής της ιταλικής Κεντροδεξιάς θα πρέπει να χάσει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι για τα επόμενα έξι χρόνια, ανεξαρτήτως των περαιτέρω ενεργειών του εφετείου.

Μιλάμε, λοιπόν, για συμβολική και ουσιαστική ήττα του ζάπλουτου πρώην πρωθυπουργού, ύστερα από είκοσι χρόνια παραμονής στο πολιτικό στερέωμα. Ο Σίλβιο θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε κατ’ οίκον περιορισμό και σε ανάθεση σε κοινωνικά ωφέλιμη εργασία, από τη στιγμή που δεδομένης της ηλικίας του (σε δύο χρόνια θα κλείσει τα ογδόντα) θεωρείται πλέον απίθανο να μεταφερθεί σε σωφρονιστικό ίδρυμα.

Σύμφωνα με πεπειραμένους νομικούς, ο πρώην καβαλιέρε (κανονικά θα πρέπει να χάσει και τον τιμητικό αυτόν τίτλο) θα αρχίσει να εκτίει την ποινή του μέσα σε ένα ή το πολύ δύο μήνες. Αν επιλεγεί, τελικώς, ο κατ’ οίκον περιορισμός, θα απαγορευθούν ή θα περιοριστούν αυστηρά τόσο οι τηλεφωνικές επαφές όσο και οι επισκέψεις. Τι σημαίνουν όλα αυτά για την πολιτική πραγματικότητα της Ιταλίας;

Το όλο σκηνικό είναι ρευστό όσο λίγες άλλες φορές στο παρελθόν και σε μπορεί να πει, κανείς, ότι μοιάζει, και πάλι, σχεδόν σουρεαλιστικό. Ο Μπερλουσκόνι,-όπως μας πληροφόρησε και στο τηλεοπτικό του μήνυμα αμέσως μετά την καταδίκη του- ετοιμάζεται να μετονομάσει το κόμμα του, τον «Λαό της Ελευθερίας», σε «Φόρτσα Ιτάλια». Την ώρα δηλαδή που κρίνεται ένοχος από τους ανώτατους δικαστές της χώρας, ο μεγιστάνας και πρώην πρωθυπουργός ετοιμάζεται να επιστρέψει στην πρώτη του πολιτική αγάπη -τη «Φόρτσα Ιτάλια», ακριβώς- με την οποία είχε σαγηνεύσει τους Ιταλούς, το μακρινό 1994.

Σαν να λέμε, άρνηση της πραγματικότητας, ή μάλλον οικοδόμηση μιας παράλληλης πραγματικότητας. Στην «μπερλουσκονιάδα», ο πρωταγωνιστής, το πρωί θα μπορούσε να προσφέρει κοινωφελή εργασία και το βράδυ να προσπαθεί να δίνει οδηγίες και να καθορίζει τις στρατηγικές κινήσεις του κόμματος. Διαφορετικά, υπάρχει και η εναλλακτική που ακούει στο όνομα Μαρίνα Μπερλουσκόνι. Η πρωτότοκη κόρη του καναλάρχη, ομαδάρχη και πολιτικού είναι έτοιμη να αναλάβει τα ηνία της «Φόρτσα Ιτάλια» και να κάνει πράξη όλες τις διδαχές και επιθυμίες του πατέρα της.

«Και τώρα, τι θα γίνει με την κυβέρνηση Λέτα;», διερωτώνται όλοι, στην Ιταλία και στο εξωτερικό. Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται, διότι δεν μπορεί να δοθεί μια μονοδιάστατη απάντηση. Από τη μία, πολλοί έχουν την αίσθηση ότι ο Σίλβιο δεν έχει κανένα πραγματικό συμφέρον να προκαλέσει κυβερνητική κρίση. Το να πάει σε εκλογές τη στιγμή που πρέπει να εκτίσει την ποινή του και ενώ περιμένουμε να καταλάβουμε για πόσον καιρό θα στερηθεί τα πολιτικά δικαιώματα, θα ήταν αρκετά μεγάλο ρίσκο.

Πολιτική σκακιέρα

Είναι πιο αποδοτικό να συνεχίζει να μετέχει στο κυβερνητικό σχήμα συνεργασίας, ώστε να προσπαθήσει, με έμμεσες πιέσεις, να πετύχει, ίσως, μια πολιτική λύση για όλες τις υπόλοιπες δικαστικές του υποθέσεις. Θα πρέπει να δούμε, όμως, τι θα συμβεί με τους υπόλοιπους παίκτες της πολιτικής σκακιέρας και, κυρίως, πώς θα αντιδράσει το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα. Επισήμως, η πλειοψηφία της ηγετικής του ομάδας επιθυμεί τη συνέχιση της συγκυβέρνησης. Μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του, όμως, που ήδη ένιωθε άβολα λόγω της πολιτικής αυτής σύμπραξης με την μπερλουσκονική Κεντροδεξιά, θα αρχίσει να ζητά, μεγαλόφωνα, να εγκαταλειφθεί ο πρώην καβαλιέρε στη μοίρα του.

Και την ίδια στιγμή, ο Μπέπε Γκρίλο είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει τις επιθέσεις του κατά των Δημοκρατικών, κατηγορώντας τους ότι με τη στάση τους στηρίζουν τον Μπερλουσκόνι, ότι συνεχίζουν να τον «νομιμοποιούν», αναγνωρίζοντάς τον ως κυβερνητικό εταίρο. Ο πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα ζητά «αίσθημα ευθύνης, για το καλό της χώρας». Ξέρει καλά, όμως, ότι θα αντιμετωπίζει, πλέον, τον κίνδυνο καθημερινής, αναπόφευκτης φθοράς.