Της Μαριαλένας Σπυροπούλου
«Μας τραβάτε μια φωτογραφία;», ζήτησε το ζευγάρι στην παραλία από έναν λουόμενο να συμβάλει στην απαθανάτιση της ευτυχίας του. Η προσοχή μου επικεντρώθηκε όταν το ζευγάρι δεν αρκέστηκε σ’ αυτό το κλικ προκειμένου να βουτήξει στη θάλασσα και να ευχαριστηθεί τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Για παραπάνω από μία ώρα ο νεαρός άνδρας και η νεαρή γυναίκα πόζαραν με μαγιό ημιβρεγμένοι και πότε αυτοφωτογραφίζονταν, πότε τραβούσε ο ένας τον άλλο. Υστερα, αποκαμωμένοι από την κούραση που είχε τούτη η εργασία καταμεσής του μεσημεριού και του καλοκαιριού άφησαν τη φωτογραφική μηχανή στην πετσέτα τους. Τότε πίστεψα ότι επιτέλους θα αδράξουν την ευκαιρία για ένα μακροβούτι, ώστε να μη μείνουν μόνο στο φαίνεσθαι των διακοπών, να απολαύσουν και το βίωμα. Εις μάτην. Με μεγάλη μου κατάπληξη είδα το νεαρό ζευγάρι να παραγγέλνει μπίρες και κλαμπ σάντουιτς, να κάθεται αραχτό στην ξαπλώστρα του έχοντας ανά χείρας από ένα ολοκαίνουργιο κινητό.
Δεν ήταν το μοναδικό καλοκαιρινό περιστατικό που με έβαλε σε σκέψεις. Είχα γεμίσει τον σκληρό δίσκο του μυαλού μου με διάφορες σκηνές άγνωστων ανθρώπων που με έκαναν να απορώ. Παιδιά που κάθονται με την πλάτη στο ηλιοβασίλεμα και παίζουν Nintendo, νεαρούς που προτιμούν να στοιβάζονται σε καφετέριες πάνω σε δρόμους που θυμίζουν Αθήνα, ενώ λίγο πιο κάτω τους περιμένει ένα αρμυρίκι, ένα βότσαλο στην άμμο ή ένα δροσερό αεράκι. Οικογένειες που στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλο σε δεκάδες χιλιόμετρα παραλίας σαν να πάρκαραν στην Κυψέλη, μόνο και μόνο για να είναι δίπλα δίπλα και να ακούγονται όταν τσιρίζουν. Συμπεθέρια που βγαίνουν στην ησυχία μιας πλατείας ενός χωριού για να λύσουν με τσαμπουκά τα κληρονομικά τους, αδιαφορώντας εάν δίπλα τους κάποιος γράφει το σημαντικότερο μυθιστόρημα της γενιάς του ή διαβάζει τα άπαντα του Καβάφη.
Δικαίωμά τους, θα πουν κάποιοι, ελαφρά τη καρδία. Δικαίωμα του καθενός είναι να αρπάζει τη ζωή που του δόθηκε και να τη σπαταλά, χωρίς ίχνος καλαισθησίας, χωρίς ίχνος εμβάθυνσης. Τι γίνεται όμως εάν είμαστε όλοι μια αλυσίδα;
Η ζωή δεν είναι μόνον ένα δώρο. Είναι ένα δώρο με περιεχόμενο. Και αυτό το περιεχόμενο για να το ανακαλύψεις πρέπει να δώσεις στον εαυτό σου μια ευκαιρία. Οπως σε όλα τα παραμύθια και τους καταγωγικούς μύθους, ο ήρωας για να γίνει ήρωας, άρα αυθύπαρκτη οντότητα, πρέπει να ξεφύγει από αυτό που ζει, να ανοιχτεί σε έναν σκοτεινό, αμφίβολο ίσως και ριψοκίνδυνο δρόμο για να μπορέσει τελικά να μάθει δύο πράγματα: Ποιος είναι και πού πρέπει να πάει. Για να μάθεις ποιος είσαι, πρέπει να ρίξεις δυο δράμια σκέψης για το τι κρύβουν η ψυχή και ο νους σου. Πέρα από αυτά που μας μάθανε, κουτσά-στραβά γονείς και δάσκαλοι, ο κάθε άνθρωπος έχει ιερό καθήκον να σκεφτεί τον εαυτό του μακριά από αυτούς και ξέχωρα. Να αποδράσει από τον συρμό. Ως μια μοναχική, ανεπανάληπτη και πεπερασμένη οντότητα, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να βγει στον δρόμο προς την Ιθάκη και να αρχίσει να σκέφτεται τι κάνει, γιατί το κάνει και τι ανάγκες καλύπτει. Αυτό το άσκοπο ξόδεμα ενέργειας, ζωής, στιγμών, διακοπών, αυτές οι υπάρξεις που περιφέρουν τον εαυτό τους με περισσή αμετροέπεια, σαν να είναι παντοτινές και παντοδύναμες, μικροί δικτατορίσκοι του εποχικού μοντερνισμού, δημιουργούν μια γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα πολύ πιο επιζήμια από την αληθινή φτώχεια, την ανέχεια και την κατρακύλα της οικονομικής κρίσης. Δίνουν το στίγμα μιας κοινωνίας επιφανειακής και αήθους. Και η ηθική δεν σχετίζεται με τους ραφιναρισμένους τρόπους συμπεριφοράς. Σχετίζεται με την ουσία της ζωής και την απλότητά της. Με την ευγένεια. Με τη σκέψη για τον άλλο. Για την ανάγκη να αφουγκραζόμαστε και όχι να φωνασκούμε. Να μειδιούμε και όχι να καγχάζουμε. Να είμαστε γενναιόδωροι με εμάς και τους γύρω μας γι' αυτό το σύντομο ταξίδι που είναι η ζωή και που μπορεί σε αυτή τη μικρή χώρα να γίνει και όμορφο. Αρκεί να έχουμε συναίσθηση της μικρότητάς μας, να σεβόμαστε τον καλύτερο και να μη γεμίζουμε τα όνειρα των παιδιών μας με ελενίτ, τσίγκο και πλαστική καρέκλα.
