Μια βουβή ταινία του Ορσον Ουέλς, που όλοι οι ιστορικοί του σινεμά θεωρούσαν ότι είχε καταστραφεί στην πυρκαγιά η οποία έκανε στάχτη το 1970 τη βίλα του στην Ισπανία, βρέθηκε.
Υπήρχε προφανώς κι άλλη κόπια της. Aνακαλύφτηκε σε μια αποθήκη τής Pordenone, πόλης του ιταλικού Βορρά, όπου γίνεται κάθε χρόνο -τι σύμπτωση- ένα πολύ καλό φεστιβάλ συντηρημένων βουβών ταινιών, το Le Giornate del Cinema Muto, που ιδρύθηκε το 1982 και είναι το πρώτο στο είδος του. Εκεί θα κάνει και την παγκόσμια πρεμιέρα του στις 9 Οκτωβρίου το «Too Much Johnson», όπως είναι ο τίτλος της ταινίας τού Ουέλς.
Γυρίστηκε στη Νέα Υόρκη το 1938, τρία χρόνια πριν ο σκηνοθέτης αναγνωριστεί ως κυρίαρχος του αμερικανικού σινεμά με τον «Πολίτη Κέιν». Το περίεργο με το «Too Much Johnson» είναι ότι δεν προοριζόταν για τις κινηματογραφικές αίθουσες αλλά για τη θεατρική σκηνή. Την εποχή εκείνη ο Ορσον Ουέλς ετοίμαζε για το Mercury Theatre της Νέας Υόρκης το ομώνυμο βοντβίλ του τέλους του 19ου αιώνα (1894). Συγγραφέας του, ο Γουίλιαμ Τζιλέτ. Είχε σκοπό πριν από κάθε πράξη να προβάλλεται ένα μικρό, βουβό φιλμάκι, πάντα σε στιλ σλάπστικ κωμωδίας συνοδεία ζωντανής μουσικής και ήχων.
Πήρε όμως τόσο στα σοβαρά αυτό το κινηματογραφικό παιχνιδάκι του, που κατέληξε να συγκεντρώσει ένα υλικό διάρκειας μεγαλύτερης από 4 ώρες. Ανάμεσα στις σκηνές που έστησε ήταν και μια πορεία σουφραζετών! Πρωταγωνιστής ήταν ο Τζόζεφ Κότεν και στους υπόλοιπους ρόλους εμφανίζονταν οι ίδιοι οι ηθοποιοί της παράστασης, μαζί τους και ο Ορσον Ουέλς με την τότε σύζυγό του Βιρτζίνια Νίκολσον. Τελικά τα τρία μικρά φιλμάκια δεν παίχτηκαν ποτέ. Και όχι μόνο αυτό. Η ίδια η παράσταση του «Too Much Johnson», που έκανε πρεμιέρα στις 16 Αυγούστου του 1938, ήταν αποτυχία και κατέβηκε άρον αρον.
Κι όμως. Οπως έχει γίνει γνωστό από τον βιογράφο του Ορσον Ουέλς, Βρετανό συγγραφέα και ηθοποιό Σάιμον Κάλοου, ο σκηνοθέτης είχε αρχίσει με πολύ κέφι να μοντάρει τα τρία φιλμάκια. Και δεν τα ξέχασε ποτέ. Στο τέλος μάλιστα της δεκαετίας του ‘60 αναζήτησε το παλιό υλικό και το βρήκε σε τόσο καλή κατάσταση που αποφάσισε να το τυπώσει σε κόπια για να το κάνει δώρο στον Τζόζεφ Κότεν. Δεν πρόλαβε. Η πυρκαγιά στη βίλα του το 1970 έπεισε τον ίδιο και τους πάντες ότι το έστειλε οριστικά στην αιωνιότητα.
Την αποκατάσταση και συντήρηση της ταινίας ανέλαβε το ίδρυμα George Eastman House, ένα από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα αμερικανικά αρχεία. Εβαλαν το χεράκι τους και Ολλανδοί ειδικοί, αφού μία μόνο από τις μπομπίνες δεν ήταν σε τόσο καλή κατάσταση, σώθηκε όμως πάνω από το 90% του υλικού της.
Επιμ.: Β. Γεωργ.
