Της Μαργαρίτας Βεργολιά
Οι αγορές χθες αναθάρρησαν. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες ανέβηκαν, το ίδιο και η τιμή του πετρελαίου. Το ευρώ «χτύπησε» υψηλό 7μήνου! Τελικά, ο μόνος που δεν πρέπει να έχει κάποιον ιδιαίτερο λόγο να ενθουσιάζεται με την πρόοδο στις συζητήσεις μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών για την αποφυγή του δημοσιονομικού γκρεμού στις ΗΠΑ είναι ο Αμερικανός μέσος φορολογούμενος, που θα κληθεί να πληρώσει το «μάρμαρο», με τον έναν ή τον άλλο τρόπο…
Εάν τα δύο «στρατόπεδα» δεν καταφέρουν να καταλήξουν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου σε συμφωνία για τη μείωση του ελλείμματος σε βάθος 10ετίας, τότε από το νέο έτος θα τεθούν αυτόματα σε εφαρμογή αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών, που θα πλήξουν και τους πλούσιους, αλλά και τη μεσαία τάξη.
Εάν, αντίθετα, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί προλάβουν να καταλήξουν σε έναν -πρόχειρο έστω- συμβιβασμό, όπως όλα τώρα δείχνουν, η αμερικανική μεσαία τάξη θα γλιτώσει μεν από τις αυξήσεις στη φορολογία εισοδήματος (σε αντίθεση με τους πολύ πλούσιους), θα δει όμως να «ψαλιδίζονται» τα κοινωνικά προγράμματα. Και τα χειρότερα δεν θα έχουν αποφευχθεί ακόμη!
Βάζοντας στο δικό τους «ζύγι» αριθμούς και μικροπολιτικές σκοπιμότητες, ο Λευκός Οίκος και η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών συνεχίζουν με εντατικούς πια ρυθμούς τις διαπραγματεύσεις, με τακτική που θυμίζει περισσότερο «ανατολίτικο παζάρι». Ηδη, τα πιο βασικά ζητήματα έχουν γίνει «λάστιχο» σε αυτή τη διελκυστίνδα.
Μέσα στο τελευταίο 48ωρο, ο πήχυς για την αύξηση φόρου στα υψηλά εισοδήματα ολοένα κι ανεβαίνει. Στις συμβιβαστικές προτάσεις τους, ο μεν πρόεδρος Ομπάμα αύξησε το όριο ετήσιου εισοδήματος από τα 250.000 στα 400.000 δολάρια, ο δε Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπένερ, το… εκτόξευσε στο 1 τρισ. δολάρια εισόδημα τον χρόνο!
Αντίστροφα, το «μαχαίρι» μπαίνει πιο βαθιά στις κοινωνικές δαπάνες. Ο Λευκός Οίκος φέρεται έτοιμος να αποδεχθεί περικοπές 1,22 τρισ. δολαρίων στις κοινωνικές δαπάνες (σε βάθος 10ετίας), διακινδυνεύοντας παράλληλα «εμφύλιο» στις τάξεις των Δημοκρατικών με την υπό εξέταση πρόταση για τιμαριθμική αναπροσαρμογή των κοινωνικών επιδομάτων. «Χρυσώνοντας το χάπι» στη δική τους πρόταση, οι Ρεπουμπλικανοί μειώνουν το ύψος των κοινωνικών περικοπών σε 1 τρισ. δολάρια, βάζοντας όμως στο στόχαστρο κυρίως τους συνταξιούχους.
«Εχει έλθει η ώρα να επιδείξουμε τις ηγετικές μας ικανότητες κι όχι να πετάμε την μπάλα στην εξέδρα», είπε σιβυλλικά χθες ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία, Χάρι Ριντ, σε μια σαφή προειδοποιητική βολή ότι επίκειται σκληρή μάχη στο διχασμένο σήμερα Κογκρέσο (η μεν Βουλή ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικανούς, ενώ οι Δημοκρατικοί έχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία).
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο πλευρές θα καταλήξουν σε μια μεσοβέζικη λύση για τον δημοσιονομικό γκρεμό. Ακόμη όμως κι έτσι, το θρίλερ με την αμερικανική οικονομία θα συνεχιστεί, καθώς θα παραμείνουν ανοιχτές οι πιο σοβαρές εκκρεμότητες για το 2013: η αλλαγή του φορολογικού συστήματος, η έγκριση βραχυπρόθεσμων πακέτων στήριξης της οικονομίας και, φυσικά, η αύξηση του ορίου του ομοσπονδιακού χρέους, που έχει οριστεί στα 16,394 τρισ. δολάρια και ήδη από αυτόν τον μήνα χτύπησε «ταβάνι»!
Με τεχνικά «μαγειρέματα», οι ΗΠΑ μπορούν να κερδίσουν χρόνο μέχρι τον επόμενο Φεβρουάριο ή το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2013. Με λίγα λόγια, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί θα πρέπει μέσα στους επόμενους 2-3 μήνες να καταλήξουν σε έναν ακόμη δύσκολο συμβιβασμό, προκειμένου η παγκόσμια υπερδύναμη να μη βρεθεί αντιμέτωπη με μια χρεοκοπία στα χαρτιά και, κατ' επέκταση, με την απώλεια των πολύτιμων τριών «Α» στην πιστοληπτική αξιολόγησή της.
Το θρίλερ αυτό το έχουμε ξαναδεί βέβαια τον Αύγουστο του 2011. Τότε, η S&P έγινε ο πρώτος (και μοναδικός μέχρι σήμερα) οίκος αξιολόγησης που υποβάθμισε την αμερικανική οικονομία σε ΑΑ+. Ομως, εάν τα πράγματα πάνε αληθινά στραβά αυτή τη χρονιά, το παράδειγμα της S&P αναμένεται να ακολουθήσουν και οι άλλοι μεγάλοι διεθνείς οίκοι.
«Για εμάς, η 1η Ιανουαρίου δεν είναι η ημερομηνία-ορόσημο για να λάβουμε αποφάσεις», λέει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής αναλυτής του οίκου Moody’s για την αμερικανική οικονομία, Στιβ Χες, «αλλά εάν δεν υπάρξει ένα τελικό σχέδιο προϋπολογισμού που θα σταθεροποιήσει το αμερικανικό χρέος, μια υποβάθμιση θα είναι πιθανή», επισημαίνει.
«Την πρώτη φορά, το δικαιολογείς, λέγοντας ότι συμβαίνουν και ατυχήματα», συμπληρώνει ο επικεφαλής της Fitch για την αξιολόγηση κρατικών χρεών, Ντέιβιντ Ράιλι. «Ομως, η δεύτερη φορά θα μεταφραστεί σε σοβαρό ζήτημα διακυβέρνησης. Εάν το θρίλερ επαναληφθεί, τότε θα είναι πολύ πιθανή η υποβάθμιση των ΗΠΑ»…
