ΣΥΡΙΑ Μια παράπλευρη πτυχή του εμφυλίου είναι η εμπλοκή των Κούρδων τόσο στις μάχες όσο και στις μετακινήσεις ανθρώπων, κυρίως προς το Ιράκ, δημιουργώντας αντικειμενικά ζήτημα κουρδικού κράτους, το οποίο εμπλέκει και την Αγκυρα
Της Ελλης Πάνου
Οσο η προσοχή όλων είναι στραμμένη στην Αίγυπτο, το αιματηρό «ξεκαθάρισμα» στη Συρία κλιμακώνεται και βαθαίνει η ανθρωπιστική κρίση. Τις τελευταίες πέντε ημέρες, περίπου 29.000 πρόσφυγες έχουν περάσει στο βόρειο Ιράκ, στην περιοχή του Κουρδιστάν.
Μέχρι το μεσημέρι της Πέμπτης 750 άνθρωποι είχαν διασχίσει την πρόσφατα κατασκευασμένη πλωτή γέφυρα στο Πεσκχάρμπορ, στον ποταμό Τίγρη. Αλλά το απόγευμα της ίδιας ημέρας, 5.000 έως 7.000 άλλοι τους ακολούθησαν. Μερικοί, αναφέρει ο Αντριαν Εντουαρντς της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), περίμεναν κοντά στο πέρασμα τις δυο-τρεις τελευταίες ημέρες και μετά άρχισαν να καταφθάνουν λεωφορεία ασφυκτικά γεμάτα πρόσφυγες. Κι όταν έκλεισε η γέφυρα για τους ξεριζωμένους, «ένα ποτάμι ανθρώπων» έκανε το ίδιο ταξίδι, από το πιο απομονωμένο πέρασμα Sahela, για να ξεφύγει από την κόλαση των συγκρούσεων στη βόρεια Συρία, από το Ερφίν και το Χαλέπι στα βορειοδυτικά, μέχρι τις περιοχές των Κούρδων της Συρίας, στο Κουαμίσλι, στο βορειοανατολικό άκρο της χώρας. «Είναι μια χωρίς προηγούμενο εισροή προσφύγων», προειδοποιεί ο Αλαν Πολ της οργάνωσης Save the Children, «και η μεγάλη μας ανησυχία είναι ότι πολλοί από αυτούς έχουν καθηλωθεί στην ύπαιθρο στα σύνορα, ή στους χώρους υποδοχής όπου είναι εξαιρετικά περιορισμένη η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες».
Επί δύο χρόνια μαίνονται οι αιματηρές συγκρούσεις στη Συρία και παρά τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, μέχρι τώρα οι επιπτώσεις δεν ήταν σοβαρές για τις κοινότητες των Κούρδων στην Τουρκία και το Βόρειο Ιράκ. Τώρα και σε αυτή την ευρύτερη περιοχή ανοίγει ένα νέο επικίνδυνο μέτωπο.
Παρά την αρχική επιδίωξη των Κούρδων της Συρίας να κρατήσουν «ουδέτερη» στάση απέναντι στις δύο πλευρές της σύρραξης, διατηρώντας παράλληλα μια εκεχειρία «τρόμου» και με τους προσκείμενους στην Αλ Κάιντα ενόπλους που έφθαναν από το Ιράκ, οι μαζικές σφαγές αμάχων στα χωριά τους και η δολοφονία πολιτικού στελέχους τους τον Ιούλιο τούς οδήγησαν στην αντεπίθεση. Πολεμώντας πλέον δυο εχθρούς, απώθησαν τους σουνίτες εξτρεμιστές, απέκτησαν τον έλεγχο του συνοριακού περάσματος με την Τουρκία, στο Ρας αλ Αϊν κι άρχισαν να συζητούν την επίσημη κήρυξη της αυτονομία τους, έστω προσωρινά «ελλείψει κεντρικής εξουσίας». Στο πλευρό τους έσπευσε ο πρόεδρος του Ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, ο οποίος κατηγορώντας την Αλ Κάιντα για τη σφαγή στο «δυτικό Κουρδιστάν» -όπως αποκάλεσε τη βορειανατολική Συρία- απείλησε να παρέμβει υπέρ των Σύρων «αδελφών» του. Αμέσως μετά, ανακοίνωση εξέδωσε η ιρανική πτέρυγα του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, γνωστό ως Κόμμα της Ελεύθερης Ζωής, που δήλωσε έτοιμη να στείλει άνδρες για να πολεμήσουν κατά των εξτρεμιστών.
Στο κάδρο έχει μπει βεβαίως και η Τουρκία. Το συριακό κουρδικό κόμμα Δημοκρατικής Ενωσης (PYD) διατηρεί ιστορικές σχέσεις με το PKK, που για την Αγκυρα -παρά τις όποιες «συμφωνίες» του Ταγίπ Ερντογάν- ήταν, είναι και θα είναι «τρομοκρατική οργάνωση».
«Μόλις πριν από μια εβδομάδα είχαμε 400 χιλιόμετρα «κουρδικά σύνορα»», σχολίαζε πρόσφατα η τουρκική Hurriyet, «τώρα προστέθηκαν άλλα 800 χιλιόμετρα!»
Δεν πρόκειται να ανεχθούμε τρομοκράτες να εγκατασταθούν στη βόρεια Συρία και να απειλούν την Τουρκία, διακήρυξε ο Ερντογάν, έδωσε προσωπικά το μήνυμα στον ηγέτη του PYD, Σαλέμ Μουσλίμ, σε συνάντηση που έγινε στην Κωνσταντινούπολη και άρχισε να σφίγγει τα λουριά στους «δικούς του» Κούρδους, κατηγορώντας το PKK ότι δεν έχει τηρήσει την ειρηνευτική διαδικασία που συμφωνήθηκε τον Μάρτιο και δεν έχει αποσύρει τους μαχητές του από τα τουρκικά εδάφη. «Οι δυνάμεις μας εφαρμόζουν τις αποφάσεις στο ακέραιο», απάντησε το PKK, «η κυβέρνηση του Ερντογάν είναι που δεν έχει κάνει κανένα άλλο βήμα να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις». Αποκλείοντας το ενδεχόμενο χορήγησης «γενικής αμνηστίας» στους ενόπλους της οργάνωσης, η Αγκυρα βλέπει με μεγάλη ανησυχία το σενάριο ενός «Μεγάλου Κουρδιστάν» να επανεμφανίζεται στην ατζέντα.
