Του Κωνσταντίνου Τσίμα

Ορίστε πού φτάσαμε! Να βλέπουμε «στάση πληρωμών» στην υπερδύναμη, τις ΗΠΑ, χωρίς να πολυιδρώνουν αυτιά διεθνώς, όταν πριν από ενάμιση χρόνο κάθε σχετική νύξη στην Ελλάδα αντιμετωπιζόταν με περίσσευμα υστερίας. Βεβαίως, οι κρατικές δομές κάθε χώρας είναι διαφορετικές. Μιλάμε για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ και όχι για τον «πολιτειακό» δημόσιο τομέα, που περιλαμβάνει κρίσιμες για τον πολίτη υπηρεσίες όπως η Παιδεία και η Υγεία. Παρά ταύτα, σχεδόν 800.000 δημόσιοι υπάλληλοι υπολογίζεται ότι θα πάψουν να μισθοδοτούνται, ενώ πολλοί απ’ αυτούς σε ζωτικής σημασίας υπηρεσίες δεν θα πάψουν να δουλεύουν ― όπως λ.χ. οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και το προσωπικό των υπηρεσιών κρατικής ασφαλείας. Απλώς θα ελπίζουν στα αναδρομικά, όταν τελικά λυθεί η διαμάχη Ομπάμα – Ρεπουμπλικανών.

Οι «στάσεις πληρωμών» δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο στις ΗΠΑ. Προκύπτουν συνήθως όταν υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στο κόμμα του προέδρου και στο κόμμα που ελέγχει το Κογκρέσο (και μπλοκάρει κάποια νομοσχέδια του εκάστοτε προέδρου). Κάθε φορά, επηρεάζεται ασφαλώς η οικονομία (και κατά συνέπεια η παγκόσμια οικονομία), αλλά η κοινωνία και το κράτος συνεχίζουν να «λειτουργούν» χωρίς… υστερίες.

Ειλικρινά αναρωτιέμαι αν αυτό το γεγονός δεν είναι απόδειξη ότι περίπου τα 3/4 ενός προηγμένου κράτους είναι στην ουσία αχρείαστα. Αφού υποτίθεται πως όλες οι υπηρεσίες ζωτικής σημασίας δεν επηρεάζονται βάσει των ειδικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης, αυτό που σταματάει πρέπει να είναι η καθαρή, η πούρα γραφειοκρατία. Μήπως θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο και στην Ελλάδα;

Σίγουρα όχι. Στις ΗΠΑ μιλάμε για ένα εξαιρετικά αποκεντρωμένο κράτος, με τις Πολιτείες (ας πούμε χοντρικά αντίστοιχες των Περιφερειών μας) να φορολογούν, να νομοθετούν, να ρυθμίζουν και να μισθοδοτούν τους δημόσιους «πολιτειακούς» υπαλλήλους σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία, τα έργα και δίκτυα υποδομής κ.λπ. Ακόμα κι όταν η Καλιφόρνια πτώχευσε, έσπευσε η κεντρική (ομοσπονδιακή) κυβέρνηση και προσέφερε στήριξη.

Στην Ελλάδα, όλο το Δημόσιο είναι απευθείας προσδεδεμένο στο κεντρικό κράτος. Η αποκέντρωση προς τις Περιφέρειες παραμένει στα χαρτιά, αφού δεν διαθέτουν οικονομικούς πόρους. Για να καταλάβετε πόσο σημαντικές είναι οι Περιφέρειες στην Ελλάδα, απλά προσπαθήστε να κατονομάσετε τρεις εκλεγμένους περιφερειάρχες. Εστω, δύο. Εναν;