Του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου*
Τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων επιβεβαιώνουν ότι η χώρα μας βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρονικά, με εξαίρεση ίσως την περίοδο της xούντας και τότε βέβαια υπό συνθήκες δικτατορίας, ο πολιτικός λόγος έχει απαξιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της να παραπαίει μεταξύ απόγνωσης και εκχυδαϊσμού της πολιτικής ζωής, με αποκορύφωμα την εμφάνιση του νεοναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής, την οποία σημαντικός αριθμός Ελλήνων πολιτών ανέδειξε με την ψήφο του σε δήθεν τιμωρό του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος.
Ειπώθηκε πως το φαινόμενο του νεοναζισμού είναι πολιτικό και όχι οικονομικό. Πρόκειται για λανθασμένη αλλά και άκρως παραπλανητική άποψη, καθότι η εμφάνισή του ιστορικά συνδέθηκε και συνδέεται πάντα με την οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση των μαζών. Ως ιδεολογική σύλληψη, ο φασισμός γενικά και η γερμανική παραλλαγή του εθνικοσοσιαλισμού ειδικότερα είναι δημιούργημα των θεωρητικών της παρακμής, ως πρακτική λειτουργεί ως «Πέμπτη Φάλαγγα» του κεφαλαίου σε περιόδους κρίσης, όπως μας διδάσκει η άνοδος στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Η πολιτική του αποπληθωρισμού και της λιτότητας που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις Μπρίνιγκ με αφορμή την κρίση του 1929 οδήγησε το 40% του γερμανικού λαού στη φτώχεια και την εξαθλίωση, τον έσπρωξε κυριολεκτικά στην αγκαλιά του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος, αφού εξόντωσε την αποκαλούμενη «Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών» τα προλεταριακά τάγματα εφόδου που τον έφεραν στην εξουσία, ασκώντας βία και τρομοκρατία, εξελίχθηκε σε κατεξοχήν όργανο της γερμανικής βαριάς βιομηχανίας (Κρουπ, Τίσεν, Στίνες κ.λπ.), των γαιοκτημόνων των ανατολικών περιοχών της Γερμανίας και του στρατιωτικού κατεστημένου της Βέρμαχτ. Με άλλα λόγια, με όποια μορφή κι αν εμφανίζεται ιδεολογικά ο φασισμός, υπηρετεί σε τελευταία ανάλυση μακροπρόθεσμα τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, ακόμη κι αν η ίδια, στα πρώτα στάδια της εμφάνισής του, φαίνεται να απορρίπτει, να καταδικάζει ή και να τιμωρεί τις πρακτικές του.
Στη χώρα μας, τα αίτια της εντυπωσιακής ανόδου της Χρυσής Αυγής, αρχής γενομένης με την οικονομική κρίση που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία εδώ και τέσσερα χρόνια και θύματα κυρίως τους εργάτες, τους συνταξιούχους, τους υπαλλήλους κ.λπ., τουτέστιν τα οικονομικά ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, πρέπει να αναζητηθούν επίσης στις ιδιομορφίες του ελληνικού οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού συστήματος. Η οικονομική κρίση αποκάλυψε την αφερεγγυότητα του πολιτικού λόγου, με αποτέλεσμα την απαξίωση του πολιτικού συστήματος στη συνείδηση των πολιτών, συμπαρομαρτούντων των ενδογενών δομικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, όπως τα φαινόμενα διαφθοράς, τόσο στον κρατικό τομέα όσο και στους κόλπους της ίδιας της κοινωνίας, δηλαδή ημών των πολιτών, στην έλλειψη πολιτικού ήθους, αφού, με λίγες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, το προσωπικό συμφέρον είναι εκείνο που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό την πολιτική συμπεριφορά αλλά και τις επιλογές μας στο πλαίσιο ενός άκρως πελατειακού συστήματος που ισχύει ήδη από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, και συγκεκριμένα από τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και εντεύθεν, και έχει μετατρέψει την ελληνική κοινωνία σε άντρο αναξιοκρατίας, νεποτισμού αλλά και χυδαίου ωχαδερφισμού με βάση τη γνωστή άποψη «έξω από την αυλή μου ας είναι και η αδερφή μου», γεγονός που έχει οδηγήσει, ιδιαίτερα από το 1990 και δώθε, στον πλήρη εκμαυλισμό της ελληνικής κοινωνίας, με θύματα πάντα τους ηθικά αλλά και οικονομικά ευάλωτους πολίτες, αν και η λέξη «πολίτης», με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, δεν φαίνεται να συνάδει πλέον με την πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά ημών των Νεοελλήνων.
Τεράστια ευθύνη για το κατάντιο της ελληνικής κοινωνίας φέρνει το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο, έχοντας εγκαταλείψει προ πολλού την έννοια της παιδείας με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου που αποσκοπούσε τόσο στη γνώση όσο και στη διαμόρφωση χρηστών πολιτών, επικεντρώνεται εδώ και δεκαετίες στον ένα και μοναδικό στόχο, στην προετοιμασία των νέων μας για τις περιώνυμες εισαγωγικές εξετάσεις στα ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, στερώντας τους έτσι τη δυνατότητα να γίνουν κοινωνοί αξιών και αρχών που συνέχουν κάθε ευνομούμενη κοινωνία. Η συμπεριφορά των στελεχών της Χρυσής Αυγής, με τον χυδαίο πολιτικό λόγο, τις άναρθρες κραυγές και τις επιθετικές χειρονομίες τους επιβεβαιώνει του «λόγου το αληθές» ότι η ελληνική κοινωνία νοσεί, ανίκανη να αντιμετωπίσει εξ ιδίων δυνάμεων το νεοναζιστικό φαινόμενο. Η Δικαιοσύνη καλείται να πράξει το καθήκον της, όμως η αποτελεσματική και τελεσίδικη αντιμετώπιση του φασισμού απαιτεί την ενεργοποίηση ημών των ίδιων των πολιτών. Δεν είναι δυνατόν σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, που στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής έχασαν τη ζωή τους κοντά πεντακόσιες χιλιάδες άνθρωποι, να υπάρχουν Ελληνες θιασώτες του αποτρόπαιου γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού. Καλείται επίσης η ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία να καταδικάσει απερίφραστα το πολιτικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής αλλά και τα «σταγονίδια» στους κόλπους της και, τέλος, να ελέγξει τα μοναστήρια της τα οποία, αν ισχύουν οι πληροφορίες που βλέπουν τελευταία το φως της δημοσιότητας, χρησιμοποιούνται από τους νεοναζί ως αποθήκες παράνομου πολεμικού υλικού.
……………………………………………………………………………………………………………………..
* Ομότιμος καθηγητής Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
