Κοντά σε συμφωνία ειρήνευσης με το PKK βρίσκεται η τουρκική κυβέρνηση
Της Μαργαρίτας Βεργολιά
Εφόσον επιβεβαιωθεί -επισήμως, αλλά και εμπράκτως- θα μπορούσε να είναι από τις σημαντικότερες ειδήσεις του 2013: με την επίκληση ανώνυμων πηγών, η εφημερίδα «Radikal» και το κανάλι NTV στη γειτονική Τουρκία υποστηρίζουν ότι η ισλαμική κυβέρνηση της Αγκυρας και ο φυλακισμένος στο Ιμραλί ηγέτης του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, κατέληξαν -έπειτα από νέο γύρο επαφών- σε μια ιστορική, επί της αρχής, συμφωνία. Στόχος είναι ο τερματισμός της ένοπλης σύγκρουσης, που κρατά από το 1984 και έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 40.000 ανθρώπους…
Πρόκειται για ένα σχέδιο τεσσάρων φάσεων -αναφέρουν- βάσει του οποίου οι μαχητές του PKK θα σταματήσουν άμεσα τις εχθροπραξίες, σε δεύτερο χρόνο θα αποσυρθούν από τα τουρκικά εδάφη στο Βόρειο Ιράκ και στη συνέχεια θα αρχίσουν διαπραγματεύσεις για τον αφοπλισμό τους, με στόχο την επίτευξη τελικής συμφωνίας για τον αφοπλισμό.
Σε αντάλλαγμα, προβλέπεται η αποφυλάκιση των εκατοντάδων σήμερα κρατούμενων στις τουρκικές φυλακές για διασυνδέσεις με το ΡΚΚ, ενώ θα υπάρξουν συνταγματικές τροποποιήσεις που θα ανοίγουν τον δρόμο για τη χρήση της κουρδικής γλώσσας στην εκπαίδευση, τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των τοπικών αρχών και τον καθορισμό της υπηκοότητας ανεξαρτήτως εθνότητας (στα επίσημα έγγραφα θα αναγράφεται «πολίτες της Τουρκίας» αντί «Τούρκοι πολίτες»).
Βάσει πάντα των δημοσιογραφικών πληροφοριών, ο Οτσαλάν -που σήμερα βρίσκεται σε πλήρη απομόνωση στο νησί-φυλακή του Ιμραλί, στη Θάλασσα του Μαρμαρά- θα δημοσιοποιήσει τις θέσεις του με τέσσερις ανοιχτές επιστολές που θα απευθύνονται τους διοικητές του ΡΚΚ στο Βόρειο Ιράκ, στους επιτελείς τής (τρομοκρατικής κατά την Τουρκία, τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.) οργάνωσης στην Ευρώπη, στην ηγεσία του κουρδικού κόμματος στην Τουρκία (BDP) και στον ίδιο τον τουρκικό λαό.
Περιέργως πώς ωστόσο, από τις επιστολές αυτές φέρεται να απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στην εκχώρηση αυτονομίας, που οι Κούρδοι της νοτιοανατολικής Τουρκίας ζητούν τα τελευταία 20 χρόνια. «Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε τον τρόπο επίτευξης της αυτονομίας και το τι ακριβώς θα περιλαμβάνει, αλλά είναι αναληθές να λέγεται ότι εγκαταλείπουμε αυτόν τον στόχο», δήλωσε ο ηγέτης του BDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, στο πρακτορείο Reuters. Επιφυλακτική είναι η στάση της στρατιωτικής διοίκησης του PKK. «Πρέπει να έχουμε απευθείας συνομιλίες με τον ηγέτη μας», διεμήνυσε ο ανώτατος διοικητής του ΡΚΚ και de facto ηγέτης της οργάνωσης, Μουράτ Καραγιλάν.
«Φαίνεται ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει τώρα να δοκιμάσει την επιρροή και την αποφασιστικότητα του Οτσαλάν να πείσει το ΡΚΚ να καταθέσει τα όπλα, κάνοντας παράλληλα ορισμένες παραχωρήσεις», επισημαίνει ο επιφανής Τούρκος δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ, σε άρθρο του στη μεσανατολική ιστοσελίδα Al-Monitor.
«Ενα νέο κουρδικό σχέδιο θα μπορούσε να βοηθήσει το AKP να επανακτήσει την πολιτική πρωτοβουλία εν όψει των τοπικών και προεδρικών εκλογών του 2014», παρατηρεί σε σχετική ανάλυση ο Τζέικ Χας στο Foreign Policy. «Για την Τουρκία, το 2012 ήταν ένας χαμένος χρόνος, όπου κυριάρχησαν η αιματοχυσία στο Κουρδιστάν, η εμμονή του Ερντογάν να εγκαθιδρύσει ένα προεδρικό σύστημα που θα του επιτρέψει να παραμείνει στην εξουσία μετά τη λήξη της πρωθυπουργικής θητείας του το 2014, οι απειλές για άρση της ασυλίας των Κούρδων βουλευτών του BDP κι ένα πλήθος επίπλαστων διενέξεων».
«Ο χρόνος τώρα μετρά αντίστροφα και για την κατάρτιση του νέου Συντάγματος, για την έγκριση του οποίου δεν αρκεί από μόνη της η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΑΚΡ», επισημαίνει. «Ο Ερντογάν μπορεί να προσπαθήσει να πετύχει μια καλή συμφωνία με την εγκαθίδρυση ενός προεδρικού συστήματος, με αντάλλαγμα παραχωρήσεις στα δικαιώματα των Κούρδων. Ομως, οι νωπές μνήμες από τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις (και τις ατελέσφορες ειρηνευτικές επαφές στο Οσλο και στο Ιμραλί, την περίοδο 2009-2011) καθιστούν μάλλον απίθανη τη συναίνεση του BDP».
Επί του παρόντος, ο Ντεμιτράς δείχνει να τηρεί διερευνητική στάση. «Δεν θεωρώ ότι αποτελεί έναν φτηνό κυβερνητικό ελιγμό», είπε στο Reuters, «αλλά μια πιο σοβαρή προσπάθεια. Και οι δύο πλευρές αισθάνονται ότι πρέπει να βρεθεί λύση». Ειδικότερα για την Αγκυρα, υπάρχει ένας επιπλέον σοβαρός λόγος.
Μόλις προχθές, η κουρδική κυβέρνηση στο αυτόνομο Βόρειο Ιράκ άρχισε και πάλι τις (παράνομες, κατά την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης) εξαγωγές αργού πετρελαίου μέσω τουρκικού εδάφους. Και τώρα καταστρώνει μαζί με την Αγκυρα σχέδια για τη λειτουργία αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα Τακ Τακ με την Κουρμάλα, σημείο αφετηρίας του πετρελαιαγωγού Κιρκούκ-Τσεϊχάν…
