Μπορεί στην Αφρική ο μισός γυναικείος πληθυσμός (45,6%) να πέφτει θύμα βίας, ωστόσο και η «πολιτισμένη» Ευρώπη εμφανίζει υψηλά ποσοστά κακοποίησης γυναικών που φτάνουν το 27,2%. Στη Σκανδιναβία έχει αυξηθεί κατά 47%. Στην Ελλάδα, κατά 50%. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει λόγο για ένα πρόβλημα που έχει λάβει διαστάσεις «επιδημίας». Αφού λοιπόν η βία δεν είναι «προνόμιο» των φτωχών χωρών, πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ως καθημερινή πραγματικότητα; Η Στεφανία Σουλή, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, δίνει απαντήσεις με στοιχεία και αναλυτικά παραδείγματα στο βιβλίο της «Αθέατη βία», που παρουσιάζεται σήμερα στη Γλυφάδα με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.
«Οι θύτες έχουν υπάρξει ως παιδιά, άμεσα ή έμμεσα, θύματα βίας στην πατρική τους οικογένεια και ακολουθούν τα χνάρια του γονέα-δράστη
«Ο οικονομικός έλεγχος όπως και η κοινωνική απομόνωση, που επιβάλλονται στο θύμα, αποτελούν μορφές βίας
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Νόρα Ράλλη
• Τι χαρακτηρίζεται ως κακοποίηση και ποια η διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα;
Κακοποίηση είναι μια σειρά από επαναλαμβανόμενες συνειδητές πράξεις, οι οποίες εμπεριέχουν μεμονωμένα ή συνδυαστικά άσκηση ή απειλή σωματικής βίας, ψυχικής και σεξουαλικής, με απώτερο στόχο τον απόλυτο έλεγχο του θύματος λες και είναι αντικείμενο. Η βία που ασκείται από τον σύζυγο ή τον σύντροφο είναι συνήθως αθέατη. Οι γυναίκες κακοποιούν ψυχολογικά περισσότερο τον σύντροφό τους, συχνά μάλιστα παρουσία τρίτων. Το ποσοστό των αντρών ως θύματα βίας είναι μικρό και μη μετρήσιμο από επίσημες έρευνες. Ο νόμος 3500/2006 τιμωρεί τον δράστη, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό σημαίνει πως η βία, από όπου και εάν προέρχεται και όπου και εάν κατευθύνεται, είναι καταδικαστέα και όλοι πρέπει να συνεργαζόμαστε για μια κοινωνία χωρίς βία, με σεβασμό και αγάπη στον συνάνθρωπο.
• Η επιδείνωση του φαινομένου στην Ελλάδα συνδέεται με την τραγική οικονομικο-κοινωνική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα;
Η οικονομική κρίση δεν γέννησε, ούτε δημιούργησε βίαιους άντρες. Η οικονομική κρίση βέβαια επιδείνωσε τα περιστατικά βίας εκεί όπου ήδη υπήρχαν, αλλά ταυτόχρονα έσπρωξε τα θύματα να μιλήσουν!
• Ο οικονομικός εκβιασμός συνιστά μορφή βίας;
Ο οικονομικός έλεγχος όπως και η κοινωνική απομόνωση που επιβάλλονται στο θύμα, ναι, αποτελούν μορφές βίας. Το θύμα δεν πρέπει να έχει χρήματα, γιατί αυτό του δίνει δύναμη, του δίνει επιλογές και το θύμα μπορεί να φύγει. Οι οικονομικός έλεγχος μπορεί να είναι ποικιλόμορφος. Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικών-θυμάτων βίας που εργάζονται, δεν υπάρχει η ελάχιστη συνεισφορά του βίαιου άντρα στις ανάγκες της οικογένειας. Ετσι η γυναίκα αναγκάζεται να διοχετεύει όλα τα χρήματά της στο σπίτι, οπότε δεν μπορεί να αποταμιεύσει και να φύγει αν χρειαστεί.
• Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τέτοιες περιπτώσεις βίας;
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εν δυνάμει βίαιοι. Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη βία, μπορούμε να βάλουμε όρια στην αρχή εκδήλωσή της για να σταματήσει, μπορούμε να την προσπεράσουμε και να φύγουμε.
• Πώς μπορούμε να βοηθηθούμε;
Για να βοηθηθούμε, πρέπει κατ' αρχάς να το θέλουμε! Και για να το θέλουμε, πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι. «Τι είναι αυτό που ζω; Γιατί μου φέρεται έτσι; Τι μπορώ να κάνω για να το αλλάξω; Τι μπορώ να κάνω για να προστατευτώ;» ρωτάνε τα θύματα. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές υποστηρικτικές υπηρεσίες και ειδικοί, που μπορούν να δώσουν απαντήσεις και να βοηθήσουν.
• Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
Ποικιλοτρόπως. Μπορούμε να μιλήσουμε στο θύμα και να του πούμε ότι είμαστε δίπλα του. Για να το κινητοποιήσουμε να προχωρήσει σε ενέργειες απεμπλοκής από τη βίαιη σχέση, θα πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του. Και αυτό δεν είναι εύκολο. Μπορούμε να ενημερώσουμε το θύμα ότι υπάρχουν υποστηρικτές υπηρεσίες. Μπορούμε, εάν το επιθυμεί, να το συνοδεύσουμε σε αυτές για να νιώθει ασφάλεια. Το θέμα είναι να μην το πιέσουμε ποτέ! Αυτό θα κάνει χειρότερα τα πράγματα.
• Σε τι βαθμό δικαιολογείται η παρεμβατικότητα, όταν για παράδειγμα ακούσουμε τον καβγά ενός ζευγαριού ή δούμε κακοποίηση στον δρόμο;
Ολα τα ζευγάρια καβγαδίζουν και είναι απόλυτα λογικό και υγιές. Δεν επεμβαίνουμε στους καβγάδες ενός ζευγαριού και δεν πρέπει να τους συγχέουμε με τη λεκτική κακοποίηση. Λεκτική κακοποίηση είναι οι βρισιές, οι εξευτελισμοί και οι προσβολές. Οταν γίνουμε αυτόπτες ή αυτήκοοι μάρτυρες σωματικής κακοποίησης, στον δρόμο ή στο γειτονικό διαμέρισμα, οφείλουμε να καλέσουμε την αστυνομία. Η ενδοοικογενειακή βία, η οποία περιλαμβάνει και τη βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων που ζουν μαζί, διώκεται αυτεπάγγελτα.
• Ποιο θα λέγατε ότι είναι το προφίλ του θύτη; Διαφοροποιείται ανάλογα το φύλο ή τον τόπο (χώρα, ήπειρος) ή την ηλικία κ.λπ.;
Κάθε περίπτωση κακοποίησης είναι μοναδική και ξεχωριστή και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Επειτα από 10 χρόνια συμβουλευτικής σε θύματα δεν μπορώ να μιλήσω για προφίλ θύτη. Το μόνο που μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι οι θύτες έχουν υπάρξει ως παιδιά, άμεσα ή έμμεσα, θύματα βίας στην πατρική τους οικογένεια και ακολουθούν τα χνάρια του γονέα-δράστη.
• Γιατί περιστατικά βίας (που έχουμε δεχτεί ή δει) τα παίρνουμε ελαφρά τη καρδία; Η τηλεοπτική κουλτούρα βοηθάει σ’ αυτό; Η εκπαίδευση ίσως;
Πράγματι αρκετοί άνθρωποι τα παίρνουν ελαφρά τη καρδία και συνήθως είναι αυτοί που έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον βίας και έχουν μάθει ότι αγάπη σημαίνει και κακομεταχείριση και βασανισμός. Ολα ξεκινάνε από την οικογένεια και εκεί καταλήγουν. Το σχολείο παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού και πολύ συχνά καλείται να αναπληρώσει το κενό που αφήνει η οικογένεια όταν δυσλειτουργεί. Και μην ξεχνάμε πως η ενδοοικογενειακή βία οφείλεται στην ανισότητα των φύλων και στις πεποιθήσεις κάποιων ανθρώπων ότι είναι ανώτεροι και γι' αυτό έχουν ιδιαίτερα προνόμια και δικαιώματα.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
info
* Το βιβλίο της Στεφανίας Σουλή «Αθέατη βία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
* Η Ενωση Γυναικών και το Public Γλυφάδας μαζί με τις εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν σήμερα εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου της Στεφανίας Σουλή, στο Public Γλυφάδας (Σ. Καράγιωργα 4 και Λαζαράκη, 210-8984300). Θα μιλήσουν οι Ε. Μαυρακάκη, πρόεδρος της Ενωσης Γυναικών «Εμείς», Β. Λιάφου, ψυχοθεραπεύτρια, επικεφαλής της WIΝ Ελλάς (διεθνής υποστήριξη γυναικών), Ε. Ευαγγέλου, κοινωνική λειτουργός, και η συγγραφέας. Αποσπάσματα θα διαβαστούν από την ηθοποιό και συγγραφέα Μίνα Νεγρεπόντη.
* ΓΡΑΜΜH SOS ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 210-3220900
* ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΘΗΝΑ: 210-5235318 και 5235250, ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 210-4112091 και 4129101
* ΓΡΑΜΜΗ SOS 8001188881 (ενδοοικογενειακή βία), 8001114400 και 210 77 04 574 (trafficking)
