Ο Νέλσον Μαντέλα πέρασε πλέον στις χρυσές σελίδες της Ιστορίας ή μάλλον στις πολύχρωμες σελίδες της, γιατί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον πάλεψε για να μετατρέψει τη χώρα του, τη Νότια Αφρική, από αποσυνάγωγο της διεθνούς κοινότητας σε λαμπερό παράδειγμα μιας δημοκρατίας του ουράνιου τόξου, στην οποία έχουν θέση όλα τα χρώματα, όλοι οι άνθρωποι.
Πέρα από την τεράστια συμβολή του στον απελευθερωτικό αγώνα του λαού του, ο Μαντέλα αποτελεί ένα απαράμιλλο και ανυπέρβλητο πρότυπο ηγέτη που αφήνει πίσω του μια ανεκτίμητη κληρονομιά: υπήρξε συνεπής στις αρχές του, δεν απαρνήθηκε τις ιδέες του ακόμη και όταν κινδύνευε να σταλεί στο εκτελεστικό απόσπασμα και διάλεξε να παραμείνει έγκλειστος στις φυλακές του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων μέχρι να διαμορφωθούν οι συνθήκες που θα επέτρεπαν όχι μόνο τη δική του απελευθέρωση, αλλά την απαλλαγή της πατρίδας του από τον ζυγό του απάνθρωπου απαρτχάιντ.
Ο Μαντέλα δεν ήταν, όμως, μόνο ο ανεπανάληπτος ηγέτης που κέρδισε τον θαυμασμό και τον σεβασμό ακόμη και των βασανιστών και αντιπάλων του. Ηταν ο άνθρωπος που συμβολίζει το ειρηνικό πέρασμα από τον απελευθερωτικό αγώνα -ο οποίος όταν χρειάστηκε υπήρξε και ένοπλος- στην εθνική συμφιλίωση και συνύπαρξη λευκών, μαύρων, μιγάδων και Ασιατών σε μια πολυφυλετική και πολυθρησκευτική κοινωνία. Κυρίως όμως και πάνω απ' όλα ο Μαντέλα θα αποτελεί για πάντα φωτεινό παράδειγμα γιατί μετά τη θριαμβευτική νίκη του και την εκλογή του ως πρώτου προέδρου στη δημοκρατική πλέον Νότια Αφρική, δεσμεύτηκε να μη διεκδικήσει την επανεκλογή του και πραγματικά αποσύρθηκε μετά την ολοκλήρωση της πρώτης και μοναδικής θητείας του. Τη στιγμή που άλλοι ηγέτες και «ηγέτες» παραμένουν επί δεκαετίες γαντζωμένοι στην εξουσία και στα προνόμιά της, βουτηγμένοι στη διαφθορά…
Ο Μαντέλα ήταν ο ηγέτης που ήξερε να πολεμά ακλόνητος, αλλά να μην είναι δογματικός στην άσκηση της πολιτικής. Ακουγε τους άλλους και όταν μιλούσε απέφευγε τις απόλυτες διατυπώσεις, χρησιμοποιώντας λέξεις και φράσεις που παρέπεμπαν σε διαλεκτική σκέψη, σε προσπάθεια υπέρβασης των δυσκολιών, με σύνθεση απόψεων, με κατανόηση.
Αυτός ο υπερήφανος Αφρικανός ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρη τη Γη και κυρίως δεν διέψευσε όσους πίστεψαν στην αξία του και την προσφορά του. Η εκπληκτική απολογία του, το 1964, στην ιστορική δίκη της Ριβόνια, θα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία όλου του κόσμου. Το μεγαλείο του αντικατοπτρίζεται σε μία από τις τελευταίες δημόσιες δηλώσεις του πριν από λίγα χρόνια. «Δεν θα ήθελα να με θυμούνται ως κάποιον μοναδικό ή ξεχωριστό, αλλά ως ένα μέλος μιας μεγάλης ομάδας σε αυτή τη χώρα που αγωνίστηκε για πολλά χρόνια, για δεκαετίες, ίσως και αιώνες», είπε και πρόσθεσε: «Το μεγαλείο της ζωής δεν είναι να μην πέσεις ποτέ, αλλά να σηκώνεσαι κάθε φορά που πέφτεις».
