Υποσημειώσεις
Του Γιώργου Σταματόπουλου
Ενας νεαρός Αμερικανός ποιητής, που δυστυχώς εγκατέλειψε νωρίς τον κόσμο τούτο, ή ο κόσμος τον εξεδίωξε, ο Τζέιμς Ντάγκλας Μόρισον (ο γνωστός τραγουδιστής των Doors Τζιμ Μόρισον), άφησε παρακαταθήκη έναν πολύ απλό, αλλά τραγικά αληθινό και ουσιαστικό στίχο, τον εξής: People are strange when you 're a stranger, δηλαδή οι άνθρωποι είναι ξένοι όταν είσαι ξένος. Η κρίσιμη λέξη είναι ο ξένος, αρχαιόθεν…
Για να εξευμενίσουν την ξενότητα οι αρχαίοι Ελληνες τοποθετούσαν το «ευ» πριν από το «ξένο» ή το θεωρούσαν το αντίθετό του όταν το συναντούσαν (Εύξεινος Πόντος, Ξένιος Ζευς κ.λπ.).
Κορυφαίο έργο του Καμί θεωρείται «Ο ξένος». Και παρότι τίποτε στον κόσμο τούτο δεν είναι ξένο, όπως έλεγε ο Βιργίλιος και αργότερα ο Μαρξ, τρέμουμε ακόμη στη θέα του, στην εμφάνισή του, στην ύπαρξή του.
Δεν μας τρομάζει, απλώς` ξυπνά μέσα μας το μίσος, ταρακουνά τα ένστικτα αυτοσυντήρησης, φουντώνει την επιθετικότητα, τη βία. Και όλα αυτά, την ώρα που ο ξένος έχει κατοχυρώσει όλα τα δικαιώματα συνύπαρξης, προστατεύεται από νόμους και κανονισμούς.
Σε μια, λοιπόν, συντεταγμένη πολιτεία, εξακολουθούμε να 'μαστε ξένοι προς τον εαυτό μας, ξένοι προς την κοινωνία αφού δεν εννοούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ξένος είναι σαν εμάς, δεν είναι κίνδυνος, δεν είναι εχθρός. Οφείλουμε εν τούτοις να το συνειδητοποιήσουμε μόνο έτσι θα απαλλαγούμε από φόβους και άλλα σκληρά συναισθήματα.
Η γνώση, βέβαια, η δημοκρατική συνύπαρξη έχουν πείσει τους πολίτες ότι η λέξη ξένος είναι οικεία, είναι δική μας, μέσα στην καθημερινότητά μας, είτε είναι πολιτογραφημένη είτε όχι. Βαλκάνιοι, Ασιάτες, μαύροι, κίτρινοι, ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκεύματος, καταγωγής, ιδεολογίας είναι ίσοι απέναντι στον νόμο τον πολιτικό.
Ολοι είμαστε ίσοι απέναντι στον νόμο. Μερικοί συμπατριώτες όμως δεν σέβονται τη συνομολογημένη συνθήκη κοινωνίας και πολιτείας, μάλιστα την περιφρονούν! Γι' αυτούς οι ξένος είναι εχθρός, μιαρός, ζώο! Αυτοί οι συμπατριώτες, που σκέφτονται έτσι, που νιώθουν έτσι, παίρνουν τσεκούρια και μαχαίρια, λοστούς και αλυσίδες και ξεχύνονται στους δρόμους για να καθαρίσουν την πόλη τους απ' αυτούς τους «βρωμιάρηδες». Και το κάνουν! Δολοφονούν εν ψυχρώ και πολλές φορές ουδείς τούς συλλαμβάνει, ουδείς τούς τιμωρεί από το επίσημο κράτος.
Αυτοί οι συμπατριώτες έχουν ταυτότητα, είναι μάλιστα υπερήφανοι γι' αυτή την ταυτότητα. Είναι τα παλικάρια της ναζιστικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή, που έχουν υποκαταστήσει τον τελευταίο καιρό τον νόμο και την τάξη. Για τους δικούς της λόγους, η Αστυνομία προσποιείται πως δεν βλέπει τα «κατορθώματα» αυτών των παλικαριών, που έχουν τρομοκρατήσει-βασανίσει εκατοντάδες ξένους, φτωχοδιάβολους που ψάχνουν ένα μεροκάματο, μπας και δουν και αυτοί μια άσπρη μέρα.
Αλλά δεν είναι μόνον η Αστυνομία που ποιεί την νήσσαν. Είναι και η κοινωνία που δεν αντιδρά απέναντι στα αποκρουστικά κρούσματα ρατσιστικής βίας. Είναι οι πολίτες οι ίδιοι που με την απαθή στάση τους επιτρέπουν τη δράση των νεοναζιστών. Ισως γιατί μέσα στη γενικότερη σύγχυσή τους νόμισαν ότι τα παλικάρια τούτα τούς προστάτευαν από τους ξένους κυνηγώντας τους, δολοφονώντας τους.
Είναι ντροπή για την κυβέρνηση. Μα είναι ντροπή και για την κοινωνία. Οχι η ύπαρξη των χρυσαυγιτών, όχι η ιδεολογία τους (είναι ελεύθεροι να σκέφτονται ό,τι κατεβάζει η γκλάβα τους), ναι, όμως, οι πράξεις τους, πράξεις εναντίον της δημοκρατίας, εναντίον της ζωής, εναντίον του σεβασμού προς τη ζωή. Οι βδελυρές και αποτροπαϊκές τούτες πράξεις οφείλουν να αντιμετωπιστούν, να εξαφανιστούν. Διαφορετικά, θα καταντήσουμε ξέφραγο αμπέλι και οι καθείς θα προσπαθεί, απλώς, να σώσει το τομάρι του. Ετσι, όμως, χάνονται όλα, χάνεται η κοινωνία.
