Tου Τάσου Παππά
Μικροί και μεσαίοι βιβλιοπώλες, οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι και η πλειονότητα των συγγραφέων τάσσονται υπέρ της διατήρησης της ενιαίας τιμής του βιβλίου, την οποία η κυβέρνηση προτίθεται να καταργήσει με το σκεπτικό ότι έτσι θα πέσει η τιμή και θα ευνοηθεί ο καταναλωτής. Από τη σκοπιά των οπαδών του οικονομικού φιλελευθερισμού αυτή η πολιτική είναι σωστή. Ισχυρίζονται ότι απελευθερώνοντας την τιμή και επιβάλλοντας υγιείς συνθήκες ανταγωνισμού το βιβλίο θα πωλείται φθηνότερα και θα είναι προσιτό σε περισσότερους αναγνώστες.
Είναι αδιάφορο γι’ αυτούς αν θα πληγούν τα μικρά και μεσαία βιβλιοπωλεία, οι εκδοτικοί οίκοι και οι συγγραφείς και θα επωφεληθούν οι μεγάλες αλυσίδες. Αυτό πρέπει να συμβαίνει στον καθαρόαιμο καπιταλισμό, ο οποίος αναπτύσσεται μέσω της εξυγίανσης του οικονομικού τοπίου και της συγκέντρωσης της παραγωγής. Η ζωή θα προχωρήσει, αφήνοντας βεβαίως πίσω της μερικά πτώματα («δημιουργική καταστροφή» λέγεται), αλλά τι να γίνει, δεν μπορείς να πας κόντρα στους σιδερένιους νόμους της κυρίαρχης οικονομικής σκέψης. Η εποχή που κάποιοι έλεγαν ότι η Ελλάδα είναι το τελευταίο οχυρό του «υπαρκτού σοσιαλισμού» στην Ευρώπη έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Πρόκειται για μια μορφή κοινωνικού δαρβινισμού, σύμφωνα με τον οποίο οι αδύναμοι και καθυστερημένοι που φρενάρουν την ανάπτυξη πρέπει να φύγουν από τη μέση. Αφού όλα είναι εμπορεύματα γιατί να εξαιρείται το βιβλίο απ’ αυτή τη διαδικασία. Οσοι μάλιστα αντιστέκονται πρέπει να χαρακτηριστούν συντεχνίες-βαρίδια που δίνουν μάχες χαρακωμάτων προκειμένου να περιφρουρήσουν τα κεκτημένα τους.
Δηλώνουμε προκαταβολικά ότι συμφωνούμε με τη διατήρηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου γιατί ο πολιτισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με τη χυδαία αγοραία λογική του καπιταλισμού-καζίνο και γιατί μεγάλες χώρες με πλούσια πολιτιστική παράδοση (Γερμανία, Γαλλία), με εκτεταμένο δίκτυο βιβλιοθηκών, με κατοίκους που διαβάζουν συστηματικά, κρατούν το καθεστώς της ενιαίας τιμής. Δεν μπορούμε όμως να αποφύγουμε τον πειρασμό για ένα σχόλιο που αφορά ορισμένους εκ των πρωταγωνιστών.
Για παράδειγμα, μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι στην πρώτη γραμμή υπεράσπισης της ενιαίας τιμής του βιβλίου έχουν παραταχθεί συγγραφείς και δημοσιολόγοι, οι οποίοι στο παρελθόν, όταν στο στόχαστρο της κυβερνητικής πολιτικής είχαν μπει άλλες κοινωνικές ομάδες, αυτοί αποδοκίμαζαν μετά βδελυγμίας τις κινητοποιήσεις τους, έκαναν λόγο για πεζοδρομιακές πρακτικές που υπονομεύουν το μέλλον της χώρας, εγκαλούσαν τους διαμαρτυρόμενους για συντεχνιακή νοοτροπία και φωνασκούσαν κατά του κράτους που δεν ήταν τόσο αποφασιστικό, όσο οι περιστάσεις απαιτούσαν.
Σήμερα, βρίσκονται αυτοί στην ίδια αμυντική και μειονεκτική θέση και ζητούν συμπαράσταση από την υπόλοιπη κοινωνία στα δίκαια αιτήματά τους. Μα, και οι άλλοι για δίκαια αιτήματα μιλούσαν, αλλά εισέπρατταν τη χλεύη των ορθολογιστών. Ελπίζουμε να έχουν πια καταλάβει οι «αντιλαϊκιστές» την τακτική της εξουσίας. Δεν είναι πρωτότυπη. Εχει δοκιμαστεί με επιτυχία σ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Με όρους Ιστορίας λέγεται «διαίρει και βασίλευε». Με όρους κοινωνικών επιστημών πρόκειται για τον διαβόητο «κοινωνικό αυτοματισμό».
