38 πρόσωπα της απομάγευσης μιλούν με τον Τάσο Τσακίρογλου και τους αναγνώστες της «Εφ.Συν.»

Του Δημήτρη Τρίμη

Οταν άρχισαν να προελαύνουν στη ζωή μας γοητεύοντας και αποκτώντας συντριπτική επιρροή στις ιδεολογικές και πολιτικές εξελίξεις, τα εκατοντάδες ηλεκτρονικά ΜΜΕ (ιδιωτική τηλεόραση και ραδιοφωνία στην αρχή και ύστερα τα ιντερνετικά μέσα με τα smartphones και τις ταμπλέτες), θυμάμαι τον πανικό του παραδοσιακού κόσμου των έντυπων δημοσιογραφικών εκδόσεων και τη διαμάχη σχετικά με τη «σωστή» συνταγή επιβίωσης των εφημερίδων την εποχή των κοσμοϊστορικών τεχνολογικών εξελίξεων στην Επικοινωνία, μέσα στο όλο και πιο άγριο τοπίο των «απελευθερωμένων» αγορών, της μεγέθυνσης των ανισοτήτων, της πύκνωσης των ληστρικών κερδοσκοπικών επιθέσεων από κλάδο σε κλάδο και από χώρα σε χώρα, των αντιδημοκρατικών πραξικοπημάτων με πολιτικές του «σοκ» πάνω στα κοινωνικά ερείπια των χρεοκοπημένων κρατών κ.ο.κ.

Ανεξαρτησία

Μια θέση αρχής για την επιβίωση των εφημερίδων και την επιτυχία της μετάβασής τους στην ψηφιακή πραγματικότητα, ήταν, και παραμένει κατά τη γνώμη μας εδώ στην «Εφ.Συν.», η ανυπόκριτη ανεξαρτησία τους, η ενίσχυση της σοβαρής ανάλυσης στα γεγονότα, η ανάδειξη του ιστορικού βάθους των πραγμάτων, η γνώση των πολιτισμών, της φύσης, των επιστημών και των τεχνών, η επιτόπου μελέτη και η ενδελεχής παρουσίαση των κοινωνικών συγκρούσεων, η σύνδεση των εξελίξεων με το διεθνές περιβάλλον και ασφαλώς η καθημερινή μάχη για την αποκάλυψη του αυταρχισμού, της αδικίας και της διαφθοράς της κάθε είδους εξουσίας.

Με λίγα λόγια, εάν μια εφημερίδα και κάθε δημοσιογραφικός οργανισμός δεν ασχοληθεί με την πραγματική ζωή, τον κόσμο της κριτικής, της γνώσης και των ιδεών, αν δεν δώσει τον λόγο στα ελπιδοφόρα εργαστήρια εναλλακτικών προτάσεων και στα -κατά την άποψη του Μέσου- φωτισμένα πρόσωπα που αμφισβητούν τον καπιταλιστικό μονόδρομο και την εκ θεού δεδομένη εκμεταλλευτική κοινωνική οργάνωση, απλούστατα δεν θα έχει λόγο ύπαρξης. Εκτός αν ο Τύπος μοιραία είναι καταδικασμένος να επιδοτείται, φανερά ή κρυφά, ως απαραίτητο προπαγανδιστικό εργαλείο στην υπηρεσία της αναπαραγωγής του εγκληματικά άδικου, αντιδημοκρατικού και διεφθαρμένου συστήματος.

Στον πρόλογο του βιβλίου, ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσουκαλάς εξηγεί τη σπουδαιότητα της ενασχόλησής μας με τις ιδέες, αναζητώντας ειλικρινά την ελπίδα μιας άλλης κοινωνίας, ενάντια στον φόβο και την αδράνεια, ειδικά αυτήν την περίοδο: «Είναι γεγονός ότι, ανεξάρτητα από τις άμεσες επιπτώσεις στην καθημερινή μας ζωή, η κρίση έχει υπονομεύσει την αξιοπιστία και τη λυσιτέλεια των νοηματικών εργαλείων με τα οποία είχαμε εθιστεί να αναπαριστάνουμε τον κόσμο. Και γι’ αυτό ακριβώς ο λόγος μας φαίνεται να βρίσκεται σε εγγενή πια αμηχανία. Οχι μόνο δεν γνωρίζουμε εάν οι εξελίξεις προοιωνίζονται τον παράδεισο, την κόλαση ή και τα δυο μαζί, αλλά δεν μπορούμε καν να είμαστε βέβαιοι για το νόημά τους. [...] Στην εποχή της πολυεπίπεδης κρίσης που διανύει ο κόσμος και σε μια χώρα που βρίσκεται στο μάτι του οικουμενικού κυκλώνα, ο ρόλος της “ριζικής δημοσιογραφίας” αποκτά νέες διαστάσεις. [...] Από τη στιγμή που όλοι μοιάζουμε εγκλωβισμένοι στον ίδιο λαβύρινθο, δεν έχουμε άλλη λύση από το αναζητήσουμε τον μίτο ή τους υπαλλακτικούς μίτους που θα μας οδηγήσουν, ίσως, στην έξοδο. Αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο των συνεντεύξεων, ή μάλλον των συν-ομιλιών, του Τάσου Τσακίρογλου με μια σειρά από προβεβλημένους στοχαστές της εποχής μας. Σχεδόν όλες επιχειρούν να μας προτείνουν νέα νοηματικά σχήματα, συχνά και νέους όρους, για να αποκρυπτογραφήσουν την πορεία ενός κόσμου που ανθίσταται επίμονα σε κάθε μονοδιάστατη ανάλυση».

«Απομάγευση» του κόσμου

Ο Τάσος Τσακίρογλου, διαρκώς ανήσυχος για τις εξελίξεις, αλλά συνεπής στην έρευνα και τη μελέτη του, ακούραστος δημιουργός ο ίδιος, επέλεξε τον όρο «απομάγευση» για να χαρακτηρίσει τα πρόσωπα που μαζί τους αναζήτησε τις ανθρώπινες λύσεις, πέρα από τις «βεβαιότητες» του συστήματος ταξικής κυριαρχίας, που αποσυντίθεται δημιουργώντας θύματα και αδιέξοδα. Στην εισαγωγή του βιβλίου του μας εξηγεί την επιλογή του: «“Καθετί το σταθερό και ισχύον εξατμίζεται, καθετί ιερό βεβηλώνεται και οι άνθρωποι εξαναγκάζονται τελικά να δουν με νηφάλιο βλέμμα τη θέση τους στη ζωή, τις αμοιβαίες σχέσεις τους”. Με αυτά τα λόγια περιγράφει το Κομμουνιστικό Μανιφέστο των Μαρξ και Ενγκελς τη διαδικασία κατά την οποία ο παλιός φεουδαρχικός κόσμος κλυδωνίζεται, απεκδύεται τον μανδύα του αιωνίου και, υπό το φως της εξαντλητικής κριτικής του Διαφωτισμού και την αδυσώπητη κυριαρχία της αστικής τάξης, δείχνει (κατά τον Edmund Burke) τη “νέα γύμνια”. [...] Αυτή ήταν, με άλλα λόγια, η διαδικασία “απομάγευσης” του κόσμου, όπως την ανέλυσε και την περιέγραψε ευφυώς ο Μαξ Βέμπερ».

«Προς τι όλη αυτή η αναφορά στην “απομάγευση” του (φεουδαρχικού) μεσαιωνικού κόσμου από τον καπιταλισμό;» -αναφέρει σε άλλο σημείο ο Τσακίρογλου- «επειδή στις μέρες μας βιώνουμε ένα παράδοξο φαινόμενο: γινόμαστε μάρτυρες μιας διαδικασίας “απομάγευσης της απομάγευσης”, δηλαδή μιας διαδικασίας που, με τη βοήθεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, απομυστικοποιεί τον ίδιο τον καπιταλισμό και τον εμφανίζει στα μάτια των υπηκόων του με όλη τη σοκαριστική του γύμνια. Οι μάγισσες του πλουτισμού, οι νεράιδες της κατανάλωσης, τα ξωτικά του ηδονισμού, οι δαίμονες της υπερβολής και οι Σειρήνες της αποπλάνησης αποχωρούν κυνηγημένοι από τη σκηνή της Ιστορίας».

………………………………………….

Στο βιβλιοπωλείο «Επί Λέξει»

Η παρουσίαση του βιβλίου «Πρόσωπα της Απομάγευσης – 38 συνεντεύξεις για την κρίση και το μέλλον» του Τάσου Τσακίρογλου γίνεται σήμερα το βράδυ στις 8.30, στο βιβλιοπωλείο «Επί Λέξει», Ακαδημίας 32. Θα μιλήσουν ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, και οι δημοσιογράφοι Τάσος Παππάς και Γιάννης Κιμπουρόπουλος.