Του Ευάγγελου Αυδίκου*
Το καλοκαίρι, λένε, απελευθερώνει ευαίσθητες πλευρές του ανθρώπου. Η ζέστη, η επιβράδυνση των εργασιακών δραστηριοτήτων και η χαλαρότητα των διακοπών -όταν και όπου υπάρχουν- ενισχύουν την ανάδυση πλευρών της ανθρώπινης υπόστασης που σχετίζονται με την κοινωνικότητα, την ενασχόληση και την παρατήρηση στοιχείων που περνούν απαρατήρητα στο σκληρό ανταγωνιστικό περιβάλλον του υπόλοιπου εργασιακού χρόνου.
Δυστυχώς, τα τελευταία καλοκαίρια διαψεύδουν τα όσα προαναφέρθηκαν. Κάθε καλοκαίρι αποδεικνύεται χειρότερο από τα άλλα. Ανελέητος βομβαρδισμός με οικονομικά μέτρα που αναστέλλουν την έκφραση της ευαισθησίας. Πού να μείνει χρόνος για τη γέμιση του φεγγαριού, όταν ο ιδρώτας που αγκαλιάζει το σώμα των πολιτών δεν είναι βέβαιο αν προέρχεται από την υψηλή θερμοκρασία ή αν είναι κρύος ιδρώτας που προκαλεί σωματική και ψυχική αναστάτωση, ο οποίος πηγάζει από τη μακρόχρονη αναμονή μπροστά στα γκισέ των τραπεζών για την καταβολή της δόσης των ποικιλώνυμων χαρατσιών.
Το φετινό καλοκαίρι θερμάνθηκε και από τη φωτιά που άναψε στη Μέση Ανατολή. Βομβαρδιζόμαστε από εικόνες που οι χαρακτηρισμοί αδυνατούν να περιγράψουν. Τούτη τη φορά, όμως, σου κόβεται η ανάσα μπροστά στον εκβαρβαρισμό του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι σχολιαστές και οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι επιχειρούν να κόψουν το καρπούζι στη μέση. Φταίνε και οι δύο πλευρές, λένε. Καταδικαστέα η βία. Αναμφίβολα. Ομως, αυτό που συμβαίνει στη Γάζα έχει όλα τα στοιχεία μιας γενοκτονίας εν τη γενέσει της. Αντιγράφω από τις περιγραφές στο Διαδίκτυο.
«Πρώτα ήταν εκείνοι που έπιναν μπίρες και έβλεπαν τη Γάζα να βομβαρδίζεται πανηγυρίζοντας. Τώρα, είναι εκείνοι που βγήκαν στους δρόμους του Τελ Αβίβ και τραγουδούσαν αρρωστημένα συνθήματα για τα παιδιά που δολοφονούνται από τον στρατό τους». Αλήθεια, τι συμβαίνει στην περιοχή; Ποιοι είναι αυτοί που στιγματίζουν ένα λαό-θύμα ολοκαυτώματος; Που κατασυκοφαντείται από τους εκπροσώπους της κρατικής του έκφρασης; Που από το έδαφος του κράτους του εξαπολύεται μια τυφλή επίθεση με στόχο να ξεριζώσει ένα λαό; Οι κυβερνώντες το Ισραήλ δεν διαβάζουν την Ιστορία τους; Ας ρίξουν μια ματιά στο μαρτυρολόγιό τους. Των στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Ενας τέτοιος μάρτυρας διεκτραγωδεί στο βιβλίο «Σαουλίκο» (Σάμυ Βαρσάνο – Πάνος Μπαΐλης, Ισνάφι) την ανείπωτη περιπέτειά του. Είναι εντυπωσιακή η δύναμη της σκηνή μιας μάνας που κρατάει το νεκρό παιδί στην αγκαλιά της, στο τρένο που τους οδηγεί στο Αουσβιτς. «Μια άλλη κραυγή, μια γυναικεία κραυγή, τους ξέσκισε αυτή τη φορά τις σάρκες […] Το παιδί της, ένα τρίχρονο αγοράκι, είχε πεθάνει στην αγκαλιά της. Από την δίψα, την πείνα, την έλλειψη αέρα […] Πέθανε στην αγκαλιά της μάνας του. Και εκείνη το κρατούσε με τόσο τρυφεράδα. Και ήταν σα να το κρατούσαν όλοι μαζί». Διαβάζοντας αυτό το απόσπασμα ήρθε στον νου μου η εικόνα από τη Γάζα, που δημοσιεύτηκε σε κάποια εφημερίδα. Μια Παλαιστίνια μάνα κρατούσε στην αγκαλιά της το τετράχρονο παιδί της, θύμα των βομβαρδισμών της Γάζας από το κράτος του Ισραήλ. Θύμα της βίας που υποκινείται από γεωπολιτικά συμφέροντα. Και στις δυο περιπτώσεις και τα δυο παιδιά-θύματα απάνθρωπων συμπεριφορών είναι παιδιά όλων των λαών. Ολων μας. Ολων αυτών που δεν έχουν δηλητηριαστεί από φανατισμούς κάθε είδους, από συμφέροντα που αντιμετωπίζουν τις ανθρώπινες ζωές ως παράπλευρες απώλειες. Είναι θύματα μιας διαδικασίας δαιμονοποίησης αυτού που αποκαλείται ετερότητα. Του διαφορετικού, δηλαδή, που αναλαμβάνει τον ρόλο οχήματος για γεωπολιτικές στρατηγικές.
Και ήρθε ο βομβαρδισμός του σχολείου. Θα ήθελα να πιστέψω πως ήταν τυχαίο γεγονός. Πως λάθεψε ο χειριστής του πυραύλου. Ισως οι δικαιολογίες αυτού του είδους να μας βολεύουν όλους. Και αυτούς που έχουν αναλάβει το «σωστό» μοίρασμα των ευθυνών (δημοσιογράφοι και πολιτικοί) και όλους τους άλλους που «απολαμβάνουν» την καλοκαιρινή ραστώνη.
Μπορούμε όμως απλώς να αλλάξουμε πλευρό στην αμμουδιά όταν ακούμε τους ανατριχιαστικούς πανηγυρισμούς κάποιων Ισραηλινών για την ισοπέδωση του σχολείου και την εξόντωση των μαθητών; Παραέχει γίνει το κακό. Σ’ όλη την Ευρώπη. Ο εκβαρβαρισμός κερδίζει έδαφος. Οπως τότε, με τους χιτλερικούς που πανηγύριζαν για την εξόντωση των Εβραίων. Μήπως το καμπανάκι του κινδύνου έχει αρχίσει πλέον να «κρώζει»; Στη Γάζα δοκιμάζεται ο ανθρώπινος πολιτισμός. Τα δημοκρατικά ιδεώδη.
………………………………………………………………………..
* Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
