Του Τάσου Παππά
Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος θέλοντας να μειώσει την αξία και τη σημασία της εκλογικής νίκης του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1915 είχε πει ότι «αι ψήφοι πρέπει να ζυγίζονται και όχι να αθροίζονται». Για τον άνακτα δεν ήταν δυνατόν η ψήφος του φτωχοδιάβολου, του αγρότη, του εργάτη, να έχει το ίδιο βάρος με την ψήφο του σπουδαγμένου στα πανεπιστήμια της Ευρώπης, του αστού, του εισοδηματία, του εύπορου εμπόρου, του γαιοκτήμονα. Ιδιαίτερα μάλιστα αν η πρώτη κατηγορία δεν ψηφίζει με τον «σωστό» τρόπο. Πρόκειται για τον ορισμό της έννοιας του αριστοκρατικού λαϊκισμού.
Οι σύγχρονοι αντιλαϊκιστές δεν έχουν την ωμότητα του Κωνσταντίνου, άλλωστε στις φλέβες τους δεν ρέει βασιλικό αίμα ούτε προέρχονται από μεγάλους οίκους, δεν έχουν την ίδια ευθύτητα και ειλικρίνεια στην κριτική τους γιατί φοβούνται μήπως εκτεθούν και κατηγορηθούν ως αντιδημοκράτες, ωστόσο δείχνουν την ίδια αποστροφή απέναντι σε οτιδήποτε λαϊκό, το οποίο φυσικά βαφτίζουν λαϊκιστικό για να το συκοφαντήσουν.
Είναι ο λαϊκισμός των από πάνω που αντιπαρατίθεται στον λαϊκισμό των από κάτω. Είναι πιο ισχυρός και πιο επικίνδυνος γιατί έχει στη διάθεσή του πολλά μέσα επιρροής (σύστημα, μηχανισμούς, δίκτυα ενημέρωσης) και μπορεί να οργανώνει τη δημόσια ατζέντα κατά πώς τον συμφέρει, ενσωματώνοντας ό,τι προωθεί το σχέδιό του και εξορίζοντας ό,τι απειλεί τις στρατηγικές επιδιώξεις του.
Οραματίζεται μια πολιτική ζωή χωρίς χρώμα, χωρίς εντάσεις, αποϊδεολογικοποιημένη, εγκλωβισμένη στην περιοχή του Κέντρου, όπου όλα γίνονται συναινετικά και είναι αποστειρωμένα. Αποθεώνει τους μέσους όρους, τους συμβιβασμούς (κατά κανόνα τους σάπιους), τους ειδικούς (τύπου Μόντι) και χαρακτηρίζει τη σύγκρουση (βασικό στοιχείο της πολιτικής λειτουργίας) ύποπτη για υπόθαλψη παραβατικών συμπεριφορών και ένδειξη πρωτογονισμού. Για τον σύγχρονο αντιλαϊκισμό «ο λαϊκισμός και ιδιαίτερα ένας αριστερόστροφος ή προοδευτικός/αντιστασιακός λαϊκισμός συνιστά εδώ και καιρό τον κύριο στρατηγικό εχθρό κάθε έλλογης πολιτικής, κάθε μεταρρυθμιστικής αγαθής βούλησης» (Νικόλας Σεβαστάκης, «Η Αυγή», 25-11-2012).
Είναι όμως χυδαίος λαϊκισμός να περιγράφεις ως συντεχνιακή οποιαδήποτε διεκδίκηση με το επιχείρημα ότι αυτή βλάπτει το γενικό συμφέρον. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να καταγγέλλεις όλες τις απεργίες ως επιλογές υπεράσπισης των βολεμένων. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να μεταμφιέζεις τις πολιτικές σου με λεκτικούς ευφημισμούς για να αμβλύνεις το αντιδραστικό περιεχόμενό τους. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να εγκαλείς ως υπονομευτές της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας όσους αντιστέκονται στη λιτότητα και την κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να υποστηρίζεις ότι για τα δεινά της χώρας φταίμε όλοι εξίσου. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να ισχυρίζεσαι ότι για να μειωθεί η ανεργία στον ιδιωτικό τομέα πρέπει να γίνουν απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να αποκαλείς τις απολύσεις αναδιάρθρωση, κινητικότητα, εφεδρεία. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να κατηγορείς ως τρομοκράτες και να τους εντάσσεις στον υπόκοσμο απελπισμένους ανθρώπους που μέσα στην απόγνωσή τους υπερβαίνουν τα εσκαμμένα διαμαρτυρόμενοι, ορισμένες φορές και με βίαιο τρόπο, απέναντι σ’ ένα κράτος που δεν είναι σε θέση να τους προστατεύσει από τη μάστιγα της μακροχρόνιας ανεργίας. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να μιλάς για την τήρηση πάση θυσία της νομιμότητας και την ίδια στιγμή να κλείνεις τα μάτια μπροστά στις αθλιότητες πολλών εργοδοτών που αφήνουν απλήρωτους επί μήνες τους εργαζομένους τους, ενώ οι ίδιοι κυκλοφορούν ελεύθεροι κι ωραίοι, χλευάζοντας με τον πολυτελή βίο τους κάθε έννοια κράτους δικαίου. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να κανονιοβολείς την κοινωνία με ηθικολογίες κατά της φοροδιαφυγής και να κρατάς στα συρτάρια σου αναξιοποίητες τις λίστες μεγάλων φοροφυγάδων. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να επιτίθεσαι στους αντιπάλους σου λέγοντάς τους ότι χαϊδεύουν αυτιά, δημαγωγούν και καλλιεργούν προσδοκίες, ενώ έχεις πάθει λουμπάγκο από τις συνεχείς υποκλίσεις στους ισχυρούς της Ευρώπης. Είναι χυδαίος λαϊκισμός να μιλάς για συνέπεια λόγων και έργων, εσύ που πριν από μερικούς μήνες είχες υψώσει τη σημαία του αντιμνημονιακού αγώνα και έσκουζες κατά των δουλοπρεπών ελληνικών κυβερνήσεων. Είναι χυδαίος λαϊκισμός, προσβολή της κοινής λογικής και εξόφθαλμα αντιδημοκρατική πράξη να παρουσιάζεις την πολιτική σου ως τη μοναδική λύση-μονόδρομο και να διακινείς διλήμματα του τύπου «ή εμείς ή το χάος». Είναι χυδαίος λαϊκισμός να υιοθετείς την ατζέντα της Ακροδεξιάς και ταυτοχρόνως να ξιφουλκείς κατά των δύο άκρων.
