Τρίτη ματιά
Του Πέτρου Μανταίου
Ετσι αποκάλεσε ο πρωθυπουργός, «“Τρίγωνο” της αναγέννησης» της Αθήνας, το τρίπτυχο των έργων: ανάπλαση της Πανεπιστημίου – Φαληρικός όρμος (Λυρική Σκηνή, Εθνική Βιβλιοθήκη) – Ελληνικό, εκ των οποίων το πρώτο και το τρίτο είναι ακόμα «στα χαρτιά». Αυτό, κατά την παρουσίαση, 27 Φεβρουαρίου, της βραβευμένης μελέτης για την ανάπλαση της Πανεπιστημίου, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο αθλοθέτησε –και χρηματοδότησε– σχετικό διαγωνισμό και μελέτες.
Το θέμα της ανάπλασης της Πανεπιστημίου, με διάφορες εκδοχές και σκέψεις, τέθηκε για πρώτη φορά στα νεότερα χρόνια (γιατί η… κανονική πρώτη ήταν στα μισά του 19ου αιώνα!) επί υπουργίας ΠΕΧΩΔΕ Αντώνη Τρίτση και με έμπνευσή του, το 1983∙ όταν, κατά τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, «έγραψε ιστορία», αλλά επαύθη μετ’ επαίνων για να… τη γράψει καλύτερα.
Περίπου εκείνη την εποχή –λίγο πρωτύτερα– έμπαινα στη «μεγάλη περιπέτεια» των αθηναϊκών αναζητήσεων. Εψαχνα, διάβαζα, ρωτούσα, περπατούσα, επισκεπτόμουν περιοχές της πόλης που δεν γνώριζα κι έγραφα. Εγραφα (και όταν μου ζητούσαν μιλούσα, σε σχολεία, συλλόγους και αλλού) για την Αθήνα της επιθυμίας μου: για απαλλοτριώσεις, ελεύθερους χώρους, πεζοδρομήσεις, άλση, πάρκα, νερά τρεχούμενα και… έπεα πτερόεντα. Τόσο που ο γκαρδιακός μου φίλος από το 1967, ο Γιώργος Γλυνός, τεχνοκράτης αυτός, οικονομολόγος και –παραδόξως!– με χιούμορ, μου έλεγε: «Αν κάποτε η Αθήνα γίνει όπως την ονειρεύεσαι, μόνο εσύ κι άλλοι δέκα θα μείνετε να τη χαίρεστε!».
Με τα χρόνια άρχισα να ρίχνω νερό στον αθηναϊκό… αριστερισμό μου και να βλέπω διαφορετικά τα πράγματα∙ να τους ρίχνω μια κάπως… συντηρητική τρίτη ματιά. Να βλέπω την Αθήνα πιο κοντά στις ανάγκες της και πιο μακριά από οράματα. Δρόμους, πλατείες, πεζοδρόμια, ανθρώπους: πώς ζουν και συμπεριφέρονται στην πόλη, πόσο πιο κοντά στην καθημερινότητά τους είναι τα πολλά, μικρά και χρήσιμα, από τα λίγα, μεγάλα και, συχνά, άχρηστα∙ γεμάτη η Αθήνα από τέτοια, που κόστισαν ένα κάρο λεφτά, για να ταΐσουν το… εργολαβιστάν μέχρι τρίτη γενεά, ώσπου ήρθαν τα χρέη και η πτώχευση.
Ε, –συγγνώμη αλλά– σ’ αυτήν την ακόμα μία σχεδιαζόμενη ανάπλαση της Πανεπιστημίου διακρίνω άφθονα χνάρια από τον παλιό αθηναϊκό αριστερισμό μου, και ίχνη από εργολαβιστάν. Δεν ξέρω, όχι τι λένε, αυτά τα είπανε, αλλά τι σκέφτονται πολιτικοί αρχηγοί, υπουργοί και λογής ειδικοί επί του θέματος. Ξέρω όμως –και το σημειώνω χωρίς ελάχιστη έπαρση– ότι ουδείς απ’ αυτούς, που είδα τα ονόματά τους στις εφημερίδες, έχει περπατήσει την Αθήνα, τα τελευταία τριάντα χρόνια, όσο ο επιγραφόμενος. Ωστε να μπορώ να υποστηρίξω ότι από άλλα –πολλά και πολύ περισσότερο– πάσχει η Αθήνα σήμερα. Που αν εξεταστούν προσεκτικά, στο ύψος δαπανών και ευθυνών που απαιτούνται, ίσως αφεθεί, για την ώρα, εκτός «τριγώνου» η ανάπλαση της Πανεπιστημίου.
