Του Γιάννη Χάρη
Οταν οι μαέστροι γίναν σωφεραίοι
Για την προκατακλυσμιαία αντίληψη περί ραδιοφώνου που χαρακτηρίζει το Τρίτο Πρόγραμμα χρειάζεται ειδική αναφορά. Λίγα γλωσσικά τώρα, και πάλι επιγραμματικά.
Είναι παλιό και γνωστό ότι στο Τρίτο ανθούν οι καθαριστικές ουσιαστικά απόψεις που επιμένουν να κλίνουν τα ξενικής καταγωγής και να μιλούν για «τα τύμπανι» και «τα τρομπόνι». Ενώ δεν λείπουν και ακόμα πιο εξωφρενικά «καθαρά», όπως «φυγή» αντί για φούγκα!
Ομως η «Πιάνο σονάτα» αντί για Σονάτα για πιάνο και το «Τρίο πιάνο» αντί για Τρίο με πιάνο είναι δείγματα απλώς ασχετοσύνης. Οπως και η αδυναμία, νισάφι πια, να διακρίνουν το κοντσέρτο-μουσική σύνθεση από τη συναυλία.
Το καλυτερότερο, μια νέα μόδα, κατά την οποία «ο Τάδε οδηγεί την ορχήστρα» –προφανώς μετάφραση του conduct.
Τρίτο Πρόγραμμα, ακούει κανείς;
.…………………………………………………………………………………….
Πατερναλισμός και σχετικισμός
Δεν τελειώνει η ιστορία με τον Κατίδη, κι όχι απλώς επειδή βρέθηκε αμέσως μιμητής του, στο τοπικό πρωτάθλημα της Πάτρας, που δήλωσε ότι «ο πανηγυρισμός δεν είναι ναζιστικός, αλλά αρχαίος ελληνικός χαιρετισμός» –ξεσκολισμένος δηλαδή αυτός στη χρυσαυγιτικήν.
Δεν τελειώνει, λέω, η ιστορία, που είχε πριν την επίσης «ανίδεη» Βούλα Παπαχρήστου, πιο πριν τη Θάνου και τον Κεντέρη, τώρα ίσαμε τον Τσοχατζόπουλο. Μα πώς συνδέονται, προς Θεού, όλοι αυτοί; Οχι βεβαίως από τις διαφορετικές πράξεις τους, αλλά από τη δική μας στάση που, ακόμα κι όταν καταδικάζει αναφανδόν τη δραστηριότητα κάποιου, στέκεται ξάφνου όλο περίσκεψη μπροστά στο μέγεθος, λέει, της ποινής –αναφέρομαι κυρίως στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου. Και πάντα με τον γνωστό σχετικισμό, ότι, εδώ αφήνουν τους τάδε, τους δείνα βρήκαν να πιάσουν; Η λογική που αθωώνει την όποια απάτη, μπροστά στην πάντα μεγαλύτερη που σίγουρα υπάρχει. Ασφαλής μέθοδος για τη δική μας πρώτα πρώτα απαλλαγή.
Ετσι και με τον Κατίδη, αθώο λόγω «ασχετοσύνης», λέει, και ηλικίας. Πατερναλισμός από τη μια, που λειτουργεί αυτοαθωωτικά από την άλλη: «Εχω κάνει στα είκοσί μου πολλά για τα οποία ντρέπομαι», αυτομαστιγώθηκαν πολλοί. Ομως, με το συμπάθιο, εγώ δεν ντρέπομαι για όσα έκανα ειδικά στα είκοσί μου, μπορεί και να καμαρώνω. Ενώ γενικά, ούτε λόγος, μπορεί να ντρέπομαι για ουκ ολίγα, στη μετέπειτα «ώριμη» ζωή μου.
Και άραγε είναι ιδέα μου ότι οι πιο πολλοί οικτίρμονες για τον 20χρονο ήταν όσοι έπαιρναν κεφάλια 15χρονων τον Δεκέμβρη του 2008;
«Ελεος, υποκριτές» τιτλοφορούσε άρθρο του ένας απ’ αυτούς.
«Καθρεφτάκι», όπως αντιγυρίζουν σήμερα τα παιδιά!
.…………………………………………………………………………….
Τα 121α γενέθλια!
«Η Βραζιλιάνα Μαρία Λουσιμάρ Περέιρα γιορτάζει αύριο τα 121α γενέθλιά της», ολογράφως: τα εκατοστά εικοστά πρώτα γενέθλιά της! Αμ ώσπου να το πούμε έτσι, θα τη χάσουμε την υπεραιωνόβια…
Εντυπωσιακό το πώς ξεκίνησε και πώς εδραιώθηκε αυτή η τάση! Τι λέγαμε ώς τώρα; Οτι «κλείνει αύριο τα 121», «γίνεται αύριο 121 χρονών»· ή, αν όντως αναφερόμαστε στον γιορτασμό των γενεθλίων: «γιορτάζει αύριο τα 121 της χρόνια».
Ωρύονταν κάποτε οι νεοκαθαριστές ότι σε ποδοσφαιρική αναμετάδοση λ.χ. λέει ο εκφωνητής ότι «το γκολ σημειώθηκε στο 85», κι αστειευόμασταν οι άλλοι ότι, αν έλεγε «στο ογδοηκοστό πέμπτο λεπτό», θα έμπαινε κι άλλο γκολ στο μεταξύ, και θα το χάναμε. Οχι, δεν εξαφανίζονταν τα τακτικά αριθμητικά, είναι όμως αλήθεια ότι αποτελούσαν πάντα γλωσσοδέτη, με τις πολλές τους συλλαβές αλλά και με την καθαρεύουσα σκευή τους, αφού π.χ. τα «ογδοηκοστά» βγαίνουν από το «ογδοήκοντα» και μας μπερδεύουν.
Και νά που φύτρωσαν ξαφνικά εκεί που δεν τα χρησιμοποιούσαμε ποτέ, εκεί που καταφανώς δεν μας χρειάζονται:
«ο Νέλσον Μαντέλα αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή τον Ιούνιο του 2004, λίγο πριν από τα 86α γενέθλιά του» = λίγο πριν κλείσει τα 86·
«τα πέμπτα του γενέθλια γιόρτασε χτες το τουίτερ» = τα πέντε του χρόνια έκλεισε / γιόρτασε χτες το τουίτερ·
«γιορτή για τα ογδοηκοστά όγδοα γενέθλια του Ολυμπιακού» = για τα ογδόντα οχτώ χρόνια του Ολυμπιακού.
Δανειζόμαστε, και καλά κάνουμε, όταν κάτι μας λείπει, όταν κάτι μας αρέσει πιο πολύ απ’ το δικό μας: Μας έλειπε αυτός ειδικά ο γλωσσοδέτης; μας αρέσει; Πάσο.
