Πρεμιέρα απόψε στη Λυρική Σκηνή με «Καβαλερία ρουστικάνα»
Ο Αλέξανδρος Ευκλείδης, σκηνοθέτης της θρυλικής πια παράστασης «Yasou Aida», δίνει μια φρέσκια, νέα ανάγνωση στην όπερα του Μασκάνι. Τη μετέφερε από τη Σικελία σε ελληνικό νησί και εμπιστεύτηκε ένα ψηφιακό σκηνικό. Παρ' όλα αυτά πιστεύει ότι σε εποχή κρίσης πρέπει να κοιτάμε και το ταμείο…
Της Μαρίνας Κουβέλη
Συνήθως τέτοια εποχή η Λυρική Σκηνή ετοιμάζει παραγωγές σχετικές με το θρησκευτικό κλίμα των ημερών. Φέτος τα πράγματα αλλάζουν. Αντί έργου θρησκευτικής μουσικής, ανεβάζει τη δημοφιλή όπερα του Μασκάνι «Καβαλερία ρουστικάνα» («Αγροτικός ιπποτισμός»), της οποίας η υπόθεση διαδραματίζεται το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Σε ένα χωριό της Σικελίας, τα ερωτικά μπλεξίματα του Τουρίντου οδηγούν στο τελετουργικό του «αγροτικού ιπποτισμού», δηλαδή σε μονομαχία.
Δεν είναι, όμως, μόνο το θέμα της όπερας που κάνει ελκυστική την αποψινή πρεμιέρα της Λυρικής. Είναι κυρίως οι ενδιαφέροντες συντελεστές: ο πολύ ταλαντούχος ανερχόμενος σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών Βασίλης Χριστόπουλος (ένας από τους πιο διακεκριμένους Ελληνες μαέστρους της γενιάς του) ο οποίος θα διευθύνει, η Εβίτα Γαλανού, που παρέα με τον Τόμας Βολεμπέργκερ έφτιαξαν ένα ψηφιακό σκηνικό που χρησιμοποιείται για πρώτη φορά σε παραγωγή της ΕΛΣ.
«Η «Καβαλερία ρουστικάνα» είναι ένα έργο πολύ αγαπητό αλλά συγχρόνως πολυφορεμένο και ολίγον φθαρμένο. Για το κοινό της όπερας είναι λίγο σαν την εκκλησία. Επομένως για μένα ήταν σημαντικό να ξεφύγουμε από την τελετουργική αναπαράσταση», λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Αποφάσισα να δω το έργο στη μεσογειακή του διάσταση υπογραμμίζοντας τη μεταφορά του στον χώρο και τον χρόνο. Αντί, λοιπόν, για το σικελικό τοπίο θα δούμε την παράσταση σε ένα ελληνικό απομακρυσμένο μέρος – θα μπορούσε να είναι η Νίσυρος και η πλατεία της. Αγνοώντας μερικά από τα βασικά στοιχεία του έργου έχεις τη δυνατότητα να δώσεις στην παραγωγή φρεσκάδα και μια νέα ανάγνωση. Επίσης αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής είναι και η επέμβαση στην τελετουργική πρόσληψη του έργου. Για παράδειγμα, την κλασική σκηνή της περιφοράς της εικόνας την αντικαθιστώ με ένα δικό μας πασχαλιάτικο έθιμο: τη στιγμή τού «Δεύτε λάβετε φως»».
Ο Αλέξανδρος Ευκλείδης έχει ήδη μεγάλες επιτυχίες στο ενεργητικό του. Την περσινή χρονιά σκηνοθέτησε την πρωτοποριακή παραγωγή «Yasou Aida», η οποία ταξίδεψε στο Βερολίνο, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, ενώ κατέθεσε μια πολύ ενδιαφέρουσα σκηνοθετική ματιά σε τρία έργα σύγχρονης όπερας που παρουσιάστηκαν τον περασμένο Ιούνιο στην Εθνική Λυρική Σκηνή. «Στόχος μου πάντα είναι να κάνω τα έργα του κλασικού ρεπερτορίου ελκυστικά σε ένα κοινό που δεν είναι κατ' ανάγκη εκπαιδευμένο στην όπερα. Επίσης συχνά, όπως και τώρα, χρησιμοποιώ μικρά κωμικά στοιχεία. Η «Καβαλερία» που θα δείτε είναι μια πειραματική αλλά όχι απρόσιτη παραγωγή».
Του αρέσει ακόμα να βάζει στις παραστάσεις του το κοινωνικό στίγμα της σύγχρονης εποχής αλλά και αναγνωρίσιμες πολιτικές αιχμές. «Αυτό το έργο, βέβαια, δεν σηκώνει «πολιτικές» παρεμβάσεις παρά μόνο σε δεύτερο ή τρίτο επίπεδο ανάγνωσης», λέει. «Θα έπρεπε, λοιπόν, να επέμβω πολύ δραματουργικά για να τις αναδείξω. Αλλωστε το ζητούμενο δεν είναι να προβάλουμε τις εμμονές μας».
Ενα από τα μεγάλα στοιχήματα της παραγωγής είναι το κατά πόσο θα ταιριάξει αυτό το χαρακτηριστικό δείγμα βερισμού με το ψηφιακό σκηνικό, που ετοίμασαν η Εβίτα Γαλανού και ο Τόμας Βολεμπέργκερ. «Γίνεται εκτεταμένη χρήση βίντεο και αυτό μας βοηθά στη διεύρυνση των εικαστικών και εκφραστικών δυνατοτήτων», σημειώνει ο σκηνοθέτης. «Από την άλλη, επειδή αυτή η τεχνολογία έχει ευρέως χρησιμοποιηθεί σε μικρής φόρμας παραγωγές, είναι μεγάλο στοίχημα να τα καταφέρουμε και σε μια μεγάλου όγκου παράσταση. Ξέρετε, παρ' όλο που μου αρέσει πολύ να τολμώ, συχνά βλέπω με προβληματισμό και αμφιβολία τη χρήση της τεχνολογίας. Θεωρώ ότι όταν τη χρησιμοποιείς κατ' επίφαση περνάς εύκολα από την ουσιαστική χρήση στη διακοσμητική».
Επίσης μην ξεχνάμε πως ο ίδιος «συναντιέται» με τη Λυρική σε μια περίοδο βαθιάς ύφεσης κατά τη διάρκεια της οποίας ασκείται αυστηρή κριτική στη διοίκηση για τις επιλογές της. Αυτή η παράσταση, τελικά, συμβάλλει στην ανανέωση του ρεπερτορίου και το φρεσκάρισμα που περιμένουμε; «Νομίζω ότι σαφώς εντάσσεται σε αυτή τη διάθεση ανανέωσης του οργανισμού. Η Λυρική βάλλεται και θα βάλλεται διότι είναι το μοναδικό μας λυρικό θέατρο και έχουμε απαιτήσεις από αυτήν. Ωστόσο, σε εποχές τόσο βαθιάς κρίσης δεν μπορεί κανείς να στραφεί ασυλλόγιστα στην πρωτοπορία. Αντιθέτως, συχνά τέτοιες συγκυρίες μάς οδηγούν σε πιο κλασικές επιλογές. Το βρίσκω απολύτως λογικό. Τα ταμεία γεμίζουν από τον αριθμό των εισιτηρίων».
Η «Καβαλερία ρουστικάνα» είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα του βερισμού (από την ιταλική λέξη «βέρο» που σημαίνει «αληθινό»), όπου οι ταπεινοί άνθρωποι του αγροτικού μόχθου και ο καθημερινός τους βίος γίνονται το επίκεντρο της υψηλής τέχνης. Η ιστορία της αφορά τον έρωτα της Σαντούτσα για τον Τουρίντου. Εκείνη βρίσκεται σε απόγνωση, καθώς ο αγαπημένος της έχει στρέψει το ενδιαφέρον του στην όμορφη Λόλα, γυναίκα του Αλφιο. Μη επιτυγχάνοντας να ξανακερδίσει τον Τουρίντου, η Σαντούτσα πληροφορεί τον Αλφιο για όσα γνωρίζει. Οι δύο άνδρες μονομαχούν και ο Τουρίντου σκοτώνεται.
* ΙΝFO: Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Τζούλια Σουγλάκου, Μαρία Κατσούρα (Σαντούτσα), Δημήτρης Πακσόγλου, Φίλιππος Μοδινός (Τουρίντου), Μαρία Βλαχοπούλου, Ζωή Απειρανθίτου (Λουτσία), Κύρος Πατσαλίδης (Αλφιο), Γεωργία Ηλιοπούλου, Μαρισία Παπαλεξίου (Λόλα). Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΛΣ. Θέατρο «Ολύμπια»: Ακαδημίας 59-61, Αθήνα. Τηλ.: 2103662100, 2103612461. Παραστάσεις θα επαναληφθούν αύριο, Σάββατο και Κυριακή. Ωρα έναρξης: 20.00. Τιμές: €15, €25, €30, €40 / Παιδικό, φοιτητικό: €15.
