Του Αρι Καζάκου*
«Αποσύρεται τελικά από το πολυνομοσχέδιο η επίμαχη διάταξη Μανιτάκη για τους συμβασιούχους, μετά την κατηγορηματική άρνηση του υπουργού Δικαιοσύνης Αντώνη Ρουπακιώτη να την υπογράψει. Οπως έγινε γνωστό από την κυβέρνηση, το θέμα θα επανεξεταστεί μετά τις γιορτές του Πάσχα» (Ο Τύπος).
Οτι αυτό που προβάλλεται ως σχέδιο σωτηρίας είναι στην πραγματικότητα σχέδιο καταστροφής της χώρας και των ανθρώπων της το γνωρίζαμε. Ζούμε τα επεισόδια της πραγματοποίησης αυτού του σχεδίου. Στην Κύπρο είχαμε ένα μαφιόζικο, κυριολεκτικά, χτύπημα της «Ενωμένης Ευρώπης», το οποίο ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Κύπρου χαρακτήρισε «οικονομική γενοκτονία». Στην Ελλάδα εδώ και τρία χρόνια δεν πυροβολούν ανθρώπους, πυροβολούν δικαιώματα που συνυφαίνονται στενά με τους υλικούς όρους ύπαρξης όλων μας. Μόνο που μαζί με τα δικαιώματα «πέφτουν» και οι άνθρωποι: «Εκτελούνται» τα δικαιώματα για αξιοπρεπείς μισθούς και συντάξεις, για υπηρεσίες υγείας, για εκπαίδευση, για προστασία από αυθαίρετες απολύσεις…
Τώρα μπαίνει στο στόχαστρο και το δικαίωμα δικαστικής προστασίας, που χωρίς τα «ασφαλιστικά μέτρα» εξουδετερώνεται πλήρως. Χωρίς την προσωρινή δικαστική προστασία, με προσωρινή διαταγή στην αρχή και προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης στη συνέχεια, το ουσιαστικό δικαίωμα που πρέπει να προστατευθεί αποτελεσματικά πεθαίνει. Μέσω μιας τερατώδους μετακύλισης οι συνέπειες της μόνιμης παθογένειας του δικαστικού συστήματος, η χρονοβόρα και κοστοβόρα κύρια δίκη που καταλήγει συχνά σε ουσιαστική αρνησιδικία επιρρίπτονται στο θύμα της αυθαιρεσίας, π.χ. μιας καταχρηστικής απόλυσης, αφού του αφαιρείται η μόνη δυνατότητα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, αυτή που μπορεί να υλοποιηθεί μόνο μέσω προσωρινής δικαστικής προστασίας.
Οι αυτουργοί αυτού του σχεδίου δεν συντρίβουν μόνο το δικαίωμα δικαστικής προστασίας (άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος), στο οποίο εμπεριέχεται και το δικαίωμα προσωρινής δικαστικής προστασίας, αλλά μετατρέπουν σε φάρσα και την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών. Ακόμη χειρότερα. Η κατάργηση ή ο δραστικός περιορισμός του δικαιώματος προσωρινής δικαστικής προστασίας πλήττει στον πυρήνα τους και τα ουσιαστικά δικαιώματα που χωρίς (και προσωρινή) δικαστική προστασία, κυριολεκτικά, πεθαίνουν. Τα δικαιώματα προστασίας από αυθαίρετες απολύσεις, από απολύσεις που γίνονται λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης, από παράνομες ομαδικές απολύσεις, από απολύσεις που διακόπτουν τη συνέχιση των εργασιακών σχέσεων στο πρόσωπο του διαδόχου σε περιπτώσεις μεταβίβασης μιας επιχείρησης, από απολύσεις που γίνονται παρά την απαγόρευση κατάχρησης των συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Εδώ δεν ισοπεδώνονται μόνο θεμελιώδη δικαιώματα και θεσμοί του εθνικού δικαίου, ο οδοστρωτήρας περνά πάνω και από τα υπολείμματα του κοινοτικού κοινωνικού δικαίου των ομαδικών απολύσεων, της συνέχισης των εργασιακών σχέσεων στο πρόσωπο του διαδόχου–αποκτώντος μια επιχείρηση, της απαγόρευσης της κατάχρησης των συμβάσεων ορισμένου χρόνου («συμβασιούχοι»), της ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων… Δεν πρόκειται μόνο για τη δικαστική προστασία των «συμβασιούχων» και όσων τίθενται σε «διαθεσιμότητα» (= απόλυση), όπως εσφαλμένα νομίζεται, πλήττεται το σύνολο των εργαζομένων, ολόκληρη η κοινωνία.
Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται μια τέτοια εκθεμελίωση. Το προηγούμενο της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι χαρακτηριστικό. Η πολιτική της κυβέρνησής του (1990–1993), την οποία, σημειωτέον, «ανέτρεψε» ο σημερινός πρωθυπουργός, ήταν η πρώτη βίαιη επιβολή της νεοφιλελεύθερης νέας τάξης στη χώρα μας. Η πολιτική αυτή, αν και επιτάχυνε την εκποίηση του δημόσιου πλούτου, υπερδιπλασίασε το δημόσιο χρέος. Το μέτρο του σεβασμού της νομιμότητας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη μάς έδωσε η κατάργηση της εγγυημένης από το Σύνταγμα (άρθρο 20 παρ. 1) προσωρινής δικαστικής προστασίας (ασφαλιστικά μέτρα) στις εργατικές διαφορές (άρθρο 23 του νόμου 1941/1991), την οποία επανέφερε στη συνέχεια η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Η παραδοσιακή πολιτική τοπογραφία (Δεξιά, Κέντρο, Κεντροδεξιά, Κεντροαριστερά) δεν μπορεί πια να ξεγελάσει τους πολίτες: μέτρα όπως η κατάργηση ή ο δραστικός περιορισμός της προσωρινής δικαστικής προστασίας είναι στοιχεία μιας κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής που δεν μπορεί να κρύψει τον δεξιό εξτρεμισμό της κάτω από τη μάσκα ενός ψευδεπίγραφου εκσυγχρονισμού. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν τερατώδη κοινωνικό αναχρονισμό του φθίνοντος πολιτικού συστήματος, που μαρτυρά την πλήρη ιδεολογική και πολιτική του χρεοκοπία. Η «νέα» αυταρχική, λυμφατική και ολιγαρχική κοινοβουλευτική δημοκρατία επιβάλλει ως καθολικούς κανόνες δουλειάς και ζωής τη βία και τον φόβο, γεννά ανεργία, φτώχεια, δυστυχία και τέρατα, ξυπνά στους ανθρώπους το άγριο ζώο που εξημερώνουν με μεγάλη προσπάθεια, συγκράτηση, χαλιναγώγηση και παιδεία, ένα άγριο ζώο που βρίσκει πια και πολιτική έκφραση στο νεοναζιστικό κόμμα. Τους ταιριάζει γάντι το ανέκδοτο του Πικάσο: Αξιωματικοί των ναζί τον επισκέπτονται στο ατελιέ του στο Παρίσι και βλέπουν στον τοίχο τον εμβληματικό του πίνακα, την Γκερνίκα, πόλη που κατέστρεψαν οι φασίστες του Φράνκο βοηθούμενοι από τη γερμανική αεροπορία. «Εσείς το κάνατε αυτό;» ρωτά ο αξιωματικός. «Οχι, εσείς» απαντά ο Πικάσο.
………………………………………………………………..
* Καθηγητής Εργατικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ
