Yποσημειώσεις
Του Γιώργου Σταματόπουλου
Η διατροφή χαρακτηρίζει τον άνθρωπο. Η γεύση, ως πολιτισμικό αγαθό, έχει εγχαραχτεί στο συλλογικό ασυνείδητο και ουδείς μπορεί να την ξεριζώσει, διότι έχει διάρκεια και επίσης τυλίγεται με τον μύθο της συνέχειας. Ο οβελίας μπορεί να φαντάζει (και μάλλον είναι…) οικολογικός ανορθολογισμός, αλλά άντε να τα βγάλεις πέρα με τα έθιμα, τη Λαμπρή, τη νηστεία που προηγείται, την κάθαρση ή όπως αλλιώς βαφτίζουμε τα εψημμένα κορμιά και σπλάχνα των τρυφερών ζώων που κορεννύουν το δικό μας ζώο (έλλογο αυτό, αλλά και παράλογο).
Το πώς τρέφεται ένας λαός είναι δείγμα της βαθμίδας πολιτισμού του. Παραλίγο να γράψει ολόκληρη διατριβή πάνω σ' αυτό το θέμα ο κάθε άλλο παρά γαστριμαργικός Φ. Νίτσε.
Ευτυχώς που υπάρχουν και τα χόρτα της γης, φρέσκα και δροσερά, να απαλύνουν την κρεοφαγία των πασχαλινών ωρών. Είναι, όντως, χαρακτηριστικό πολιτισμού η εθνική γεύση. Οποιος το αμφισβητεί καλείται να καταθέσει τα επιχειρήματά του. Ο τρόπος διατροφής δεικνύει και τον τρόπο ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, την κοινωνική διαστρωμάτωση, τον διαχωρισμό των τάξεων. Στις γιορτές χάνονται όλες τούτες οι διακρίσεις, άρα ο οβελίας ανάγεται σε δημοκρατικό θεσμό (!), συνιστά ισομέρεια, ισοφαγία (εδώ κάπου τα χαλάμε), ισογευσία. Μάλλον ο οίνος είναι που κάνει τη διαφορά, η ποσότητα κατάποσης εκ μέρους των πασχαλινών συνδαιτυμόνων. Η βρώσις είναι το πρόσχημα, η πόσις είναι η ουσία, που είναι μια συνδυαστική τέχνη ομοθυμίας και ομόνοιας (και ανάστασης νεκρών συναισθημάτων, ή πληγωμένων ή εξορισμένων ή εξαφανισμένων -πώς, πότε, από ποιον δύσκολα να δοθεί κάποια αληθοφανής, έστω, απάντηση).
Στην κορύφωση της τελετουργικής βρώσης έχει χώρο και το ιερό, ύμνοι, θρήνοι, πίστη και λοιπά. Πολλοί επιτυγχάνουν τη μέθεξη, με το ιερό' βοηθά σ' αυτό το βάδισμα της κοινότητας προς την εκκλησία, προς την καταπράυνση των παθών και των μικροτήτων ενός εκάστου εξ ημών. Τα πράγματα γίνονται ακόμη καλύτερα όταν οι μέρες είναι ηλιόλουστες, φωτεινές, ζεστές (πυρφόρες, θερμουργές και λοιπά).
Τότε το σώμα απελευθερώνεται και η χαρά που το δονεί απελευθερώνει και το πνεύμα των συνδαιτυμόνων και συνοινοπιόντων. Ωραίες στιγμές, εαυτές και άλληλες. Πάσχα, διάολε, άνοιξη, θέλει και ανάλυση η εικόνα; Ελλαμπτικές στιγμές, μόνες και συλλογικές, προσιτές και προσεγγίσιμες από όσους είναι έτοιμοι να βιώσουν τον ήλιο και το διαφορετικό, τον ήλιο του διαφορετικού, το διαφορετικό του ήλιου. Το φως είναι και εσωτερικό. Αυτό. Να επαναποκτήσουν τη λάμψη τους οι εσωτερικοί ήλιοι' αυτό φαίνεται το νόημα του Πάσχα. (Θεωρίες πριν από τη γενναία απόφαση να περιδρομιάσουμε…) Θα υβριστούν τα μνημόνια, οι εμπνευστές τους και οι εκτελεστές τους, θα ροδίσει η ατμόσφαιρα. Θα εμφανιστεί η ουδέποτε ανακαλυφθείσα χώρα της Δημοκρατίας; Πάντως, τα παιδιά θα χαρούν. Χαίρονται' ακόμη.
