Ακόμα μια ελληνική πρωτοτυπία, που μας εκθέτει διεθνώς. Το εξαιρετικό βιβλιαράκι, που επιμελήθηκε η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη, διατίθεται μόνο στα βιβλιοπωλεία. Τα δυσβάσταχτα τέλη, που πληρώνουν οι εκδότες στο ΥΠΠΟ, έχει αδειάσει τα πωλητήρια των μουσείων μας
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
«Ανάμεσα από τα πόδια του, φυλακισμένη στη σκοτεινή αγκαλιά του, ο Πλούτωνας κρατάει σφιχτά την Περσεφόνη που την έχει αρπάξει από το στήθος. Η Κόρη είναι γυμνή. Το φουστάνι της γλίστρησε και έπεσε. Εμεινε μόνο το κορδόνι που το κρατούσε στον ώμο της και το πορφυρό της ιμάτιο να κρύβει την ήβη, να γίνεται φόντο για τους μαλακούς γοφούς της… Σε μια ύστατη προσπάθεια να ξεφύγει, η Κόρη τινάζεται προς τα πίσω, το σώμα της τεντώνεται, τρυφερό σαν μίσχος λουλουδιού, να ξεγλιστρήσει από τα σκέλια και το μπράτσο που το σφίγγουν σαν τανάλια… Ο άνεμος παίρνει τα μαλλιά της, τα μάτια της βασιλεύουν, το πρόσωπό της γίνεται μάσκα απόγνωσης…»
Ο λόγος για μια από τις ωραιότερες τοιχογραφίες όλων των εποχών, την «Αρπαγή της Περσεφόνης». Είναι ένα απόσπασμα από την περιγραφή της Αγγελικής Κοτταρίδη, έτσι όπως υπάρχει στον Οδηγό του Μουσείου των Βασιλικών Τάφων των Αιγών, που κυκλοφορεί επιτέλους από τις εκδόσεις «Καπόν». Πρόκειται για μία από τις ωραιότερες τοιχογραφίες, δείγμα υψηλής ζωγραφικής του αρχαίου κόσμου, και βρίσκεται στον Τάφο Ι της βασιλικής ταφικής συστάδας του Φίλιππου Β’. «Η ζωγραφική απόδοση της Περσεφόνης είναι επαναστατική. Σαν να ζωγράφιζε κάποιος την Παναγία γυμνή, γιατί η Περσεφόνη ήταν η Παναγία των αρχαίων», μας είπε χθες η αρχαιολόγος, διευθύντρια της ΙΖ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αρμόδια για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Αιγών (Βεργίνας) και συγγραφέας του εμπεριστατωμένου και εύχρηστου Οδηγού.
Τα μοναδικά ευρήματα των Αιγών είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ιστορία των Μακεδόνων, ενός συντηρητικού φύλου με αρχαϊκές δομές, «που με την καθοδήγηση του Φίλιππου Β' και του Μεγάλου Αλεξάνδρου άλλαξαν την ιστορία του κόσμου». Από το 2003 που άνοιξε η Μεγάλη Τούμπα (την έφερε στο φως η σκαπάνη του Μανόλη Ανδρόνικου το 1977), μόλις τώρα κυκλοφορεί ο «Οδηγός του Μουσείου των Βασιλικών Τάφων». Το μουσείο κατασκευάστηκε ειδικά για να προστατευτούν τα μνημεία της βασιλικής ταφικής συστάδας του Φίλιππου Β' και να γίνουν προσιτές στο κοινό οι θαυμάσιες τοιχογραφίες του, που η μελέτη τους «είναι αντίστοιχη με εκείνη των γλυπτών του Παρθενώνα για την ιστορία της γλυπτικής».
Ο Οδηγός αφορά αποκλειστικά τους Βασιλικούς Τάφους του Φιλίππου. «Είναι ένα κλειστό σύνολο που αφηγείται την ιστορία, την πιο σημαντική που έχουμε. Αυτή θα είναι η βασική σταθερή έκθεση, το βασικό κομμάτι της περιήγησης του επισκέπτη κι όταν δημιουργηθεί το νέο κτίριο του Πολυκεντρικού Μουσείου-Μαυσωλείου» είπε χθες η Αγγελική Κοτταρίδη και πρόσθεσε: «Δεν είναι ένας αθώος Οδηγός, έχει μια στέρεη αφήγηση με θέση. Αναπτύσσω επιχειρηματολογία γιατί είναι εκεί ο Τάφος του Φιλίππου», απαντώντας έτσι σε όσους έχουν αμφισβητήσει στο παρελθόν το εύρημα.
Η τιμή των αλόγων
Μέσα από τον Οδηγό ο επισκέπτης μαθαίνει την ιστορία των Αιγών αλλά και ποιος ήταν ο Φίλιππος. Τι συνέβη εκεί, όλη την ιστορία των Μακεδόνων, αλλά και τι σήμαιναν τα ταφικά έθιμα όπως η καύση. «Οταν υπήρχε καύση, η ταφή ήταν ηρωική. Ο νεκρός καιγόταν και οι προσφορές έπαιρναν άλλη διάσταση». Δίνονται στοιχεία ακόμα και για το κόστος αγαθών όπως τα άλογα μάχης και ιππόδρομου, που η τιμή τους ανερχόταν στα 10.000 πρόβατα! Οι αρχαιολόγοι αντιλαμβάνονται από τα χαλινάρια (ελέγχου ή τιμωρίας όπως αποκαλούνται), που διασώζονται σε τάφους, ποιος είχε τέτοια άλογα. Επίσης μαθαίνουμε την τιμή των πολύ βαριών αγγείων από τον τάφο του Φιλίππου, υπολογίζοντας ότι ένα μικρό τέτοιο αγγείο κόστιζε όσο μισό μαρμάρινο άγαλμα. Τέλος, ότι το Χρυσό Στεφάνι του Φιλίππου, 750 γραμμαρίων καθαρού χρυσού, είναι το πιο βαρύ της αρχαιότητας.
Στον Οδηγό του Μουσείου των Βασιλικών Τάφων ο αναγνώστης παρακολουθεί μέσα από ενότητες βήμα βήμα την ιδιαίτερα λιτή και αυστηρή, αλλά συγχρόνως έντονα ατμοσφαιρική έκθεση των θησαυρών των Τάφων. Πλούσιο και εντυπωσιακό εικονογραφικό υλικό πλαισιώνει την παρουσίαση των εκθεμάτων.
Ο Οδηγός κυκλοφορεί στα ελληνικά, αγγλικά, ρωσικά και προς το παρόν θα το βρίσκουμε στα βιβλιοπωλεία (τιμή: 19 ευρώ) και ίσως αργότερα να διατίθεται και από Μουσείο Αιγών. Αν και η συγγραφή του έχει εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η διανομή του δεν είναι δυνατή από το μουσείο, καθώς έχει μπλοκαριστεί από τα δυσβάσταχτα τέλη φωτογραφίας και δημοσίευσης που πρέπει να καταβληθούν στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Μια πολιτική που, όπως είπαν οι εκδότες, έχει αδειάσει τα πωλητήρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων από βιβλία.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
* Μουσείο-μαυσωλείο
Το Νέο Κτίριο του Πολυκεντρικού Μουσείου-μαυσωλείου, που θα στεγάσει τα ευρήματα από τις Αιγές, αναμένεται να ανοίξει το 2015. Θα το αποτελούν οι Βασιλικοί Τάφοι, ο Αρχαιολογικός Χώρος, το Ανάκτορο, ενώ στο ισόγειο θα φιλοξενηθεί το εικονικό Μουσείο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Θα είναι ισόγειο με διάδρομο, όπου δεξιά και αριστερά θα υπάρχουν δύο αίθρια. Στην περιοδική έκθεση θα εναλλάσσονται ενότητες με επιλογές από τα 60.000 ευρήματα. Θα έχει έκταση 5,5 στρέμματα σε ένα οικόπεδο 140 στεμμάτων. Είναι ενταγμένο στο ΕΣΠΑ, με συνολικό κόστος 25 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 4,7 θα διατεθούν για την έκθεση και τον εξοπλισμό.
