Tης Βασιλικής Τζεβελέκου
Τα τμήματα των φτερών των Σφιγγών που ανασύρθηκαν από τα χώματα, επιτρέπουν την πλήρη αποκατάστασή τους όπως αποκαλύπτεται στο σχέδιο που εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα τoυ ΥΠΠΟΑ Μ. Λεφαντζή.
Ο τρίτος θάλαμος είναι και ο τελευταίος στο ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Οι ανασκαφικές εργασίες έδειξαν ότι δεν υπάρχει θύρωμα προς άλλο χώρο, όπως είχε ειπωθεί σε προηγούμενη φάση. «Η λαθεμένη εντύπωση δόθηκε, καθώς στο σημείο αυτό έχει αφαιρεθεί μαρμάρινος ορθοστάτης», εξηγεί η επίσημη ανακοίνωση.
Θα αρχίσουν, άρα, από εδώ και μπρος να λύνονται τα μυστήρια της ανασκαφικής οδύσσειας, που εκτυλίσσεται ανοιχτά προς το κοινό κοντά τρεις μήνες; Αγνωστο. Η γενική γραμματέας Λίνα Μενδώνη δεν απέκλεισε, πάντως, το ενδεχόμενο το δάπεδο του τρίτου θαλάμου να αποτελεί οριζόντιο σφραγιστικό τοίχο. «Αποτελεί και για μας υπόθεση εργασίας. Αρα δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε, αλλά ούτε και να το επιβεβαιώσουμε με τα σημερινά δεδομένα», είπε κατά τη χθεσινή ενημέρωση. Σ' αυτό ακριβώς το δάπεδο επικεντρώνεται αυτήν τη στιγμή το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων κι αν υπάρχει συνέχεια με υπόγειο χώρο.
Για την ώρα, πάντως, αποκάλυψε άλλα ευρήματα. Κάτω από τους πωρόλιθους, μισό μέτρο από την επιφάνεια του δαπέδου, εντοπίστηκαν τμήματα από τα φτερά των Σφιγγών, ένα μέρος από τον λαιμό της δεύτερης Σφίγγας, καθώς και τμήματα από το ψηφιδωτό με την εικόνα της αρπαγής της Περσεφόνης. Τα τμήματα των Σφιγγών επιτρέπουν την πλήρη αποκατάστασή τους, όπως αποκαλύπτεται σε σχέδιο του αρχιτέκτονα τoυ ΥΠΠΟΑ Μιχάλη Λεφαντζή, που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Σχετικά με τα ερωτήματα που έχει προκαλέσει η συσσώρευση χωμάτων εντός των χώρων, η διεπιστημονική ανασκαφική ομάδα κάνει πρώτη φορά λόγο για ύστερη χρονολόγηση. «Πιθανότατα η κατάχωση, αλλά και η κατασκευή των τοίχων σφράγισης, έγιναν σε υστερότερο χρόνο. Και αυτή η υπόθεση εργασίας απαιτεί συστηματική μελέτη», σημειώνει. Ερωτήματα γέννησε και η ανεύρεση της κεφαλής της Σφίγγας, τις προηγούμενες μέρες, σε απόσταση αρκετών μέτρων. Χθες, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, η γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο σύλησης του τάφου. «Εχουμε ισχυρότατες ενδείξεις δράσης τυμβωρύχων», επανέλαβε.
Οσο για το βασικό ερώτημα γύρω από τον ένοικο του τάφου, η κ. Μενδώνη τόνισε: «Ποιος είναι θαμμένος δεν μπορούμε να το πούμε πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφή και -πολύ πιθανόν- πριν να ολοκληρωθεί και η μελέτη του μνημείου, η οποία μπορεί να κρατήσει κάποια χρόνια. Ομως τις προσδοκίες όλων μας το μνημείο τις έχει ήδη ικανοποιήσει, εξαιτίας της μοναδικότητάς του».
Τέλος, επιβεβαίωσε την επίσκεψη στο μνημείο κλιμακίου της ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε., αποτελούμενο από μηχανικούς, ειδικευμένους σε θέματα σηράγγων, «προκειμένου να μας ενισχύσουν στην εγκατάσταση μηχανημάτων καταγραφής της στατικής συμπεριφοράς του. Η ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε. προσφέρθηκε να μας διαθέσει τον απαραίτητο εξοπλισμό για όσο διάστημα χρειαστεί».
Το σχέδιο που υλοποιείται αυτήν τη στιγμή είναι το ταφικό συγκρότημα «να μπορεί να παραμείνει ως έχει για διάστημα ενός έως και τριών ετών». Το πρόγραμμα των εργασιών και ο χρόνος εντός του οποίου θα υλοποιηθούν οι δράσεις, που μπορεί να επιτρέψουν την ελεγχόμενη και ασφαλή επισκεψιμότητα στον χώρο, θα δοθούν στην επόμενη ενημέρωση. Να θυμίσουμε ότι έχουν διατυπωθεί απόψεις ότι το μνημείο ήταν και στην αρχαιότητα ανοιχτό στο κοινό ως ηρώο ή πολυάνδριο.
Κατά τη χθεσινή ενημέρωση του υπουργείου Πολιτισμού δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά οπτικό υλικό (διάρκειας 2΄.10΄΄) από την αποκάλυψη του ψηφιδωτού, στο οποίο παρουσιάζεται μέρος από τον τρόπο εργασίας στην ανασκαφή, η ψηλάφηση του χώματος, η μεταφορά του κ.ά. Ακούγεται ένας από τους εργάτες να τραγουδά λαϊκό σουξέ, ίσως το «Μη ρωτάς το γιατί» του Σταμάτη Γονίδη.
