Του Πέτρου Θ. Πιζάνια*

 

Πρόσφατα διαπιστώσαμε συγκεκριμένα κάτι που γνωρίζαμε εμπειρικά: σε ένα διεθνές πλαίσιο όπου οι κοινωνικές ανισότητες εντείνονται ή παραμένουν υψηλές, στην Ελλάδα το 1% του πληθυσμού (110.000 άτομα) κατέχει το 56% του ιδιωτικού πλούτου της χώρας, τον οποίο αύξησε κατά τη διάρκεια της κρίσης (Crédit Suisse – Research Institute, Global wealth report 2014, October 2014, σελ. 32-34). Με βάση τα γνωστά έως σήμερα στοιχεία, ας δεχτούμε πως ο συνολικός ιδιωτικός πλούτος των Ελλήνων ανέρχεται κατά το απολύτως ελάχιστο στα 600 δισεκατομμύρια ευρώ (δηλαδή οι αξίες των ακινήτων μειωμένες κατά 30% αντιστοιχούν σε 365 δισ. ευρώ, και τα υπόλοιπα 235 δισ. σε εγχώριες καταθέσεις, μετοχές, το ελάχιστο των καταθέσεων στο εξωτερικό κτλ.). Συνεπώς, ο κάθε ένας από το 1% των πλουσιότερων Ελλήνων κατέχει ατομική ιδιωτική περιουσία 3,05 εκατομμύριων κατά μέσον όρο, ενώ ο κάθε Ελληνας από το υπόλοιπο 99% του πληθυσμού κατέχει κατά μέσον όρο ιδιωτική περιουσία 25.000 ευρώ. Δηλαδή για κάθε ένα ευρώ που κατέχει κατά γενικό μέσο όρο κάθε ένας από το 99% των Ελλήνων, αναλογούν 122 ευρώ για κάθε ένα από τους Ελληνες που ανήκουν στο πλουσιότερο 1% του πληθυσμού.

 

Πρόκειται ασφαλώς για γενικούς μέσους όρους στηριγμένους σε τάξεις μεγέθους. Ωστόσο μας επιτρέπουν να ιχνογραφήσουμε σε πολύ αδρές γραμμές τον γενικό δείκτη κοινωνικής ανισότητας. Και αυτός προκύπτει ακραία παροξυμένος: 1 προς 122. Είναι προφανές πως, αν διαθέταμε τα στοιχεία ώστε να υπολογίσουμε την ορθότερη σύγκριση μεταξύ του έχειν του 1% των φτωχότερων Ελλήνων με εκείνο του 1% των πλουσιότερων, τότε ο ίδιος δείκτης θα ξεπερνούσε το 1 προς 300.

 

Ολα τα παραπάνω στοιχεία περιγράφουν την πολύ γενική δομή των σχέσεων κοινωνική ανισότητας στην κοινωνία μας. Δεν έχει σημασία ότι στις ΗΠΑ οι ανισότητες είναι ακόμη οξύτερες, ούτε πως στη Βουλγαρία η φτωχοί είναι περισσότεροι. Αλλωστε το αιτούμενο δεν είναι η παρηγοριά, αλλά γνώση των σχέσεων που διέπουν την ελληνική κοινωνία. Ακόμη δεν έχει την παραμικρή αξία να ασχοληθούμε με όσα λέει ο γνωστός παλιάτσος τού «όλοι μαζί τα φάγαμε» ή με τα φληναφήματα της κ. Κούρκουλα σε συνέντευξή της σε αυτήν την εφημερίδα ούτε με τις ασυναρτησίες του κ. Σαχινίδη, πάλι στις σελίδες αυτές, προκειμένου να υποκριθεί ότι δεν έχει ευθύνες. Είναι παντελώς αδιάφορα όσα λένε άνθρωποι του είδους τους. Το σημαντικό είναι να διερωτηθούμε πώς προκαλούνται αυτές οι οξύτατες κοινωνικές ανισότητες, δεδομένου ότι οι επιπτώσεις τους σε εκατομμύρια πολίτες απολήγουν έως και καταστροφικές. Να θυμίσω πως για το 2012 η Ελληνική Στατιστική Αρχή καταμέτρησε 3,9 εκατομμύρια Ελληνες πολίτες να βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας και στα όριά της. Και αυτός ο αριθμός προφανώς θα έχει αυξηθεί έκτοτε. Μέσω ποιων μηχανισμών αυτό το 1% των Ελλήνων συγκεντρώνει τον πλούτο, και μάλιστα τον αυξάνει κατά την περίοδο της κρίσης, όταν οι μισοί σχεδόν Ελληνες εισέρχονται σε καθεστώς φτώχειας ή ισορροπούν στην κόψη των ορίων της;

 

Στην πραγματικότητα, οι μηχανισμοί είναι γνωστοί και συνοψίζονται στην παροχή προνομίων σε ειδικές ομάδες κρατικοδίαιτων κεφαλαιούχων (ή κλεπτοκρατών κατά το κοινότερο) καθώς και στον πλουτισμό τους με μεθόδους που εμπίπτουν στον Ποινικό Κώδικα, όλα με τη στήριξη των κυβερνήσεων της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ (και μάλλον με την ανοχή του ΚΚΕ, παρά τον αντικαπιταλιστικό βερμπαλισμό). Ας τις συνοψίσω επιγραμματικά:

 

α. Φοροκλοπή, εισφοροκλοπή, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, λαθρεμπόριο.

 

β. Διαπλοκή – χαριστικά δάνεια που εξάγονται σε τραπεζικούς παραδείσους μετά από μεθοδευμένη πτώχευση.

 

γ. Υπερτιμολογημένες ή απλώς άχρηστες προμήθειες στο κράτος, καθώς και εργολαβίες, ιδίως στους εξοπλισμούς και τους οδικούς άξονες.

 

δ. Νόμοι διαγραφής χρεών κατά παραγγελία ή νόμοι απαλλαγής από φόρους.

 

ε. Εξωτερικός δανεισμός που χρεώνεται στο κοινωνικό σύνολο, αλλά πάει στα ταμεία των τραπεζιτών.

 

Από τις κοινωνικές ομάδες και τις επιχειρήσεις που νέμονται πλούτο μέσω των παραπάνω προνομίων και ποινικά κολάσιμων πρακτικών, θα πρέπει να εξαιρέσουμε τις βασικές μεγάλες βιομηχανίες καθώς και την πλειονότητα των μικρομεσαίων βιοτεχνών, επειδή επενδύουν στην εργασία και τη γνώση, παράγουν και πουλάνε ποικίλα εμπορεύματα. Κατά τα άλλα, έχουμε να κάνουμε με μία οικονομική ελίτ παρασιτική: εργολάβους δημοσίων έργων, καναλάρχες, ιδιοκτήτες εφημερίδων και ραδιοφωνικών σταθμών, ιδιοκτήτες ποδοσφαιρικών ομάδων, προμηθευτές του κράτους, τραπεζίτες, σημαντικό τμήμα των εφοπλιστών, σκέτα λαθρέμπορους, εμπόρους ναρκωτικών και άλλους ευγενείς επιχειρηματίες. Φυσικά να μην ξεχάσουμε και τις παρελκόμενες κοινωνικές ομάδες στις οποίες στηρίζονται, εννοώ αυτές όπου συνωθούνται τηλεαστέρες ή φυτά με τηλεοπτικό ένδυμα και βουλευτές της κυβέρνησης, δημοσιογράφοι και χούλιγκαν, μπράβοι και στελέχη τραπεζών κ.ά.

 

Το μείζον ερώτημα είναι το εξής: τι αναλογεί από τον ιδιωτικό πλούτο αυτής της παρασιτικής οικονομικής ελίτ στο δημόσιο χρέος της χώρας, στο όνομα του οποίου φτωχαίνουν οι μισοί σχεδόν Ελληνες; Φυσικά πολλοί Ελληνες ωφελήθηκαν π.χ. από την παραοικονομία. Ομως άλλο είναι να βουτάς την άκρη από το νυχάκι του μικρού σου δακτύλου στο μέλι του δημόσιου χρήματος, και άλλο να έχεις αρπάξει βάζα. Ο υπολογισμός δεν είναι καθόλου δύσκολος εφόσον στηριχθεί πολιτικά. Κατάλληλα στελέχη σε κρατικές υπηρεσίες μπορούν με ευχέρεια να καταλήξουν σε ακριβή συμπεράσματα με βάση τις μεθόδους πρόσκτησης του πλούτου του κάθε μέλους τής εν λόγω παρασιτικής ελίτ. Και να ακολουθήσει η θεσμικά δέουσα κάθαρση.

 

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

* Τ. καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο