→ΣΥΡΙΑ Με την αποδοχή από τις ΗΠΑ της ρωσικής πρότασης το ενδεχόμενο του χτυπήματος απομακρύνεται χρονικά, ενώ αρχίζει να διαφαίνεται σχέδιο συνολικής επίλυσης του Συριακού με εκλογές χωρίς τον Ασαντ, νέο στρατό και διευθέτηση του Κουρδικού
Tου Νικόλα Ζηργάνου
Με το όπλο παρά πόδα οι Ηνωμένες Πολιτείες δίνουν -όχι απεριόριστο- χρόνο σε Μόσχα και Δαμασκό, για να υποβάλουν ένα σαφές σχέδιο με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ώστε να τεθεί υπό διεθνή έλεγχο το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας.
Στο διάγγελμα προς τον αμερικανικό λαό που θα έδινε ο πρόεδρος Ομπάμα στις 5 σήμερα τα ξημερώματα, αναμενόταν να γίνει με επιφυλάξεις δεκτή η ρωσική πρωτοβουλία, με το αίτημα προς το Κογκρέσο για πιθανή επίθεση κατά της Συρίας να παραμένει στο τραπέζι περισσότερο ως μοχλός πίεσης για την ευόδωση της απομάκρυνσης των χημικών όπλων και λιγότερο ως υπαρκτή άμεση απειλή. «Αναμένουμε την πρόταση, αλλά δεν θα περιμένουμε για πολύ.
Ναι, με επιφυλάξεις
«Ο πρόεδρος θα την εξετάσει προσεκτικά, όμως θα πρέπει να είναι άμεση, πραγματοποιήσιμη και επαληθεύσιμη» τόνισε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, σε επιτροπή της Βουλής, ενώ ο ηγέτης της πλειοψηφίας στη Γερουσία, Χάρι Ρέιντ, απέσυρε την πρωτοβουλία του για δοκιμαστική ψηφοφορία σχετικά με την άδεια που ζήτησε ο πρόεδρος Ομπάμα για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία.
Παράλληλα, οχτώ Γερουσιαστές, από 4 Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί, προετοιμάζουν κοινή πρόταση που θα δίνει (περιορισμένο) χρόνο στη διπλωματική επίλυση. Αν δεν τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, θα μπορεί να υπάρξει χρήση βίας.
Είναι φανερό ότι η διπλωματία έχει αποκτήσει δυναμική που ενδεχομένως υπερβαίνει το θέμα των χημικών όπλων και αρχίζει να αχνοφαίνεται ένα πολιτικό σχέδιο, με οδικό χάρτη, για την συνολική επίλυση του Συριακού. Σύμφωνα με αραβικές πηγές αλλά και την ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz», Ρώσοι και Αμερικανοί διπλωμάτες συζητούν σχέδιο στο πλαίσιο των συνομιλιών «Γενεύη 2» που περιλαμβάνει:
● Εκλογές για πρόεδρο και Αναθεωρητική Βουλή στα τέλη του 2013, αντί την άνοιξη του 2014. Στις εκλογές δεν θα πάρει μέρος ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ενώ θα του δοθεί πολιτικό άσυλο. Θα γίνει συνταγματική αναθεώρηση και θα κατοχυρώνεται η προστασία των μειονοτήτων.
● Ο νέος συριακός στρατός θα προκύψει από τη «συγχώνευση» των τακτικών δυνάμεων με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό, «FSA» της αντιπολίτευσης. Στον νέο εθνικό στρατό δεν θα συμμετέχει καμία ένοπλη ομάδα ακραίων ισλαμιστών.
● Η Συρία θα παραμείνει ενιαία και μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα λυθεί το κουρδικό ζήτημα.
Τη στρατιωτική αποκλιμάκωση της συριακής κρίσης παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον και η Τεχεράνη, η οποία συμφωνεί με τη ρωσική πρόταση για τα χημικά του Ασαντ και ετοιμάζεται να αρχίσει συνομιλίες με την Ουάσινγκτον και την Ε.Ε. για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Η Τεχεράνη φέρεται να πίεσε τον Ασαντ να αναζητήσει διπλωματική διέξοδο που θα αποτρέψει το αμερικανικό χτύπημα και δίνει μηνύματα πως επιδιώκει ένα συνολικό happy end.
Μπορεί να ξεστρατίσαμε από το μονοπάτι του πολέμου, αλλά ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, στρωμένος με αγκάθια.
Η απόσταση που χωρίζει τη διατύπωση της πρότασης Λαβρόφ με το τι πρέπει πρακτικά να γίνει για να τεθούν υπό διεθνή έλεγχο και να καταστραφούν ή να μεταφερθούν εκτός Συρίας τα χημικά όπλα του Ασαντ, είναι μεγάλη.
Συριακές υποχρεώσεις
Ηδη τίθεται ζήτημα να υπογράψει η Δαμασκός τη διεθνή συνθήκη για την απαγόρευση αποθήκευσης χημικών όπλων. Αν πέσει η υπογραφή, τότε θα είναι υποχρεωμένη να θέσει υπ’ όψιν του ΟΗΕ όλα τα στοιχεία, όπως οι τοποθεσίες φύλαξης, οι ποσότητες κ.λπ.
Ακόμη κι αν τα βρουν οι διπλωμάτες -και δεν θα είναι εύκολο-, ακόμη κι αν γίνει αποδεκτή η νέα, επεξεργασμένη πρόταση Λαβρόφ που θα περιέχει και τις λεπτομέρειες -εκεί που κρύβεται ο διάβολος- του σχεδίου για τα χημικά, θα δοκιμαστεί σκληρά η εφαρμογή του στο δύσκολο πεδίο της Συρίας.
Οι δυτικοί υπολογίζουν ότι τα σημεία φύλαξης είναι περί τα 50-60 και βρίσκονται κυρίως στην περιφέρεια της Δαμασκού και στη Λεβαντίνικη ακτή, την οποία ελέγχει το καθεστώς. Ομως μια μετακίνηση των όπλων, σε ορισμένες περιπτώσεις, θα διέλθει από διαδρομές εκτός κυβερνητικού ελέγχου. Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές είναι ανεξέλεγκτοι -και θα έμπαιναν, αν δεν μπήκαν, στον πειρασμό της απόκτησης χημικών όπλων- ενώ και η θεσμική μετριοπαθής αντιπολίτευση του Ελεύθερου Συριακού Στρατού δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη από την αναστολή του αμερικανικού χτυπήματος.
Τελικά αρχίζουν να διαμορφώνονται δυο νέα στρατόπεδα, αυτών που θέλουν να βρεθεί ειρηνική λύση και όσων έχουν συμφέρον να παιχτεί το σενάριο της στρατιωτικής σύγκρουσης. Κι αυτός ο διαχωρισμός τέμνει οριζόντια τόσο τους Αμερικανούς όσο και τους Σύρους συνολικά, ανεξάρτητα αν είναι με τον Ασαντ ή με την αντιπολίτευση.
