ΣΥΡΙΑ Με την… προσεκτική έκθεση του ΟΗΕ, που όλοι χρησιμοποιούν κατά το δοκούν, συνεχίζεται η διελκυστίνδα για το Συριακό, ενώ άλλοι λοξοκοιτάνε τα πυρηνικά του Ιράν και άλλοι του Ισραήλ

Του Νικόλα Ζηργάνου

Μία ημέρα μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης των επιθεωρητών του ΟΗΕ σχετικά με την επίθεση με χημικά όπλα στην Γκούτα της Δαμασκού, στις 21 Αυγούστου, Ουάσινγκτον, Παρίσι και Λονδίνο δείχνουν με το δάχτυλο τον Ασαντ ως υπεύθυνο.

Αν και η έκθεση δεν κατονόμαζε κανέναν υπεύθυνο, καθώς δεν είχε αυτή την αρμοδιότητα η επιτροπή, οι Βρετανοί, οι Αμερικανοί και με μεγαλύτερη ένταση από κάθε άλλον οι Γάλλοι προσπαθούν να φτιάξουν κλίμα κατά του Ασαντ, που εξακολουθεί να στηρίζεται από τη Μόσχα και το Πεκίνο. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, μετά τη συνάντησή του με τον Γάλλο ομόλογό του, Λοράν Φαμπιούς, δήλωσε πως η επίθεση με χημικά στην Γκούτα ήταν προβοκάτσια των ανταρτών.

Αυτό το μπρα ντε φερ εντυπώσεων θα συνεχιστεί, καθώς η κάθε πλευρά ερμηνεύει όπως θέλει το έτσι κι αλλιώς «μαγειρεμένο» και προσεκτικό κείμενο που έδωσε ο ΟΗΕ στη δημοσιότητα και που είναι έτσι διατυπωμένο ώστε να το επικαλούνται όλοι και ταυτόχρονα να διαφωνούν.

Κι ενώ οι μεγάλες δυνάμεις φωνασκούν στο προσκήνιο, οι ίδιοι, στο παρασκήνιο, προωθούν σχέδια για διπλωματική επίλυση του συριακού, ένα ορντέβρ πριν το κυρίως πιάτο, που είναι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και οι συνομιλίες με την Τεχεράνη που θα αρχίσουν σύντομα. Το κλίμα μεταξύ των δύο πλευρών βελτιώνεται και ήδη η Τεχεράνη αποκάλυψε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα έστειλε -διά της διπλωματικής οδού- συγχαρητήρια επιστολή στον νεοεκλεγέντα Ιρανό πρόεδρο, μεταρρυθμιστή Χασάν Ροχανί.

Το Ιράν πάντως έδειξε μεγάλη προθυμία να πιέσει τον Ασαντ να κάνει το μεγάλο βήμα και να απεκδυθεί των χημικών του όπλων, καθώς δεν μπορεί να ξεχάσει τις επιθέσεις που δέχτηκαν οι Ιρανοί στρατιώτες και άμαχοι κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράκ. Πάνω από 100.000 Ιρανοί βρήκαν φριχτό θάνατο από τις επιθέσεις αυτές, με τη Δύση τότε να στηρίζει τον Σαντάμ Χουσέιν ως ανάχωμα στους επαναστατημένους σιίτες.

Η προσχώρηση της Συρίας στη διεθνή συνθήκη για την απαγόρευση των χημικών όπλων -αλλά και των πυρηνικών, με αφορμή τις επερχόμενες συνομιλίες με το Ιράν- αναμοχλεύει το ευρύτερο θέμα της κατοχής όπλων μαζικής καταστροφής στον κόσμο, αλλά ιδίως στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Τη διεθνή συνθήκη για τα χημικά δεν την έχουν υπογράψει ακόμη πέντε χώρες: η Αίγυπτος, η Βόρεια Κορέα, η Αγκόλα, το νεοπαγές κράτος του Νοτίου Σουδάν και η Συρία. Αλλες δύο, η Μιανμάρ και το Ισραήλ, την έχουν υπογράψει αλλά δεν την έχουν επικυρώσει.

Ο Ασαντ έχει θέσει το θέμα του Ισραήλ σε συνέντευξή του στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο «Rossiya-24»: «Αν θέλουμε να υπάρξει σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, όλες οι χώρες της περιοχής θα πρέπει να τιμούν και να σέβονται τις διεθνείς συνθήκες. Και η πρώτη χώρα που πρέπει να συμμορφωθεί είναι το Ισραήλ, το οποίο διαθέτει και πυρηνικά και χημικά και βιολογικά όπλα». Το θέμα της επικύρωσης από το Τελ Αβίβ της διεθνούς συνθήκης απαγόρευσης των χημικών έθεσε και η κεντρο-αριστερή εφημερίδα «Haaretz», η οποία τόνισε πως θα πρέπει να γίνει η επικύρωση με πρωτοβουλία των Ισραηλινών και όχι κάτω από την πίεση της διεθνούς κοινότητας.

Το πρόγραμμα παρασκευής χημικών όπλων του Ισραήλ παραμένει θέμα ταμπού, όπως και το θέμα των πυρηνικών του όπλων. Τυπικά δεν διαθέτει τίποτα από τα δύο, καθώς δεν έχει παραδεχτεί επισήμως ποτέ κάτι τέτοιο. Η διεθνής οργάνωση για την απαγόρευση των χημικών όπλων δεν έχει διατάξει ποτέ έρευνα σε ισραηλινό έδαφος και -φυσικά- δεν θα το πράξει τώρα.

Ομως, ακόμη και οι επίσημες αμερικανικές αρχές κάνουν λόγο για τα ισραηλινά χημικά όπλα. Σύμφωνα με το περιοδικό «Foreign Policy» και εκθέσεις της CIA, ήδη από το 1983 οι Ισραηλινοί είχαν κατασκευάσει σε απόρρητα ερευνητικά κέντρα στην Ντιμόνα, στην έρημο Νεγκέβ, χημικά όπλα στα οποία περιλαμβάνονται αέρια μουστάρδας και νευροπαραλυτικό αέριο σαρίν (τύπος αερίου που χρησιμοποιήθηκε κατά αμάχων στις 21 Αυγούστου στη Δαμασκό, με αποτέλεσμα να πεθάνουν πάνω από 1.400 άτομα). Σύμφωνα με τις εκθέσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, την απόφαση να κατασκευάσουν χημικά όπλα την πήραν οι Ισραηλινοί μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.