ΙΣΠΑΝΙΑ Το κίνημα κατά των εξώσεων κατέγραψε δύο συνεχόμενες νίκες, παγώνοντας τα χαμόγελα στα hedge funds τα οποία επιβουλεύονται τις περιουσίες που συνδέονται με κόκκινα δάνεια

Της Κορίνας Βασιλοπούλου

Oι πολίτες και οι ακτιβιστές κατά των εξώσεων στην Ισπανία έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν, καθώς μετρούν δύο νίκες στη σειρά. Μετά την περιφερειακή κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, η οποία ανέστειλε για τρία χρόνια την έξωση άνεργης δανειολήπτριας, χθες, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ζήτησε να ανασταλεί η προγραμματισμένη εκκένωση μιας πρώην ακατοίκητης πολυκατοικίας στην Καταλονία, όπου είχαν καταφύγει άστεγες οικογένειες. Η Πλατφόρμα των Θυμάτων της Υποθήκης (ΡΑΗ), η οργάνωση πολιτών που μάχεται κατά των εξώσεων και έχει τιμηθεί για τη δράση της με το βραβείο Ευρωπαίου πολίτη από το Ευρωκοινοβούλιο, είχε στήσει από το προηγούμενο βράδυ ασπίδα προστασίας στο κτίριο, στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 1.000 άτομα.

Ευρωπαϊκή νίκη

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο εδρεύει στο Στρασβούργο, ζητά να παγώσει η διαδικασία της έξωσης ώς τις 29 του μήνα, οπότε θα εκδώσει την τελεσίδικη απόφασή του. Παράλληλα, ζητά από την ισπανική κυβέρνηση να βρει μια εναλλακτική λύση αξιοπρεπούς διαβίωσης για τις 16 οικογένειες που κατοικούν στο υπό κατάληψη κτίριο. Συγκεκριμένα, ζητά «να τηρηθεί το δικαίωμα στη στέγη, το οποίο αναγνωρίζει η Ισπανία μέσω της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι, τον περασμένο Μάρτιο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε εκδώσει μια απόφαση–κόλαφο κατά του ισχύοντος νόμου για τις εξώσεις στην Ισπανία, καταγγέλλοντας τις καταχρηστικές, συχνά, μεθόδους των τραπεζών και την απουσία προστασίας για τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Πίσω και από τις δύο θετικές για τους πολίτες περιπτώσεις σε Ανδαλουσία και Καταλονία, κρύβεται ένα τεράστιο ζήτημα που ξεπερνά κατά πολύ τα ισπανικά σύνορα: είναι τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια και η μεταπώλησή τους σε κερδοσκοπικά hedge funds. Η κατειλημμένη πολυκατοικία στην πόλη Χιρόνα της Καταλονίας από άστεγους ανήκει στη δικαιοδοσία της Sareb, μιας νεοϊδρυθείσας εταιρείας, η οποία διαχειρίζεται τα «τοξικά» περιουσιακά στοιχεία τεσσάρων τραπεζών, οι οποίες «διασώθηκαν» πέρυσι με δημόσιο χρήμα. Η Sareb ουσιαστικά απορρόφησε όλο το κομμάτι της λεγόμενης «κακής τράπεζας». Στόχος της είναι να πουλήσει όλα αυτά τα ακίνητα σε hedge fund.

Στην περίπτωση της δικαιωμένης δανειολήπτριας από την Ανδαλουσία, τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα. Σύμφωνα με τη διαδικτυακή εφημερίδα «El Diario», το ιδιοκτησιακό καθεστώς του διαμερίσματος στο οποίο κατοικεί η εν λόγω γυναίκα είναι αρκετά θολό. Η κυριότητα του διαμερίσματος δεν φέρεται να ανήκει στην τράπεζα που παρείχε το στεγαστικό δάνειο, αλλά σε ένα ενυπόθηκο αμοιβαίο κεφάλαιο, παρόμοιο με τα ενυπόθηκα τοξικά κεφάλαια που προκάλεσαν την παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008.

Πρόκειται για μια πρακτική που ονομάζεται παράλληλη ή σκιώδης τράπεζα: η κανονική τράπεζα εκδίδει ένα στεγαστικό δάνειο. Προκειμένου όμως να αντλήσει ακόμα μεγαλύτερο κέρδος από τους τόκους που καταβάλει ο δανειολήπτης, δημιουργεί ένα αμοιβαίο κεφάλαιο στο οποίο πουλά το στεγαστικό εν αγνοία του δανειολήπτη. Στη συνέχεια, πουλά στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές το σύνολο των στεγαστικών, εξυπηρετούμενων και μη, που έχει συγκεντρώσει στο αμοιβαίο κεφάλαιο. «Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι αυτή η τακτική δεν εφαρμόζεται στην Ισπανία», γράφει η «El Diario», «αλλά η περίπτωση της δανειολήπτριας από την Ανδαλουσία αποδεικνύει το αντίθετο».

«Κοράκια» εντός κι εκτός ισπανικών συνόρων κερδοσκοπούν ανερυθρίαστα στις πλάτες εκατομμυρίων δανειοληπτών, πολλοί από τους οποίους είναι πλέον άνεργοι και αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Κι αν σκάψει κανείς βαθιά, θα βρει κάποια πολύ τρανταχτά ονόματα πίσω από αυτή την άθλια μπίζνα. Σύμφωνα με άρθρο της «El Publico», ένα ολόκληρο στοκ κατοικιών που ανήκε στη Bankia, η διάσωση της οποίας στοίχισε πάνω από 20 δισ. ευρώ στο ισπανικό δημόσιο, πουλήθηκε στην αμερικανική εταιρεία Cerberus. Στον κατάλογο των οικονομικών συμβούλων της συγκαταλέγεται και το όνομα του πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας, Χοσέ Μαρία Αθνάρ!

Κερδοσκοπικό παιχνίδι

Απέναντι στο άγριο κερδοσκοπικό παιχνίδι με τα ακίνητα, τα πλοκάμια του οποίου απλώνονται σε ολόκληρο τον κόσμο, στέκεται η Πλατφόρμα των Θυμάτων της Υποθήκης, η οποία ζητά να μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες για άστεγους και άνεργους τα συγκροτήματα κατοικιών, τα οποία ανήκουν σε τράπεζες που διέσωσε το ισπανικό δημόσιο. Φαντάζει άθλος, αν και η οργάνωση έχει πετύχει έως τώρα αρκετές μικρές και μεγαλύτερες νίκες. «Αυτό που έγινε σήμερα σηματοδοτεί ένα πριν κι ένα μετά στον αγώνα μας», λέει η Μάρτα Αφουέρα, επικεφαλής της Πλατφόρμας στην πόλη Χιρόνα. «Ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα θηρίο που εκπροσωπείται από το κυβερνόν Λαϊκό Κόμμα και την “κακή” τράπεζα. Αποδείξαμε όμως ότι όταν οι άνθρωποι είναι ενωμένοι, μπορούν να ανατρέψουν καταστάσεις που πριν έμοιαζαν ανυπέρβλητες».