ΠΑΝΑΜΑΣ – Νέος πρόεδρος ο δισεκατομμυριούχος Χουάν Κάρλος Βαρέλα, ο οποίος επικράτησε με 39% έναντι 32% του «γίγαντα της υφαντουργίας» Χοσέ Αρίας Κάμπιο από το κόμμα του απερχόμενου προέδρου και επιχειρηματία Ρικάρντο Μαρτινέλι και 27% του… επιχειρηματία και οικολόγου Χουάν Κάρλος Ναβάρο
Της Χριστίνας Πάντζου
«Ο Παναμάς είναι μια Καζαμπλάνκα χωρίς ήρωες, όπου ανθούν ναρκωτικά, ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και διαφθορά». Ετσι συμπύκνωνε την εμπειρία του από τη συναναστροφή με τους μεγαλοαστούς της μικρής κεντροαμερικανικής χώρας ο ράφτης του Παναμά, στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ.
Ελλείψει ηρώων, οι βασικοί υποψήφιοι και αυτών των προεδρικών εκλογών ήταν εξέχοντα μέλη 3 από τις 105 οικογένειες δισεκατομμυριούχων που έχουν έσοδα όσα και το χρέος της χώρας. Νικητής αναδείχθηκε ο νυν αντιπολιτευόμενος και πρώην συμπολιτευόμενος «βασιλιάς του ρουμιού» Χουάν Κάρλος Βαρέλα του Παναμέζικου Κόμματος και της (ακραίας καθολικής οργάνωσης) Opus Dei. Επικράτησε με 39% έναντι 32% του «γίγαντα της υφαντουργίας» Χοσέ Αρίας Κάμπιο, δελφίνου του επίσης πανίσχυρου επιχειρηματία και απερχόμενου προέδρου Ρικάρντο Μαρτινέλι. Τρίτος ήρθε ο επιχειρηματίας και οικολόγος Χουάν Κάρλος Ναβάρο με 27%.
Οι προεδρικές εκλογές της 4ης Μαΐου απέδειξαν τρανά πως τα ηρωικά εγχειρήματα όπως η κάθοδος για πρώτη φορά στην πολιτική αρένα ενός συνασπισμού λαϊκών οργανώσεων ήταν απίθανο να ευδοκιμήσουν σε ένα σύστημα φτιαγμένο για να τις αποκλείει από την πολιτική εκπροσώπηση. Το Πλατύ Μέτωπο για τη Δημοκρατία (FAD), με επικεφαλής τον ηγέτη του Συνδικάτου Οικοδόμων, Χενάρο Λόπες, συνετρίβη υπό το βάρος αυτού του μονοπωλίου της εξουσίας, πετυχαίνοντας ποσοστό μικρότερο του 1%. Ο Λόπες μίλησε για ένα «πρώτο βήμα οργάνωσης των πολιτών», τονίζοντας πως αν οι τρεις υποψήφιοι της ολιγαρχίας απέσπασαν το 98% των ψήφων, οι οικοδόμοι που απεργούσαν επί 15 ημέρες παρέλυσαν το 98% των 400 μεγάλων έργων που κατασκευάζονται στη χώρα. «Διεκδικούμε αυξήσεις ύψους 20% ετησίως σε έναν κλάδο όπου τα επιχειρηματικά κέρδη την τελευταία οκταετία αυξήθηκαν κατά 337% ενώ οι μισθοί των εργατών μόλις 18%».
«Στον Παναμά οι κυβερνητικές αλλαγές αποτελούν μια εναλλαγή επιχειρηματικών κύκλων, οι οποίοι εκτός από τράπεζες και business ελέγχουν και τις ηγεσίες των μεγάλων κομμάτων και ξεκαθαρίζουν τις εσωτερικές τους έριδες αναδιανέμοντας κατά (εκλογικά) διαστήματα το μερίδιό τους στην εξουσία», υποστηρίζει ο οικονομολόγος του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, Χούλιο Μαντουλέι, χαρακτηρίζοντας «μαφιοκρατία» το καθεστώς. Η Διεθνής Διαφάνεια πέρυσι κατέταξε τη χώρα στην 102η θέση (από 177) του Δείκτη Διαφθοράς.
Ο Παναμάς της ευημερίας και των ουρανοξυστών είναι μια βιτρίνα, που άρχισε να εδραιώνεται μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Νοριέγα από την αμερικανική στρατιωτική εισβολή και κατοχή. 25 χρόνια μετά είναι οι επιχειρηματίες και οι πολυεθνικές που απολαμβάνουν τον αξιοζήλευτο ρυθμό ανάπτυξης του 8%, ενώ η φτώχεια έχει φτάσει να πλήττει πλέον το 36,8% (από 25,3% το 2012) του πληθυσμού και ένα 17% ζει στην απόλυτη ένδεια. Στους ιθαγενείς το ποσοστό φτάνει στο 90%, αλλά οι κυβερνώντες εξακολουθούν να τους διώχνουν από τα εδάφη τους έχοντας παραχωρήσει το 62% της έκτασης της χώρας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η ακρίβεια σαρώνει και οι τιμές των βασικών τροφίμων (τα οποία εμπορεύεται προνομιακά η αλυσίδα σουπερμάρκετ του Μαρτινέλι) έχουν αυξηθεί κατά 60%.
Φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 6%. Το χρέος τα τελευταία πέντε χρόνια έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Και τα έργα επέκτασης της Διώρυγας καθυστερούν εν μέσω σκανδάλων και υπερτιμολογήσεων που έχουν αυξήσει το κόστος κατά 1,6 δισ. δολάρια. Με την προοπτική πακέτων λιτότητας προ των πυλών ο νέος πρόεδρος Βαρέλα έδωσε το πρώτο δείγμα γραφής. Αμέσως μετά την εκλογή του μίλησε μεν για κοινωνική δικαιοσύνη, ζήτησε δε μια «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» έτσι ώστε σε αγαστή ομόνοια ο επιχειρηματικός κόσμος να αντιμετωπίσει τις «κρίσιμες προκλήσεις».
