Σε ηλικία 91 ετών απεβίωσε χθες ο τελευταίος κομμουνιστής ηγέτης της Πολωνίας Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι, ο «πρωθυπουργός με τη στολή», όπως γράφει η βιογράφος του Εβα Σέλτ στο ομώνυμο βιβλίο της.

Υπήρξε ο άνθρωπος ο οποίος, αφού πολέμησε όσο κανένας το συνδικάτο «Αλληλεγγύη», τελικώς κατέληξε να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Λεχ Βαλέσα και, έπειτα από πολύμηνες διαβουλεύσεις, να οδηγήσει τη χώρα στις πρώτες ελεύθερες εκλογές τον Ιούνιο του 1989.

Η στάση του Γιαρουζέλσκι απέναντι στην «Αλληλεγγύη» υπήρξε ένα μείγμα διαλόγου και απειλών, ενώ ο ίδιος αρνήθηκε ότι είχε την οιαδήποτε ανάμιξη στη μαζική σφαγή δεκάδων διαδηλωτών, την οποία διέπραξαν οι πολωνικές δυνάμεις ασφαλείας το 1971 στο Γκντανσκ και την Γκντίνια, υπόθεση για την οποία δικάστηκε χωρίς πάντως να καταδικαστεί.

Λίγα είναι γνωστά για τα παιδικά χρόνια του Γιαρουζέλσκι, ο οποίος γεννήθηκε το 1923 από πατέρα στρατιωτικό. Στα νεανικά του χρόνια δούλεψε στα ορυχεία της Καραγκάντα, ωστόσο το 1947 πήγε στη Στρατιωτική Ακαδημία της Βαρσοβίας και την ίδια χρονιά έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας του για να ανελιχθεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία στα υψηλότερα στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα. Το 1968 ως υπουργός Αμυνας πλέον έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να συμμετάσχουν στην σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία.

Το 1981 ως γενικός γραμματέας του ΚΚ Πολωνίας επέβαλε στρατιωτικό νόμο κηρύσσοντας εκτός νόμου το συνδικάτο, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Λεχ Βαλέσα.

Ωστόσο η ανάληψη της εξουσίας στην ΕΣΣΔ από τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1988, ο οποίος έπαψε να τον στηρίζει, άνοιξε τον δρόμο για τη σημαντικότερη στροφή στη ζωή του: λίγους μήνες αργότερα αναγνώρισε το συνδικάτο και οδήγησε τη χώρα σε εκλογές.