Της Ελλης Πάνου
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Ροστόβσκι (αριστερά) με τον υπουργό Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι στο πλευρό του, στα έδρανα της Βουλής. Είναι δυο από τους βασικούς πρωταγωνιστές των ηχογραφημένων συνομιλιών που άρχισαν να δημοσιοποιούνται από την περασμένη εβδομάδα και προκαλούν σοβαρούς τριγμούς στη κυβέρνηση της Πολωνίας.
Πηγή REUTERS
«Εκρηκτικοί» διάλογοι, τολμηρή γλώσσα, σχόλια διατυπωμένα από υψηλόβαθμα χείλη, σε ιδιωτικές συνομιλίες με απόλυτη ειλικρίνεια, για εσωτερικούς κι «εξωτερικούς» φίλους, συμμάχους, αντιπάλους και εχθρούς… Η Πολωνία ζει τις τελευταίες ημέρες στον ρυθμό των υποκλοπών. Από την περασμένη εβδομάδα, δημοσιεύεται σχεδόν καθημερινά κι από μια «αποκάλυψη», όλες στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Wprost».
Το μπαράζ των αποκαλύψεων ξεκίνησε με την απομαγνητοφωνημένη συνομιλία μεταξύ του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Μάρεκ Μπέλκα, και του υπουργού Εσωτερικών, Μπαρτόλομιε Σιενκίεβιτς, σε εστιατόριο της Βαρσοβίας, τον Ιούλιο του 2013. Οι δυο άνδρες συζητούσαν πώς η κεντρική τράπεζα -που υποτίθεται ότι είναι ανεξάρτητη- θα βοηθούσε την κυβέρνηση να αποφύγει την ήττα στις επόμενες εκλογές. Ο υπουργός φέρεται να ζήτησε από τον τραπεζίτη να στηρίξει την κυβέρνηση 8 μήνες πριν από τις εκλογές, εφόσον η αργή οικονομική ανάπτυξη και η λιτότητα ενισχύσουν κι άλλο το κεντροδεξιό κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη», το δεύτερο μεγαλύτερο στη Βουλή. Ο 62χρονος τραπεζίτης -που έχει χρηματίσει και πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών- ακούγεται να απαντά ότι είναι έτοιμος να βοηθήσει υπό έναν όρο: να θυσιαστεί ο υπουργός Οικονομικών και να αντικατασταθεί από έναν «τεχνοκράτη υπουργό, χωρίς κομματική ταυτότητα, ο οποίος θα στηρίξει πλήρως την πολιτική της κεντρικής τράπεζας». Δεν είναι γνωστό εάν η κυβέρνηση υποψιαζόταν τι θα ακολουθήσει, αλλά απέφυγε να αντιδράσει στην «αποκάλυψη».
Αφησε τη δουλειά αυτή στον τραπεζίτη. Ο Μπέλκα αρνήθηκε να παραιτηθεί, δεν δέχτηκε ότι παραβίασε τους κανόνες που αφορούν την ανεξαρτησία του ιδρύματος, παραδέχθηκε μεν ότι και η συνάντηση πραγματοποιήθηκε και η σχετική συζήτηση έγινε, αλλά υποστήριξε ότι το απόσπασμα επιλέχθηκε σκόπιμα για να τον εκθέσει.
Την Κυριακή έσκασε η δεύτερη βόμβα. Μεγατόνων. Το «Wprost» δημοσιοποίησε αυτή τη φορά διάλογο μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι και του βουλευτή και πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάτσεκ Ροστόβσκι, που συζητούσαν -κατ’ ιδίαν πάντα- στις αρχές του χρόνου θέματα… εξωτερικής πολιτικής. Με μάλλον χυδαίες εκφράσεις, ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε εκ βαθέων… τα συναισθήματά του για τις ΗΠΑ και ο συνομιλητής του γενικώς συμφωνούσε: «Ξέρεις ότι η συμμαχία Πολωνίας-ΗΠΑ δεν αξίζει μία… Είναι εντελώς επιβλαβής γιατί δημιουργεί μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας… Η απόλυτη μαλακία. Θα εμπλακούμε σε σύγκρουση με τους Γερμανούς ή τους Ρώσους και νομίζουμε ότι όλα βαίνουν καλώς επειδή πήραμε μια πίπα στους Αμερικανούς! Κορόιδα! Εντελώς άχρηστοι!» είπε αναφερόμενος στα μέλη της κυβέρνησής του. Ο Σικόρσκι -που φιλοδοξούσε μέχρι προχθές να αναλάβει το αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών της Ε.Ε. στη θέση της βαρόνης Αστον- χαρακτήρισε τις σχέσεις της χώρας του με τις ΗΠΑ σχεδόν «δουλικές», χρησιμοποιώντας τη λέξη «murzynskosc», που προέρχεται από το «murzyn» και η οποία σε γενικές γραμμές σημαίνει τον «μελαψό» υπηρέτη…
Παρότι η αντιπολίτευση άρχισε να φωνάζει ζητώντας πρόωρες εκλογές, η κυβέρνηση σαν να μην είχε αποφασίσει τι ακριβώς θα έπρεπε να κάνει και να πει. Η εκπρόσωπός της είπε ότι περιμένει τη δημοσίευση όλης της συνομιλίας πριν σχολιάσει, ενώ οι σύμβουλοι του βουλευτή είπαν ότι θα απαντήσουν όταν μελετήσουν το κείμενο. Το περιοδικό ωστόσο δεν περίμενε και χθες εξαπέλυσε άλλο ένα κύμα επίθεσης, προκαλώντας αυτή τη φορά πολιτικό σεισμό στη χώρα. Στην ουσία ήταν «τριπλό» το χτύπημα:
Πρώτα δημοσιοποιήθηκε η συνομιλία -πάλι σε εστιατόριο- μεταξύ του πρώην υπουργού Υποδομών και στελέχους του κυβερνώντος φιλελεύθερου συντηρητικού κόμματος Πολιτική Πλατφόρμα, Σλαβομίρ Νόβακ, και του πρώην αρχηγού των ειδικών δυνάμεων, Ντάριους Ζαβάντκα. Οι δυο άνδρες συζητούν τις προεδρικές εκλογές του 2005, στις οποίες αρχικά συμμετείχε ως υποψήφιος και ο γνωστός στην Πολωνία καρδιοχειρουργός Ζμπίγκνιεφ Ρελίγκα, που αργότερα εγκατέλειψε την κούρσα. Εκεί ακούγεται ο Νόβακ να λέει ότι το κόμμα του πλήρωσε τα τεράστια χρέη που είχε ο Ρελίγκα, με αντάλλαγμα να αποσυρθεί από την εκλογική αναμέτρηση και να υποστηρίξει τον νυν πρωθυπουργό, Ντόναλντ Τουσκ. Τόσο ο πρώην υπουργός όσο και το κυβερνών κόμμα δεν απάντησαν σε σχετικές ερωτήσεις του Reuters, ενώ ο Ζαβάντκα ανακοίνωσε ότι προσφεύγει στις αρμόδιες δικαστικές αρχές. Η κυβέρνηση πάλι δεν σχολίασε.
Γέμισαν ηχογραφήσεις
Πριν καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός ανέβηκαν στην επίμαχη ιστοσελίδα άλλα δύο ηχογραφημένα στιγμιότυπα. Το ένα είχε πάλι πρωταγωνιστές τον υπουργό Εξωτερικών, Σικόρσκι, και τον πρώην υπουργό Οικονομικών, που αυτή τη φορά στρέφονταν κατά μιας άλλης στενής συμμάχου χώρας, της Βρετανίας, με καθόλου κολακευτικές εκφράσεις για τον πρωθυπουργό της, Ντέιβιντ Κάμερον. Η συζήτηση αφορούσε στις προτάσεις του Κάμερον για τον περιορισμό των επιδομάτων στους μετανάστες. «Είτε είναι μια πρόταση που έκανε χωρίς να τη σκεφτεί είτε κάποιου είδους ανικανότητα στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Και δεν είναι η πρώτη φορά. Θυμάσαι; Τα σκάτωσε με το δημοσιονομικό σύμφωνο. Τα σκάτωσε εντελώς. Τελεία και παύλα. Δεν τον ενδιαφέρει, δεν το καταλαβαίνει, πιστεύει ότι πρόκειται για μια ηλίθια προπαγάνδα; Με βλακώδη τρόπο προσπαθεί να χειραγωγήσει το σύστημα… Ολη του η στρατηγική να ταΐζει τους ευρωσκεπτικιστές με σκουπίδια προκειμένου να τους ικανοποιήσει, όπως προέβλεψα, στρέφεται εναντίον του. Θα έπρεπε να τους είχε πει “άντε γαμηθείτε”! Να προσπαθήσει να πείσει τον κόσμο και να τους απομονώσει. Αλλά έδωσε χώρο σε αυτούς που τώρα τον ντροπιάζουν…», λέει ο Σικόρσκι.
Ο εκπρόσωπος…
Την ίδια κακή γνώμη για τον Κάμερον φαίνεται ότι έχει και ο εκπρόσωπος του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ. Στην τρίτη διαρροή της ημέρας, ο Πολ Γκρας κοκορεύεται μάλιστα για τον τρόπο με τον οποίο ο δικός του πρωθυπουργός αποστόμωσε τον Βρετανό ομόλογό του: «Ολο το θέμα ήταν γελοίο. Ο Ντόναλντ τού τηλεφώνησε αμέσως για να το κουβεντιάσουν. Του την έπεσε τόσο άσχημα. Δηλαδή, γάμησέ τα! Κρίμα που δεν το μαγνητοφωνήσαμε. Τον γάμησε για τα καλά. Του την έπεσε κανονικά».
Μετά από όλα αυτά η κυβέρνηση της Πολωνίας, χωρίς να διαψεύσει την αυθεντικότητα των ηχητικών ντοκουμέντων, αντέδρασε. Πρώτα βγήκε ο πρόεδρος της χώρας και διαβεβαίωσε την Ουάσινγκτον ότι παραμένουν «σημαντικοί σύμμαχοι και εταίροι» και μετά ανέλαβε ο πρωθυπουργός Τουσκ, που συνέδεσε τις διαρροές με την κρίση στην Ουκρανία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρόκειται για «ρωσικό δάκτυλο». «Ο στόχος δεν είναι να υποστεί πλήγμα η υπόληψη του κυβερνώντος κόμματος, αλλά της χώρας, σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη και για την κατάσταση στην Ουκρανία», είπε ο Τουσκ, υποστηρίζοντας ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει σε «εγκληματίες» να του υπαγορεύσουν πώς θα κυβερνήσει τη χώρα.
Το περιοδικό «Wprost», που διεξάγει αυτόν τον «πόλεμο» με όπλο τις υποκλοπές, έχει αρνηθεί να αποκαλύψει τον «προμηθευτή» του, είπε όμως ότι πρόκειται για έναν «επιχειρηματία» ο οποίος δεν ηχογραφούσε ο ίδιος, αλλά παρέλαβε τις κασέτες. Ολες οι ηχογραφήσεις φαίνεται πάντως ότι έγιναν σε prive χώρους δύο φημισμένων εστιατορίων στη Βαρσοβία, τα οποία προτιμούν επιχειρηματίες και πολιτικοί.
