Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Καθώς η διεθνής διπλωματία δείχνει το ίδιο καθηλωμένη με το ρωσικό ανθρωπιστικό κομβόι, η κατάσταση στα ανατολικά εδάφη της Ουκρανίας έχει αρχίσει πια να ξεπερνά τα όρια του παραλόγου και της φρίκης. Ακριβώς έναν μήνα μετά την -υπό «σκοτεινές» ακόμη συνθήκες- κατάρριψη του μαλαισιανού Μπόινγκ, το Κίεβο και οι ρωσόφωνοι αντάρτες ανταλλάσσουν και πάλι από χθες κατηγορίες, αυτή τη φορά για την ευθύνη μιας καταγγελλόμενης νέας τραγωδίας: τον βομβαρδισμό έξω από το πολιορκούμενο Λουγκάνσκ μιας οχηματοπομπής γεμάτης πρόσφυγες που εγκατέλειπαν την πόλη.

Η ανακοίνωση των Ουκρανών

«Τρομοκράτες εκτόξευσαν πυραύλους Grad εναντίον αυτοκινητοπομπής προσφύγων κοντά στις περιοχές Χριαστσουβάτιε και Νοβοσβίτλιβκα», ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του ουκρανικού στρατού, Ανατόλι Πρόσιν, αναφερόμενος σε αυτοκινητόδρομο που συνδέει το Λουγκάνσκ με τα παρακείμενα σύνορα με τη Ρωσία. «Το χτύπημα», επισήμανε, «ήταν τόσο ισχυρό ώστε πολλοί απανθρακώθηκαν μέσα στα λεωφορεία». «Οι αντάρτες είχαν στήσει καρτέρι στο κομβόι και το κατέστρεψαν ολοσχερώς», επισήμανε ο εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας και Αμυνας, Αντρίιι Λισένκο, κάνοντας λόγο για «έγκλημα». «Σκοτώθηκαν δεκάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους γυναικόπαιδα», πρόσθεσε. Ομως, μέχρι και αργά το βράδυ, το Κίεβο δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει ακριβή απολογισμό ή περαιτέρω στοιχεία…

Οι ηγέτες των ρωσόφωνων ανταρτών αρνούνται κάθε ευθύνη. «Εμείς δεν έχουμε καν τη δυνατότητα να στείλουμε συστήματα Grad στην περιοχή», τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της αυτοανακηρυχθείσης «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ», Αντρέι Πούργκιν. «Είναι οι ίδιοι οι Ουκρανοί που βομβαρδίζουν διαρκώς τον δρόμο αυτό με αεροπλάνα και με Grad. Φαίνεται ότι τώρα σκότωσαν ακόμη περισσότερους αμάχους, όπως άλλωστε κάνουν εδώ και μήνες»…

Ο νεοδιορισθείς, ουκρανικής καταγωγής «πρωθυπουργός» της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ», Αλεξάντερ Ζαχαρτσένκο (η κυβέρνηση του οποίου προανήγγειλε χθες στρατιωτικά δικαστήρια και θανατικές ποινές για όσους αντάρτες διαπράττουν σοβαρά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκοπίας και της λιποταξίας), προχώρησε μάλιστα ένα βήμα παραπέρα: αμφισβήτησε το χτύπημα στο προσφυγικό κομβόι, προκαλώντας τις ουκρανικές αρχές να δημοσιοποιήσουν αποδεικτικά στοιχεία!

«Εξ όσων γνωρίζω, δεν υπήρξε προσφυγικό κομβόι που να δέχτηκε επίθεση», ανακοίνωσε. «Εμείς δεν επιτεθήκαμε σε κανένα κομβόι με Grad και επιπλέον», επισήμανε με νόημα, «δεν κάνουμε χρήση Grad από τη Ρωσία». «Εκπρόσωπος του ουκρανικού στρατού, ερωτηθείς για οπτικό υλικό από την επίθεση, δήλωσε ότι έχει αναρτηθεί βίντεο στο ίντερνετ, όμως δεν κατέστη δυνατός ο εντοπισμός του», μετέδιδε χθες το βράδυ σε ανταπόκριση από το Κίεβο το πρακτορείο Reuters.

«Ο εκπρόσωπός μου σε θέματα Τύπου βρισκόταν στο σημείο», συμπλήρωσε ο Ουκρανός αξιωματούχος. «Τώρα δεν υπάρχει δυνατότητα τηλεφωνικής επικοινωνίας μαζί του», πρόσθεσε, «αλλά επιβεβαίωσε ότι η οχηματοπομπή είχε λευκές σημαίες και ότι οι τρομοκράτες είχαν ενημερωθεί για τη διέλευσή του». «Επίσης είπε ότι ο εκπρόσωπός του επιβεβαίωσε πως πολλά από τα απανθρακωμένα πτώματα είναι αδύνατο να αναγνωριστούν», καταλήγει το διεθνές πρακτορείο. Ωρες μετά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε τον αποτροπιασμό του για τον βομβαρδισμό του κομβόι, αποφεύγοντας ωστόσο την απόδοση ευθυνών…

Οποια κι εάν αποδειχθεί ότι είναι εν τέλει η αλήθεια, γεγονός παραμένει ότι ο συγκεκριμένος αυτοκινητόδρομος αποτελεί τις τελευταίες ημέρες θέατρο σφοδρών συγκρούσεων, καθώς ο ουκρανικός στρατός τον θεωρεί βασική οδό ανεφοδιασμού των ανταρτών, ενώ πληθαίνουν οι καταγγελίες για τη χρήση βαρέων όπλων στα ανατολικά.

Επικαλούμενο στρατιωτικές πηγές, το ρωσικό κανάλι Rossiya-24 μετέδωσε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις έκαναν χρήση βαλλιστικών πυραύλων Tochka-U στο Λουγκάνσκ. To Κίεβο το διαψεύδει, κατηγορώντας τους αυτονομιστές ότι έκαναν χθες χρήση, πρώτη φορά, του ρωσικής κατασκευής πυραυλικού συστήματος Uragan, σε μάχες νοτιοανατολικά του Ντονέτσκ. Στον αντίποδα, ο βουλευτής του Ντονέτσκ, Μιροσλάβ Ρουντένκο, κατήγγειλε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις επιτίθενται κατά της πόλης του κάνοντας χρήση χημικών όπλων!

Με αυτό το γκρι «φόντο», η πολυαναμενόμενη -πρώτη μετά από πολύ καιρό- τετραμερής συνάντηση Γερμανίας, Γαλλίας, Ρωσίας και Ουκρανίας σε επίπεδο ΥΠΕΞ, στο Βερολίνο, έληξε χθες τα ξημερώματα χωρίς συμφωνία για εκεχειρία. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, μίλησε απλά για συμφωνία στη διανομή της ρωσικής ανθρωπιστικής βοήθειας -που όμως δεν έχει ακόμη αρχίσει, μια και το Κίεβο συνεχίζει να πετά το «μπαλάκι» στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό- καθώς και για τη φύλαξη των συνόρων, αφήνοντας εν προκειμένω ανοιχτό το ενδεχόμενο προμήθειας μη επανδρωμένων αεροσκαφών στους παρατηρητές του ΟΑΣΕ.

Ανευ όρων κατάπαυση

«Επαναλάβαμε τη θέση μας για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός», επισήμανε ο Λαβρόφ. «Ομως οι αρχές της Ουκρανίας συνεχίζουν δυστυχώς να θέτουν νέους όρους, που είναι επίσης αρκετά ασαφείς, π.χ. για διασφάλιση του απαραβίαστου των συνόρων». Ο Ουκρανός ομόλογός του, Πάβελ Κλίμκιν, τόνισε ότι στις συνομιλίες δεν πέρασε «καμία κόκκινη γραμμή».

Προσπαθώντας να δείξει αισιόδοξος, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγερ, προανήγγειλε για σήμερα μια νέα τετραμερή συνάντηση (και πάλι χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ), αφού πρώτα οι συμμετέχοντες ΥΠΕΞ θα έχουν διαβουλευθεί με τις εθνικές τους κυβερνήσεις. Και μέσα σε αυτό το κλίμα, έφτασε χθες στο γραφείο της Ανγκελα Μέρκελ μια πρόσκληση του Ουκρανού προέδρου Ποροσένκο, για μια επίσκεψη-αστραπή στο Κίεβο, το Σάββατο. Η αποδοχή της θα εξαρτηθεί προφανώς από τις διπλωματικές και στρατιωτικές εξελίξεις. Εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου αρκέστηκε πάντως χθες σε μια λιτή διευκρίνιση ότι το θέμα της πρόσκλησης παραμένει υπό σκέψη…