Της Χριστίνας Πάντζου
Η Ντίλμα Ρούσεφ συνεχίζει δυνατά την προεκλογική της εκστρατεία
REUTERS/ Paulo Whitaker
«Είναι βέβαιο ότι δεν έχω εμπειρία να κυβερνώ όπως κυβερνούσαν εκείνοι, με στασιμότητα, ανισότητα και ανεργία. Αυτό που ξέρω πολύ καλά να κάνω είναι να κυβερνώ δημιουργώντας απασχόληση, προχωρώντας σε αναδιανομή του πλούτου, βγάζοντας από τη φτώχεια 24 εκατ. πολίτες και οδηγώντας 31 εκατ. στη μεσαία τάξη».
Αυτή η αποστροφή, που επαναλήφθηκε ως κεντρικό σύνθημα στην εκστρατεία της Ντίλμα Ρούσεφ, μπορεί να εξηγήσει την ανάκτηση του χαμένου εδάφους στην τελική ευθεία για τις προεδρικές εκλογές της Κυριακής στη Βραζιλία. Η τελευταία δημοσκόπηση φέρει την πρόεδρο να προηγείται με 13 μονάδες (κάπου 15 εκατομμύρια ψήφους) από τη βασική της αντίπαλο και υποψήφια των Σοσιαλιστών Μαρίνα Σίλβα, με 40% έναντι 27%, στον πρώτο γύρο και να επικρατεί στον δεύτερο με τέσσερις μονάδες διαφορά. Δημοσκόποι δεν θεωρούν πλέον απίθανο ακόμη και να κερδίσει από τον πρώτο γύρο αν διατηρηθεί αυτή η δυναμική.
Μέσα σε μία μόνο εβδομάδα η Ρούσεφ κέρδισε έξι μονάδες και αναλυτές αποδίδουν αυτή την εντυπωσιακή άνοδο στον φόβο των λαϊκών στρωμάτων για κατάργηση των κοινωνικών πολιτικών που καθιέρωσαν οι κυβερνήσεις του Εργατικού Κόμματος τα τελευταία 12 χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο ότι η μεγαλύτερη άνοδός της σημειώθηκε στις βορειοανατολικές επαρχίες (τόπος καταγωγής και προπύργιο του πρώην προέδρου Λούλα), μία από τις φτωχότερες περιοχές της Βραζιλίας. Η Μαρίνα Σίλβα δείχνει να μην καταφέρνει να κεφαλαιοποιήσει τη συγκίνηση του εκλογικού σώματος από τον θάνατο τον Αύγουστο του Εντουάρντο Κάμπος, τον οποίο αντικατέστησε στην προεδρική κούρσα. Η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος του Λούλα φάνηκε τότε να σαγηνεύει τους εκλογείς με υποσχέσεις για «έναν νέο τρόπο πολιτικής» που την έφεραν ακόμη και νικήτρια των εκλογών στις δημοσκοπήσεις. Αλλά ο «νέος τρόπος πολιτικής» φάνηκε στην πορεία ότι δεν διέφερε τόσο από τον παλιό, εκείνον που η Ρούσεφ κατάγγελλε με την αποστροφή της. Η προσπάθεια της Σίλβα να κερδίσει τους ακομμάτιστους ψηφοφόρους καλύπτοντας έναν «μεσαίο χώρο υπεράνω των παρωχημένων ιδεολογικών γραμμών της πόλωσης» προσέκρουσε στο τείχος των αντιφάσεων μιας πολιτικού που, ελλείψει επιχειρημάτων για το πώς θα διασφαλίσει τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων, δηλώνει πως «στον δεύτερο γύρο, όταν θα έχουμε περισσότερο τηλεοπτικό χρόνο (…) θα μπορέσουμε να εξηγήσουμε τις προτάσεις μας».
Οπως γράφει ο Βραζιλιάνος κοινωνιολόγος Εμίρ Σαντέρ, η εκλογική διαδικασία στη Βραζιλία φτάνει στο τέλος της επιβεβαιώνοντας ότι η μεγάλη πόλωση εκεί αλλά και στην ήπειρο «σημειώνεται ανάμεσα σε νεοφιλελεύθερα και μετανεοφιλελεύθερα σχέδια». «Είναι η πόλωση ανάμεσα σε μία υποψήφια που εκπροσωπεί το όραμα της πιο ισότιμης κοινωνίας, που ξεκίνησε το 2003 με τον πρόεδρο Λούλα, και σε μια άλλη που εκπροσωπεί τις πολιτικές του Καρντόζο με ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που προτείνει αυτονομία της Κεντρικής Τράπεζας, επαναπροσκόλληση στις ΗΠΑ, προτάσσοντας τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου σε βάρος των θεσμών εναλλακτικής περιφερειακής ολοκλήρωσης της ηπείρου, την εκχώρηση της εκμετάλλευσης των πετρελαϊκών αποθεμάτων σε ξένους ή ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Είναι δύο απόλυτα διαφορετικές προτάσεις που δεν αφορούν άλλον τρόπο να κάνεις πολιτική, αλλά άλλες ιδεολογικές καταβολές και πολιτικές πρακτικές».
Το επιβεβαιώνουν και οι «αγορές» που αντέδρασαν καταποντίζοντας τη Δευτέρα το Βραζιλιάνικο Χρηματιστήριο με τον δείκτη του να σημειώνει πτώση 4,2%, ξεκάθαρο δείγμα της εκπεφρασμένης απέχθειάς τους για τις οικονομικές επιλογές των κυβερνήσεων του Εργατικού Κόμματος, το οποίο «επιμένει στον προστατευτισμό και δεν προχωρά στην απελευθέρωση (δηλαδή απορρύθμιση) που θα μπορούσε να ωθήσει την οικονομία».
Στις λαϊκές αγορές, πάντως, οι μετοχές της Ρούσεφ ανεβαίνουν με ρυθμούς καταλυτικούς για το εκλογικό αποτέλεσμα, που ούτως ή άλλως παραμένει αμφίρροπο.
